درمان به روش PRT
کاربرد روش PRT (درمان پاسخ محور) در کودکان مبتلا به طیف اختلالات اتیستیک
مقدمه
روش‌های درمانی متعددی برای بهبود نارسایی‌هایی اجتماعی، کلامی، حسی و مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به طیف اختلالات اتیستیک پیشنهاد شده است. از آن‌جایی که علایم بیماری در یک طیف وسیع، از بسیار خفیف تا بسیار شدید ظاهر می‌شود. نمی‌توان گفت که در یک درمان خاص برای همه این طیف می‌توان موثر باشد. در عین حال، متخصصین و خانواده‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که با استفاده از چند روش درمانی یا ترکیبی از آن‌ها می‌توان به کودکان اتیستیک کمک کرد تا رفتارهای ناهنجار آن‌ها بهتر شده و به عملکرد کلی آن‌ها افزایش یابد.
اختلالات اتیستیک مانند سایر بیماری‌های عصب تحولی عمدتا به صورت کامل درمان پذیر نیست و احتیاج به تدابیر بلند مدت برای بهبود شرایط زندگی فرد دارد. هدف اولیه درمان کاهش اختلالات بارز بیماری، افزایش استقلال در انجام کارهای شخصی، بهبود کیفیت زندگی و کاهش مشکلاتی است که خانواده در نگهداری از بچه‌های اتیستیک دارند.
معرفی روش PRT
روش PRT مخفف Pivotal Response Treatment یا درمان پاسخ محور می‌باشد. این روش توسط پروفسور کوگل و همسرش از دانشگاه سانتاباربارا طراحی و تنظیم شد و حدود دو سال و نیم است که در آمریکا کاربرد گسترده‌ای یافته است. این روش برگرفته از روش تحلیل رفتار کاربردی (ABA) است که اثربخشی آن در درمان کودکان اتیستیک در مطالعات متعدد نشان داده شده و باعث ایجاد انگیره و اتکا به نفس کودک می‌شود.
اهداف PRT
- افزایش انگیزه و اشتیاق کودکان نسبت به یادگیری محیط اطراف
- کاهش مقاومت کودک در طی جلسه درمان
- بهبود ارتباط موثر والدین با کودکان
- ایجاد توانایی‌ها و مهارت‌های ارتباط و کلامی پیشرفته در کودکان حتی در نمونه‌های چالش برانگیز
- پرورش رفتارهای دوجانبه‌ی اجتماعی و دوستی‌ها به ویژه توسعه روابط همتایان
- کمک به شناسایی زودهنگام و مشارکت با دیگران
- کاهش رفتارهای کلیشه‌ای و توسعه علاقمندی‌های کودک
- بهبود عملکرد کودکان در فعالیت‌های مدرسه و انجام تکالیف محوله به آن‌ها
- بالا بردن تعامل رفتار و تعامل گفتاری
- بهبود ارتباط کودک با دنیای اطراف و سایرین و شناخت بیشتر جهان خارج
- کاهش رفتارهای مخرب
- ایجاد بازی‌های هدفمند
- هدف نهایی «درمان پاسخ محوری» PRT دستیابی به یک زندگی معنادار و متعلی با مشارکت اجتماعی و تحصیلی توسط کودکان مبتلا به اتیسم است.
این روش، روشی بسیار ملایم و در عین حال کارآمد است. بر خلاف روش‌های کلاسیک تحلیل رفتار کاربردی، آموزش مبتنی بر برنامه از پیش تنظیم شده نیست تا کودک و درمانگر ملزم به پیروی از آن باشند. در این جا کودک آزادی عمل بسیاری دارد تا حدی که می‌توان گفت: این کودک است که به برنامه جهت می‌دهد.
نقش مربی این است که از وضعیتی که کودک در آن قرار دارد یک موقعیت آموزشی بسازد. در واقع در این روش مربی باید ابتکار عمل زیای داشته باشد و از هر موقعیتی یک بازی بسازد و یا روشی به دور از خشونت و آزار کودک به او آموزش دهد.
اثربخشی PRT
از آن جا که PRT بر انگیزه‌های طبیعی و ارتباطات کاربردی هر کودک تاکید دارد. این روش، به آن‌ها در توسعه مهارت‌هایی که برای زندگی نیاز دارند کمک می‌کند. در این روش با به کارگیری به موقع منابع و درمانگران می‌توانند به کودکان مبتلا به اتیسم کمک کنند تا از رفتارهای مثبت بیشتری لذت برده و ارتباطات اثربخش تری داشته بانشد و در زندگی خویش به مراتب بالاتری برسند.