مشاوره رفتار کاربردی (ABC)
ABC یا مشاوره رفتار کاربردی
هدف از روش (ABC (Applied behavior consultants یا مشاوره رفتار کاربردی؛ استفاده از خدمات (ABA (Applied behavior analysis برای افراد اتیسم و سایر ناتوانی‌های رشدی است تا کیفیت زندگی آنها افزایش یابد.
روش تحلیل رفتار کاربردی یا ABA یک دیدگاه معتبر علمی برای درمان کودکان مبتلا به اتیسم است. این دیدگاه بر اصولی تأکید دارد که تبیین می‌کند چگونه یادگیری اتفاق می‌افتد. از جمله مهم‌ترین این اصول، تقویت مثبت است، به این معنی که وقتی رفتاری پاداش می‌گیرد احتمال اینکه آن رفتار تکرار شود بیشتر است.
این روش درمانی از اصول نظری ABA تبعیت می‌کند، بدین صورت که طراحی برنامه جهت تعیین اینکه چه چیز آموزش داده شود و چگونه آموزش داده شود در قالب ABA صورت خواهد پذیرفت. در درمان به روش ABC همه اختلالات یادگیری، ناتوانی‌های رشدی و سندرم‌ها (شامل: سندرم پرادر ویلی، عقب ماندگی، سندرم داون، فلج مغزی، اتیسم، نقص توجه و …) هدف قرار داده می‌شود و با استفاده از چهارچوب نظری ABA بهترین خدمات برای این دسته از افراد فراهم خواهد آمد.
اگرچه در روش ABC هم به کودکان و هم بزرگسالان خدمات ارائه داده می‌شود؛ اما به صورت تخصصی برای مداخله رفتاری فشرده اولیه برای کودکان زیر ۱۰ سال اتیسم و یا مشکوک به نشانه‌های اتیسم یا در خطر ابتلا طراحی شده است که یا در خانه یا مدرسه درمان دریافت می‌کنند.
باور ما در اجرای طرح ABC چیست؟
۱- هر کودک بی‌همتاست و نیاز به برنامه خاص منطبق بر نیازهای خود دارد.
۲- همه کودکان استحقاق بازی و لذت بردن را دارند.
۳- همه کودکان نیاز دارند که روش‌های ارتباطی را بیامورند.
۴- برای ایفای نقش در اجتماع کودک باید تفکری اجتماعی داشته باشد و نظریه ذهن دیگران را درک کند داشته باشد.
۵- خانواده باید در درمان درگیر شود تا بهترین نتایج حاصل شود.
۶- درنهایت باید بیان شود که باور اصلی ما در درمان با روش ABC این است که همه افراد دارای اتیسم یا نشانه‌های اتیسم و یا در معرض خطر ابتلا به اتیسم به همه پتانسیل بالقوه خود دست پیدا کنند و این محقق نمی‌شود جز از راه ارزش گذاشتن به کودک، مورد پذیرش قرار دادن کودک و درگیر شدن در درمان کودک.
روند درمان در طرح ABC
در ابتدا ارزیابی از مهارت‌های شناختی، زبانی، رفتاری، حرکتی و اجتماعی کودک به عمل می‌آید و برنامه‌ها مبتنی بر نقص‌های مشاهده شده در هر یک از این حوزه‌های مهارت‌های ذکر شده ارائه می‌گردد. در این روش مهارت‌های اصلی به قسمت‌های کوچک‌تری که برای کودک قابل انجام باشند، تجزیه می‌شوند و با استفاده از راهبردهای ایجاد انگیزه در کودک و ارائه تقویت مثبت به طور منظم، کودک به انجام درست کارها تشویق می‌شود.
این خرده مهارت‌ها تا زمانی که کودک در آن کارآمد شود تمرین می‌شود و سپس این مهارت‌ها برای ساخت مهارت‌های جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ارزیابی مشکلات رفتاری: هنگامی که مشکل رفتاری ایجاد می‌شود یک بررسی جامع بر رفتارهایی که با یادگیری تداخل پیدا می‌کنند یا آرامش کودک را به خطر می‌اندازند، انجام می‌پذیرد و سپس از راهبردهای پیشگیرانه و فرایندهای درمانی برای کاهش رفتار نامناسب استفاده خواهد شد.
- تعمیم پذیری: در این روش آموزش‌ها ابتدا در محیط ساختاردار و سپس به محیط‌های به تدریج فاقد ساختار تعمیم خواهد پذیرفت.
- آموزش به والدین: اجرای نقش فعال در درمان توسط والدین بر روند درمان بسیار تأثیرگذار است. افزایش توانایی تعمیم پذیری در کودک در مهارت‌های آغاز کردن، خوش‌آمد گویی، نگاه به دیگران وقتی که اسمش نامیده می‌شود، بازی و تعامل کلامی نیاز به مداخله والدین دارد. آموزش به والدین به آنها مهارت‌هایی را آموزش می‌دهد که برای افزایش استقلال تعمیم پذیری و نگهداری مهارت‌ها استفاده کنند. بعلاوه آنها اهمیت مشوق، ثبات و استفاده از آن برای رسیدن به رفتار هدف را درک می‌کنند.
- همچنین در روند درمان رفتارهای نامناسب کودک مورد تحلیل قرار می‌گیرد و برنامه رفتاری برای کاهش این رفتارها و جایگزینی آنها با رفتارهای مناسب اجتماعی ارائه می‌شود.
اهداف مهم آموزشی در درمان به روش ABC
- ارتباط و زبان: برنامه‌ها با هدف ایجاد خزانه‌هایی که برای ارتباط مؤثر و معنادار با دیگران لازم است، طراحی می‌گردد. بنابراین به کودک راه‌های مناسب برای تعامل اجتماعی و درخواست کردن برای نیازها آموزش داده می‌شود. همچنین خزانه زبانی که لازمه ارتباط است در اولویت‌های برنامه قرار می‌گیرد.
- تقلید: تقلید از بنیان‌های درمانی در این شیوه است. چرا که یکی از اولیه ترین راه های یادگیری در کودکان، تقلید است و از این طریق می‌توان در آنها توجه اشتراکی و تعامل اجتماعی را هر چه بهتر شکل داد.