معرفی و سوابق مرکز

مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک، اولین مرکز تخصصی درمانی فراسازمانی (Outreach services) و تحقیقاتی اتیسم در ایران است. این مرکز ریشه در سلسله تحقیقاتی دارد که پیرامون تحلیل رفتار به‌کار بسته با مدل UCLA، با بودجه “مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور” از سال ١٣٧٩ به مدت دو سال انجام شد.

در همان زمان، به منظور نظارت بر حسن اجرای این مطالعات، “مرکز هماهنگی طرح رفتار درمانی ساخت‌دار اتیسم” دایر شد. پس از مشاهده یافته‌های بخش نخست تحقیقات مذکور و بنا به درخواست والدین کودکانی که در این تحقیقات شرکت کرده بودند، در آبان ماه ١٣٨٠ طرح تأسیس مراکز تخصصی اتیسم توسط سرپرست تیم تحقیق و موسس مرکز، به دبیرخانه ستاد ساماندهی بیماران روانی مزمن سازمان بهزیستی کشور ارایه شد و پس از بررسیها و تجدید نظریه‌های مکرر، ضوابط و دستور‌العمل تأسیس مراکز خدمات درمانی ویژه اتیسم در آیین‌نامه اجرایی ساماندهی بیماران روانی مزمن کشور گنجانده شد. و بدین ترتیب نیازهای درمانی و توانبخشی خاص کودکان اتیستیک برای نخستین بار در کشور رسمیت یافت. تا پیش از این، کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک تحت پوشش مراکز آموزشی یا توانبخشی معلولین ذهنی (معمولاً عقب ماندگان ذهنی) قرار داشتند.

از اردیبهشت ماه ١٣٨١، “مرکز هماهنگی طرح رفتار درمانی ساخت‌دار اتیسم” به “مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک (CTAD)” تغییر نام یافت و فعالیت رسمی خود را با مجوز سازمان بهزیستی آغاز کرد. از سال ۱۳۹۴، مرکز اتیسم آوا نیز در همین مجموعه شروع به فعالیت نمود.

اهداف اصلی:

• ارایه خدمات درمانی فرا‌سازمانی تخصصی به کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک
• اجرای پروژه‌های تحقیقی روی طیف اختلالات اتیسم

اهداف فرعی:

• انطباق، کاربرد و ترویج روشهای درمانی و توانبخشی اختلالات اتیستیک در ایران
• کاهش سن تشخیص اختلالات اتیستیک در کشور
• افزایش سطح اطلاعات عمومی جامعه پیرامون اتیسم
• تشکیل موسسات مردمی در حمایت از حقوق کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک

در ۲۰ سال اول شروع خدمات رسمی اتیسم دستاوردهای زیر حاصل شده است:

1. ارائه خدمات تشخیصی، آموزشی و توانبخشی به بیش از ۷۰۰۰ کودک
2. توسعه­‌ی روش­‌های خانواده و والد محور ویژه اتیسم
3. برگزاری برنامه‌­ی اجتماعی و رسانه‌­ای برای افزایش آگاهی عمومی راجع به اتیسم
4. تداوم خدمات آموزشی و توانبخشی به مراجعین خارج از تهران که از سال ۱۳۸۰ آغاز شده است.
5. تداوم خدمات آموزشی و توانبخشی به مراجعین خارج از کشور که از سال ۱۳۸۳ آغاز شده است
6. تبادلات علمی و تجربی با مراکز اتیسم سایر کشورها
7. کمک به تاسیس پژوهشکده علوم شناختی و مغز برای تربیت متخصصین، محققین و مربیان در حیطه‌­ی اتیسم
8. ساخت و بومی سازی روش­‌های مستند آموزشی و توانبخشی متناظر با پیشرفت­‌های علمی در ایران و جهان
9. اجرا و انتشار صدها مقاله، رساله، پایان­‌نامه، کتاب و آزمون­های تشخیصی توسط محققین وابسته به مرکز در حیطه­‌ی اتیسم
10. اختراع، ثبت و استفاده از فناوری­‌های نوین در غربالگری آموزش و توانبخشی اختلال طیف اتیسم
11. برگزاری ده­‌ها دوره و کارگاه آموزش مربی در مرکز و سایر مراکز اتیسم در اقصی نقاط ایران
12. ارتقاء روش‌­های توانبخشی از راه دور به ویژه در شرایط کرونا