آموزش آنلاین
برنامه “پیوند عاطفی و آموزش مستمر در تنش کرونا ” (پاتک):
ویژه مادران و سایر مراقبین کودکان دارای اتیسم تا ۴ سال
طراحی و تدوین:
حمیدرضا پوراعتماد
متخصص نروسایکولوژی بالینی از دانشگاه لندن، استاد تمام
مجریان:
آقای دکتر صادقی، خانم صنیعی و تیم سوپروایزری مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک
فروردین ۱۳۹۹
زمینه:
مولفه‌های موثر بر درمان اتیسم عبارتند از: پیوند عاطفی، آموزش و توانبخشی مستمر در سنین پایین. در بسیاری از کودکانی که تشخیص اولیه اتیسم دست‌کم توسط دو متخصص جداگانه تایید می‌شود، با رعایت این سه مولفه، طی چند ماه علائم اتیسم کاملاً برطرف می‌شود.
در شرایط معمولی، برنامه‌های متعددی برای ارتقای رابطه والد-کودک و پیوند عاطفی آنها در نظر گرفته شده است که مهمترین آنها عبارتند از:
- برنامه جیره عاطفی (مجری: آقای دکتر صادقی)
- برنامه ارتباط از طریق بازی با کودک دارای اتیسم (مجری: خانم صنیعی)
- برنامه خانواده محور مدیریت رفتارهای اضافه در اتیسم (مجری: آقای دکتر شیری)
- آموزش مدیریت رفتار توسط والدین (مجری: خانم اسدی)
- برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با اتیسم (مجری: خانم دکتر باقریان خسرو شاهی)
والدین پس از شرکت در دوره‌های فوق، معمولاً مسئولیت پیوند عاطفی و استمرار درمان از طریق ارتباط را به عهده می‌گیرند. اما مسئولیت اقدامات آموزشی / توانبخشی (مثل ABA) که مربوط به مشکلات حسی-حرکتی، مشکلات شناختی، خودیاری و… هستند به عهده کارشناسان و متخصصین است. مادران یا سایر مراقبین کودک، حتی‌الامکان نباید درگیر این اقدامات شوند. زیرا این اقدامات، معمولاً خشک و رسمی هستند و با ارتباط عاطفی مادرانه در تعارض قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر، ارتباط گرم و صمیمی مادرانه، اغلب (نه همیشه) با اجرای اقدامات آموزشی /توانبخشی مخدوش می‌شود. یا برعکس، کودک، آموزش و توانبخشی توسط مادر را جدی نمی‌گیرد و مادر خسته و درمانده می‌شود و از ارتباط مادرانه نیز باز می‌ماند. لذا همیشه اولویت با این است که مراقبین کودک، به ویژه مادران، نقش مادرانه خود را ایفا کنند و آموزش و توانبخشی به مربیان و متخصصان سپرده شود. پس، تیم‌های آموزشی و توانبخشی، فقط خدمات درمانی ارائه نمی‌دهند، بلکه زمینه را آماده می‌کنند تا مراقبین کودک بتوانند نقش واقعی خود را در پیوند عاطفی و تعامل ایفا کنند.
اما تنش ناشی از کرونا، باعث توقف طولانی در روند آموزش و توانبخشی کودکان شده است. وضعیتی که معلوم نیست چه موقع خاتمه یابد. لذا مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک، یک برنامه آموزشی کوتاه مدت تدارک دیده است تا از طریق آن والدین بتوانند علاوه بر حفظ تعامل و پیوند عاطفی، مقداری از آموزش‌ها و برنامه‌های توانبخشی را اجرا کنند.
هدف برنامه:
آموزش و ارتقاء مهارت‌های مراقبین کودکان دارای اتیسم در برقراری و حفظ رابطۀ عاطفی همزمان با اجرای برنامه‌های آموزشی توانبخشی بصورت ملایم در دوره مدت قرنطینه است.
شرکت‌گنندگان:
این برنامه صرفا و فقط مخصوص مادران و پدران کودکان دارای اتیسم زیر ۴ سال است. مادریاران و کلیه کسانی در دوره قرنطینگی با این کودک در تماس آموزشی هستند، تنها با گواهی کتبی والدین می‌توانند شرکت کنند.
لازم به ذکر است افراد شرکت کننده حتما باید تشخیص رسمی اتیسم را برای کودک خود دریافت کرده باشند.
مدت و روش اجرای برنامه:
مدت برنامه برای افرادی که قبلا در برنامه ارتباط از طریق بازی با کودک دارای اتیسم یا برنامه جیره عاطفی یا برنامه خانواده محور مدیریت رفتارهای اضافه در اتیسم، شرکت کرده‌اند ۴ ساعت و برای سایر مادران یا مراقبین کودک ۸ ساعت است. به عبارت دیگر، مادرانی که در یکی از دوره‌های فوق شرکت کرده‌اند لازم نیست در بخش اول برنامه که صبح برگزار می‌شود، شرکت کنند. این مادران در بخش‌های دوم و سوم برنامه شرکت می‌کنند.
برنامه پاتک از سه قسمت تشکیل می‌شود:
۱- بخش اول
که بصورت گروهی و آنلاین اجرا می‌شود. در این بخش والدین با آخرین یافته‌های علمی در حیطه اتیسم بعنوان یک اختلال عصب-رشدی آشنا می‌شوند. نقش ارتباط و تماس عاطفی در رشد دستگاه عصبی کودک، راه‌های ارتباط و تماس عاطفی با کودکان دارای اتیسم، به بحث گذاشته می‌شود. در طول این بخش از فیلم، گزارش موردی و… استفاده می‌شود.
۲- بخش دوم
با توضیحاتی در زمینه مداخلات آموزشی و توانبخشی اتیسم با رویکرد رفتاری آغاز می‌شود. سپس نحوه خواندن و اجرای برنامه آموزشی، به والد آموزش داده می‌شود. در پایان جلسه، نحوه تنظیم وقت آنلاین برای اجرای بخش سوم به حضار نشان داده می‌شود.
۳- بخش سوم
بصورت انفرادی و آنلاین اجرا می‌شود. بدین ترتیب که والد به سایت مرکز مراجعه نموده و در آنجا زمان مناسبی برای ملاقات آنلاین با سوپروایز و مسئول پرونده کودک خود رزرو می‌کند. در جریان این ملاقات برنامه آموزشی کودک در اختیار مادر قرار می گیرد تا به مدت دو هفته آنرا اجرا نماید. در پایان جلسه زمان ارزیابی برای دو هفته بعد تعیین می‌شود.
نکته مهم: این برنامه به هیچ وجه جانشین برنامه آموزشی و توانبخشی رسمی (مثلا ABA) نیست. در شرایط برابر اولویت با حفظ تماس عاطفی و ارتباط با کودک توسط مادر یا سایر مراقبین است.
بعد از شرکت در دوره آموزشی، چگونه روند اجرای برنامه کنترل و نظارت می‌شود؟
دو هفته پس از سومین بخش دوره، در یک جلسه آنلاین پیشرفت کودک ارزیابی می‌شود. برنامه جدید با نظر تیمی متشکل از متخصصین (روانشناسی، توانبخشی و… ) تنظیم و در اختیار مادر قرار می‌گیرد. این روش تا زمانی که شرایط به حالت عادی برگردد، ادامه خواهد یافت. البته روند ارزیابی دو هفته یکبار شامل: برنامه نویسی و آموزش مادر یا مراقب کودک برای اجرای برنامه، هزینه‌های جداگانه‌ای دارد (حدود ۱۸۰ هزار تومان برای یکساعت و چهل و پنج دقیقه).
لوازم مورد نیاز حضور در برنامه:
- اینترنت پر سرعت
- کامپیوتر یا موبایل هوشمند
- دفترچه و قلم
ثبت نام در دوره
برای پیش ثبت‌نام در این دوره بر روی لینک پیش ثبت‌نام کلیک کنید (پیش ثبت‌نام در دوره).