در این پژوهش فرض بر این است که تغییرات اپی ژنتیکی پس از تولد ناشی از شرایط محیطی ، به ویژه در کودکان مستعد، می تواند با اثر بر رشد و تکامل صحیح مغز در اوایل زندگی سبب بروز طیف اختلالات اتیسم گردد. از جمله این عوامل می توان به نقش عدم تعاملات مناسب بین مادر و فرزند در دوره ی حساس پس از تولد اشاره نمود. در این دوره ی حساس تغییرات فیزیولوژیکی خاصی در سیستم اعصاب مرکزی رخ می دهد که بر روی کارکرد مغز و بروز رفتارها در دوره های بعدی زندگی تاثیرات قابل توجهی دارد.
با توجه به ناشناخته بودن این اختلال و محدودیت های اخلاقی مطالعات انسانی، انجام مطالعات حیوانی جهت بررسی علل و راه کارهای درمانی ضروری می باشد. در حال حاضر در آزمایشگاه عصب تحولی پژوهشکده علوم شناختی و مغز دانشگاه شهید بهشتی، یک تیم پژوهشی با افراد مختلف متخصص در زمینه های روانشناسی بالینی، روانپزشکی و علوم اعصاب با همکاری دانشگاه آرهوس دانمارک تشکیل شده است که در حال انجام مطالعات حیوانی در زمینه بررسی علل و روش های درمانی محیطی و دارویی ممکن برای اختلال طیف اتیسم هستند. در این راستا پروژه ای تعریف شده است که براساس آن، اثر جدایی از مادر در دوران شیرخوارگی در ایجاد رفتارهای شبه اتیسم در موش ها بررسی شد.
بدین منظور بچه موش ها در زمان شیرخوارگی روزانه ۳ ساعت تحت جداسازی از مادر قرار گرفتند. در سن نوجوانی اثر جداسازی از مادر بر ایجاد رفتارهای شبه اتیسم و همچنین ساختار مغز با استفاده از مطالعات ۳ بعدی استرئولوژی بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که موش هایی که تحت جداسازی از مادر قرار گرفته بودند در مقایسه با موش هایی که به طور طبیعی بزرگ شدند، رفتارهای شبه اتیسم از جمله نقص در رفتار اجتماعی و رفتارهای تکراری بروز دادند. مطالعه ساختار مغز نشان داد که ناحیه هیپوکمپ مغز موش های شبه اتیسم نسبت به گروه نرمال به طور چشم گیر بزرگ تر بود. نتایج این مطالعه نشان دهنده اثر عوامل محیطی بویژه تعامل صحیح والد-کودک در رشد مغز در سال های اول زندگی و پیامدهای رفتاری آن در ایجاد اختلالات عصب-رشدی مانند اتیسم است. در ادامه این پروژه اثرات درمان دارویی و محیطی بر این رفتارهای شبه اتیسم حاصل از جداسازی از مادر در موش ها در حال بررسی است. امید است که گامی در راستای شناخت و درمان این اختلال برداشته شود.
افراد
- منیره منصوری
- حمیدرضا پوراعتماد
- مریم اردلان
- گریگرز وگنر
- مهرداد روغنی
