بررسی راهبردهای مقابله‌ای و میزان تنیدگی در مادران کودکان مبتلا به اتیسم و مقایسه آن با مادران کودکان عادی. خانواده‌پژوهی، ۱۳۸۹

خوشابی، ک.، فرزادفرد، ز.، کاکاسلطانی، ب.، پوراعتماد، ح.ر.، & نیکوخواه، ح.ر. (۱۳۸۹). بررسی راهبردهای مقابله­ای و میزان تنیدگی در مادران کودکان مبتلا به اتیسم و مقایسه آن با مادران کودکان عادی. خانواده­پژوهی، ۶ (۱)، ۹۷-۸۷.

چکیده:

این پژوهش به منظور بررسی راهبردهای مقابله ای و میزان تنیدگی در مادران کودکان مبتلا به اتیسم و مقایسه آن با مادران دارای کودکان عادی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مادران دارای فرزند شهر تهران می باشد.

نمونه آماری شامل ۷۲ مادر (۳۶ مادر دارای کودک مبتلا به اتیسم و ۳۶ مادر دارای کودک سالم) بوده که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری شامل مقیاس رتبه بندی اتیسم گیلیام، فهرست مشکلات رفتاری کودک/نوجوان، پرسشنامه منابع تنیدگی، فهرست مهارت های مقابله‌ ای استفاده می شود. یافته ها نشان می دهند که بین مادران کودکان مبتلا به اتیسم و مادران کودکان سالم از لحاظ متغیرهای تنیدگی، راهبردهای مقابله‌ ای مساله مدار و هیجان مدار تفاوت معناداری وجود دارد، اما از لحاظ راهبرد مقابله ‌ای غیرمفید و غیر موثر تفاوت معناداری مشاهده نگردید. هم چنین میان تنیدگی مادران کودکان مبتلا به اتیسم با راهبردهای مقابله ای هیجان مدار و غیر مفید و شدت علائم کودک مبتلا به اتیسم رابطه معناداری وجود دارد، اما بین تنیدگی مادران و راهبرد مقابله ای مساله مدار، رابطه معناداری به دست نیامد. در مجموع اکثر مادرانی که کودک مبتلا به اتیسم داشتند راهبردهای مقابله ‌‌ای هیجان مدار داشته و شدت علائم اتیسم با افزایش میزان تنیدگی مادران همراه بوده، به نحوی که شدت علائم اتیسم کودک، ۶۶ درصد تنیدگی مادران را تبیین می کند.

 


 

مقایسه استرس والدگری در مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با مادران کودکان بهنجار، ۱۳۸۸

خرم­آبادی، ر.، پوراعتماد، ح.ر.، طهماسیان، ک. و چیمه، ن. (۱۳۸۸). مقایسه استرس والدگری در مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با مادران کودکان بهنجار. خانواده­پژوهی: ۵، ۱۹، ۳۹۹-۳۸۸

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف مقایسه استرس والدگری در مادران کودکان اتیستیک با مادران کودکان بهنجار انجام شده است. نمونه شامل ۹۰ نفر (۴۵ مادر کودک درخودمانده و ۴۵ مادر کودک بهنجار) می شود. هر دو گروه پرسشنامه استرس والدگری آبیدین (۱۹۹۰) را تکمیل کردند.

مادران کودکان اتیستیک به صورت در دسترس انتخاب گردیدند. مادران کودکان اتیستیک با نمونه ای متشکل از ۴۵ مادر کودک عادی که از لحاظ تحصیلات، سن کودک و وضعیت اقتصادی و اجتماعی همتا شده بودند مقایسه شدند. داده ها با استفاده از آزمون MANOVA تحلیل شد. نتایج نشان دادند که استرس والدگری در مادران کودکان اتیستیک در هر دو قلمرو والدگری و قلمرو کودک و هم چنین استرس والدگری کل به طور معنادار بالاتر از مادران کودکان بهنجار بود. مادران کودکان اتیستیک با استرس های بسیار مواجه اند که این استرس می تواند مربوط به کودک، والد یا جامعه باشد. از جمله ماهیت مبهم اختلال اتیسم، خصوصیات کودک، نگرانی راجع به تداوم شرایط، پذیرش کم جامعه و حتی سایر اعضای خانواده نسبت به رفتارهای کودک درخودمانده و نیز شکست در دریافت حمایت های اجتماعی می تواند در بروز این استرس موثر باشد.


 

بررسی کارآیی رفتار درمانگری فشرده، بر کودکان مبتلا به درخودماندگی، ۱۳۸۶

پوراعتماد، حمیدرضا، و خوشابی، کتایون. (۱۳۸۶). بررسی کارایی رفتار درمانگری فشرده, بر کودکان مبتلا به درخودماندگی. مجله روانشناسی، ۱۱(۲ (پیاپی ۴۲))، ۱۹۸-۲۱۵. 

چکیده:

هدف این مطالعه بررسی میزان کارآیی رفتار درمانگری فشرده مبتنی بر تحلیل رفتاری به کاربسته – الگوی لوواس در گروهی از کودکان مبتلا به درخودماندگی بوده است. گروه نمونه شامل ۲۱ کودک (۱۸ پسر، ۳ دختر) مبتلا به اختلالات اتیستیک بود که در زمان ورود به مطالعه در طیف سنی ۳.۱-۹ سال (میانگین =۵.۷، انحراف معیار =۱.۶) قرار داشتند. در میان آنها ۱۷ نفر مبتلا به اختلال اتیسم، ۳ نفر دچار نشانگان آسپرگر و ۱ نفر واجد اختلال از هم پاشیدگی دوران کودکی بود. همه کودکان واجد ملاکهای DSM-IV برای اختلالات مربوط بودند. شرکت کنندگان به مدت ۵ ماه، هفته ای ۶ روز، روزی ۴ ساعت به صورت انفرادی درمان دریافت کردند. در پایان هر ماه، کودکان و والدینشان مورد یک ارزیابی جامع قرار گرفتند و فرآیند ارزیابی روی نوار ویدئو ضبط شد. در بخشی از روند ارزیابی، والدین «فهرست ارزیابی درمان اتیسم» را تکمیل کردند. ارزیابی ها ۲ ماه پس از توقف درمان (۷ ماه پس از شروع درمان) تکرار شد تا میزان پایداری تغییرات همبسته با درمان وارسی شود. نتایج نشان داد که مهارت های ارتباطی کلامی و غیرکلامی، توجه و پیروی از دستورات، بهداشت جسمی و رفتاری، آگاهی حسی و شناختی به طور معنادار و پایداری، در کودکان افزایش یافته است. بنابراین، رفتار درمانگری فشرده، مبتنی بر تحلیل رفتاری به کار بسته – الگوی لوواس، اثرات مفید و پایداری بر کودکان مبتلا به طیف اختلالات اتیستیک داشت.

 


 

مشکلات و نیازهای مادران کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک: یک پژوهش کیفی. خانواده پژوهی، ۱۳۸۶

چیمه، ن.، پوراعتماد، ح. ر. و خرم­آبادی، ر. (۱۳۸۶). مشکلات و نیازهای مادران کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک: یک پژوهش کیفی. خانواده پژوهی، ۱۱،۳، ۷۰۷-۶۹۷.

چکیده:

اختلالات اتیستیک با شیوع ۵ مورد در ۱۰ هزار، استرس بالایی را به والدین وارد می کند. پژوهش حاضر برای بررسی مشکلات و نیازهای روانی مادران کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک انجام شده است. این پژوهش به روش کیفی و به وسیلـه مصاحبـه ژرف نگر (In-depth interview) با ۱۳ نفر از مادران مراجعه کننده به دو مرکز آموزش و توانبخشی کودکان مبتلا به طیف اختلالات اتیستیک انجام شد. پاسخ های مادران ثبت و سپس براساس سؤالات پژوهش کدبندی و جمع بندی شد. یافته ها نشان دادند، اکثر مادران به هنگام تشخیص اختلال اتیسم دچار واکنش انکار، سردرگمی، خشم و افسردگی شده اند. برخی از مادران بـه دلیل وجـود بعضی مشکلات جسمی و رفتـاری کودک یا داشتن موارد مشابه در اطرافیان واکنش خفیف تری داشتند. اکثر مادران معتقد بودند که آموزش و حمایت توسط پزشک تشخیص دهنده می تواند نقش مهمی در کاهش مشکلات آن ها داشته باشد. اکثر مادران به مشکلات دیگری شامل برچسب خوردن کودک و خانواده، مقصر دانستن مادر در شکل گیری اختلال مقایسه کودک مبتلا با کودکان عادی و تردید در تاثیر برنامه های آموزشی نیز اشاره کردند که منجر به کاهش روابط اجتماعی و مشکلات خانوادگی شده بود و تمامی موارد علائم افسردگی را تجربه کرده بودند. اکثر مادران معتقد بودند آموزش برای والدین، برای عموم جامعه و برای پزشکان و کارکنان سیستم مراقبت های بهداشتی می تواند در کاهش مشکلات آن ها مؤثر باشد. هم چنین پیشنهاد تشکیل گروه های خودیار، حمایت بیمه از خدمات توانبخشی کودکان مبتلا و حمایت های اجتماعی را داشتند. بررسی نیازهای مادران به هنگام تشخیص اختلال، پس از تشخیص و پذیرش و سازگاری خانواده با اختلال نشان داد که آموزش و سرویس های حمایتی نقش مهمی در کاهش مشکلات آن ها دارد.


 

بررسی راهبردهای مقابله‌ای سلامت روان در مادران کودکان اتیستیک، ۱۳۸۵

افشاری، ر.، خوشابی، ک.، پوراعتماد، ح. و مرادی، ش. (۱۳۸۵). بررسی راهبردهای مقابله­ای سلامت روان در مادران کودکان اتیستیک. خانواده پژوهی، ۲، ۷، ۲۹۲-۲۸۶.

چکیده:

پژوهش حاضر به منظور بررسی راهبردهای مقابله ای و سلامت روان در مادران کودکان اتیستیک صورت گرفت. آزمودنی ها شامل ۴۰ مادر کودک اتیستیک بودند که به روش نمونه گیری در دسترس از مرکز ساماندهی، درمان و توانبخشی کودکان اتیسم انتخاب شده بودند. از آزمون SCL-90-R جهت بررسی علائم روانی و از چک لیست راهبردهای مقابله ای کارور به منظور سنجش راهبردهای مقابله ای استفاده گردید. نتایج نشان داد که ۵/۲۷% مادران گروه نمونه براساس معیارهای SCL-90-R دارای علائم روانی بودند. علاوه بر این، مشخص گردید که میان راهبردهای مقابله ای متمرکز بر حل مسئله و هیجانی با سلامت روان ارتباط معناداری وجود ندارد، اما بین راهبردهای مقابله ای کمتر مفید و غیرمؤثر با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد.