انتخاب وسواسی غذا در کودکان دارای اتیسم و ویژگی‌های بالینی

انتخاب وسواسی غذا در کودکان دارای اتیسم از مشکلات رایج این کودکان است. مطالعه ای در سال ۲۰۱۵ در ایتالیا به بررسی ویژگی‌های بالینی و رفتاری در افراد مبتلا به اتیسم با هدف شناسایی پروفایل های بالینی متمایز در کودکانی که دچار انتخاب وسواسی غذا و بدون انتخاب وسواسی غذا بودند صورت گرفت.

در این پژوهش ۱۵۸ کودک با سن ۳ تا ۱۲ سال که همگی از واحد عصب روانپزشکی بیمارستان کودکان رم تشخیص اتیسم گرفته بودند وارد مطالعه شدند. افراد به دو گروه ۷۹ نفر با انتخاب غذا و بدون انتخاب غذا تقسیم شدند. کودکان انتخاب شده مشکل ژنتیکی خاص، صرع، یا سایر اختلالات پزشکی نداشتند. ابزارهای پژوهش شامل تست ارزیابی جامع علایم اتیسم، پرسشنامه سنجش توانایی های شناختی و مهارت های سازگاری، پرسشنامه مشکلات رفتاری و سطح استرس والدین بود. همچنین پرسشنامه عادات غذایی که ۱۳۱ ماده غذایی را از نظر بافت، فرم، رنگ، بو، طعم، دما، کمیت، مارک، بسته بندی و آیین های مربوط به غذا خوردن تقسیم بندی کرده بود توسط والدین پر شد.

نتایج پژوهش هیچ تفاوت معناداری بین دو گروه در حوزه مهارت های تطبیقی مشاهده نکرد.

در مقایسه دو گروه با هم والدینی که کودکانی با ویژگی انتخاب غذا داشتند سطوح بالاتری از استرس و درجه بیشتری از مشکلات رفتاری فرزندان شان را گزارش کرده بودند. این پژوهش تاکید می‌کند که شناسایی دقیق الگوهای بالینی و رفتاری متمایز کودکان در حیطه وسواس های غذایی یک مساله حیاتی برای والدین و درمانگران در مدیریت روزانه کودکان با نیازهای ویژه محسوب می شود.

 

ترجمه و خلاصه از اسما طائمی ارزیاب مرکز تهران اتیسم

 

منبع: +

 


آیا ممکن است من اتیسم داشته باشم؟

 

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که آیا ممکن است من اتیسم داشته باشم؟ 

افرادی که دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا هستند معمولا توانایی‌های شناختی و زبانی عادی دارند اما با ارتباطات اجتماعی و هماهنگی با اجتماع به طرق مختلف مشکل دارند. همچنین مواردی مانند حساسیت مفرط به سر و صدا، نور، بوها، رنگ‌ها، مزه و حتی تماس‌های فیزیکی از جمله مواردی است که می‌توان در این افراد مشاهده نمود.

 

موارد زیر مثالهایی است که ممکن است نشان دهنده قرار داشتن در طیف اتیسم باشد:

  • این افراد توانایی محدودی در درک زبان بدن، تغییر تُن صدا، درک طرز تفکر دیگران و حتی نشان دادن واکنش احساسی مناسب به رفتارهای دیگران دارند.
  • افرادی که دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا هستند با یک تُن صدای خاص که معمولا بلند هم هست صحبت می‌کنند و در این حین تُن صدا را تغییر نمی‌دهند
  • دشواری در پیش بینی کارهایی که دیگران در اجتماع انجام می‌دهند؛ مثلا شوخ طبعی، رفتارهای رمانتیک، سرد بودن و خشم دیگران را به سختی متوجه می‌شوند.
  • ایستادن در نزدیکی افراد، زمانی که در حال صحبت با آنها هستند.
  • مشکل در برقراری ارتباط چشمی. مثلا زمانی که با کسی صحبت می‌کنند ترجیح می‌دهند به صورت و چشم‌های او نگاه نکنند.
  • صحبت کردن بدون توقف در مورد یک موضوع خاص بدون اینکه احساس کند شنونده به حرف‌های او توجه نمی‌کند.
  • کمبود همدلی و درک اینکه دیگران به چه چیزی فکر می‌کنند.
  • این افراد در درک و نشان دادن هنجارها و علائم اجتماعی و نشانه‌ها مشکل دارند.
  • لباس پوشیدن به صورت نامناسب.
  • عدم انعطاف. مثلا آنها مایلند برنامه روزانه یکسانی را هر روز تکرار کنند. آنها نیاز دارند بدانند بعدا دقیقا چه اتفاقی می‌افتد و مطابق هر روز به آن اتفاق پاسخ دهند. مثلا مایلند هر روز یک غذای خاص بخورند و کارهای روزانه یکسانی را انجام بدهند.
  • تمرکز شدید بر روی یک موضوع خاص که معمولا به این موضوع علاقه دارند.
  • تحرکات هیجانی که معمولا شامل پریدن منظم، پچ پچ کردن، هم همه کردن، یا بازی کردن با پاهای آویزان خود.

 

کودکان با اختلال طیف اتیسم همراه با عملکرد بالا ترجیح می‌دهند زودتر به مراحل بالاتر زندگی برسند اما با بزرگ شدن خود علائم اختلال را نشان می‌دهند؛ آن هم زمانی که انتظار می‌رود یاد بگیرند چگونه در اجتماع زندگی کنند، در مکالمات خود موفق باشند، با چالش‌های حسی به خوبی برخورد کنند و روابط اجتماعی خود را کنترل کنند. در واقع در هنگامی که کودک کمی بیشتر در اجتماع قرار می‌گیرد علائم اتیسم را نشان می‌دهد.

برخلاف اکثر سطوح اختلال طیف اتیسم با عملکرد بالا معمولا در کودکان مسن‌تر و حتی نوجوانان راحت‌تر تشخیص داده می‌شود.

 

آرزو بصیری
مربی کار با کودک دارای اتیسم

 

 

 


اختلال نافرمانی مقابله‌ای چیست؟ دلایل، علایم تشخیصی و درمان

 

اختلال نافرمانی مقابله‌ای چیست؟

اختلال نافرمانی مقابله‌ای نوعی اختلال رفتاری است که اغلب در کودکان مشاهده می‌شود. کودکانی که دچار اختلال نافرمانی مقابله‌ای هستند مجموعه ای از رفتارهای همراه با خشونت، نافرمانی، لجبازی و خشم در مقابل کسانی که در موضع قدرت قرار دارند را نشان می‌دهند.

این کودکان به شدت نسبت به واکنش دیگران حساس بوده و در مقابل دستورها و درخواست‌های دیگران مقاومت می‌کنند و به بحث و نافرمانی می‌پردازند. کودکان نافرمان در اجتماعاتی مانند جمع دوستان، هم کلاسی‌ها و حتی در سنین بالاتر در جامعه شغلی نیز با مشکلات گسترده‌ای مواجه می‌شوند.

زمانی از این رفتارها با عنوان اختلال یاد می‌شود که به مدت حداقل ۶ ماه به صورت پایدار ادامه داشته باشد. گاها کودک در جمع‌های مختلف رفتار کاملا طبیعی و مناسبی نشان می دهد اما در مقابل والدین خود رفتار نافرمانی را بروز می دهد.

این اختلال در ارتباطات اجتماعی تداخل می‌کند  و ممکن است اعتماد بنفس فرد پایین بیاید، هم چنین ممکن است تحمل کم برای ناکامی، خلق افسرده و حملات عصبانیت نیز وجود داشته باشد. این اختلال ممکن است به طور موقت در واکنش به استرس ظاهر شود، که این حالت نوعی اختلال انطباق نیز محسوب می‌شود.

هم چنین در آینده احتمال خطر مصرف مواد مخدر افزایش می‌یابد. مهارتهای تربیتی خانواده در فرجام این اختلال بسیار مهم است. در خانواده هایی که والدین دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی می‌باشند و یا مصرف مواد وجود دارد خطر ابتلا افزایش می‌یابد.

 

علت رفتار نافرمانی مقابله‌ای در کودکان چیست؟

تئوری پیشرفت: در این تئوری علت بروز رفتار نافرمانی، در یادگیری استقلال از والدین در دوران کودکی دانسته شده است.

تئوری یادگیری: در این نظریه عنوان شده است که نشانه‌های منفی رفتار نافرمانی طی فرایند آموزش یادگرفته می‌شود و رفتار آنها به دلیل تقویت منفی شدت پیدا می‌کند. تقویت منفی باعث می‌شود کودک هر آنچه را که می‌خواهد با بروز رفتارهای نافرمانی به دست بیاورد.

از دلایل احتمالی دیگری که می‌توان به عنوان دلایل شکل گیری این اختلال در کودکان نام برد موارد زیر است.

  • استعداد ذاتی برای ابراز وجود قاطعانه در این افراد
  • برخورد افراطی و لجبازی والدین جهت ثابت کردن حرف خودشان
  • ضربات و آسیب های محیطی
  • بیماری یا ناتوانی های مزمن از قبیل عقب ماندگی ذهنی، موجب بروز رفتارهای مقابله جویانه برای دفاع در مقابل درماندگی می شود و فقدان عزت نفس

نکته: دوره‌های لجبازی در ۱۸ تا ۲۴ ماهگی و اوایل دوره نوجوانی اختلال محسوب نمی‌شود و بخشی از فرایند رشد طبیعی است.

 

نشانه هار رفتار نافرمانی مقابله‌ای در کودکان چیست؟

رفتارهای نافرمانی در کودکان ۲ تا ۳ ساله و یا در دوران نوجوانی شایع و طبیعی است. موقعیت‌هایی مانند خستگی، گرسنگی و یا سایر فشارهای روانی می تواند باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه و نافرمانی شود. اما این رفتارها در کودکان دارای نافرمانی بیشتر از سایرین دیده می شود. این کودکان با نظم و قوانین مدرسه نیز مخالفت می‌کنند و باعث متلاشی شدن روابط دوستانه می‌شوند.

 

پیامدهای کارکردی اختلال لجبازی و نافرمانی

در صورتی که اختلال لجبازی و نافرمانی در طول رشد ادامه یابد، افراد مبتلا به این اختلال تعارض‌های مکرری را با والدین، معلمان، سرپرستان، همسالان و همسر خود تجربه می کنند. این گونه مشکلات اغلب به اختلالات قابل ملاحظه در سازگاری هیجانی، اجتماعی، تحصیلی و شغلی فرد منجر می‌شوند.

 

چگونه اختلال نافرمانی مقابله‌ای در کودک درمان می شود؟

درمان به موقع از عواقبی که در آینده می‌تواند بر کودک تاثیر گذار باشد جلوگیری می‌کند. روش‌های درمانی به علائم و نشانه های اختلال در کودک، سن کودک و وضعیت سلامتی کودک و شدت این اختلال در کودک بستگی دارد.

درمان رفتاری-شناختی

در این روش کودک یاد می‌گیرد که مسائل و مشکلات را به روش‌های مناسب و ساده تر حل کند و همچنین یاد می‌گیرد که چگونه خشم و عصبانیت خود را کنترل کند.

خانواده درمانی

این درمان به ایجاد تغییرات گسترده در خانواده کمک می‌کند و مهارت های برقراری ارتباط در خانواده را بهبود می بخشد. داشتن یک کودک با اختلال نافرمانی مقابله‌ای برای والدین بسیار چالش برانگیز است و حتی بر روابط بین والدین نیز تاثیر منفی دارد. از این رو خانواده ها نیز نیاز به یادگیری مهارت هایی در این زمینه دارند.

گروه درمانی

در این روش کودک مهارت های برقراری ارتباط را یاد میگیرد.

دارودرمانی

این روش برای درمان اختلال نافرمانی مقابله ای اغلب استفاده نمی‌شود. اما در کودکانی که اختلالات همراه مانند بیش فعالی نیز داشته باشند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

 

– نسیم ورانلو

مربی کار با کودک اتیسم

 

 


 

علائم هشدار دهنده اتیسم تا قبل از ۱ سالگی

 

علائم هشدار دهنده اتیسم تا قبل از یک سالگی در کودکان چیست؟ 

در این متن با این علایم تا قبل از یک سالگی کودک آشنا خواهید شد. مشاهده هر گونه از این علائم مبنی بر وجود قطعی اختلال اتیسم نیست بلکه در صورت بروز چنین نشانه‌هایی نیاز است که رفتار کودک توسط پزشک متخصص ارزیابی دقیقتر گردد تا شک و شبهه ای باقی نماند.

 

علائم هشدار دهنده اتیسم تا سن ۳ ماهگی

  • عدم واکنش متناسب در مواجهه با شنیدن صدای بلند و بی‌توجهی به شنیدن صدای مادر
  • عدم تعقیب چشمی اشیا یا افراد در حال حرکت
  • بی‌توجهی به گرفتن اشیا
  • چهره‌ای بی تفاوت و عاری از هر گونه لبخند حتی در مواجهه با دیدن چهره والدین
  • عدم تولید اصوات نا مفهوم مانند غان و غون
  • عدم ‌تمایل به برقراری ارتباط با دیگران و بی اهمیتی نسبت به حرکات آنها
  • بیماری هایی مانند تشنج و صرع

 

علائم هشدار دهنده اتیسم تا سن ۷ ماهگی

  • بی تفاوتی نسبت به اتفاقات پیرامون
  • عدم واکنش رفتاری نسبت به مشاهده محبت دیگران
  • عدم تولید اصوات مانند صدای خنده و شادی
  • عدم توجه به دیگران در زمان شنیدن اسم خود
  • بی توجهی به گرفتن اشیا
  • عدم تمایل به انجام بازی مانند “دالی موشه” و اجتناب از برقراری تماس چشمی

 

علائم هشدار دهنده اتیسم تا سن ۱۲ ماهگی

  • عدم توانایی استفاده از مهارت های حرکتی حتی حرکت به صورت چهار دست و پا
  • عدم استفاده از مهارت های زبانی حتی به صورت تک کلمه ای
  • نقص در یادگیری و استفاده از مهارت‌های گفتاری
  • به کار بردن عبارات و کلمات تکراری در زمان شرکت در گفت و گو های جمعی
  • عدم بروز حرکات بدنی مانند تکان دادن بدن یا سر
  • تمایل به انجام حرکات تکراری مانند تکان دادن سر و چرخش سر و…
  • عدم اشاره به اشیا یا تصاویر پیرامون
  • عدم توانایی برای ایستادن
  • ناهماهنگی در عضلات بزرگ مورد نیاز برای دویدن و بالا رفتن از ارتفاع
  • عدم هماهنگی در عضلات کوچکتر
  • عدم پذیرش تغییرات در برنامه روتین

 

اختلال اوتیسم فقط بر مهارت‌های گفتاری و رفتاری کودکان تاثیر نمی‌گذارد بلکه بر عملکرد بسیاری از اندام‌های بدن نیز اختلال ایجاد می‌کند که اغلب پزشک متخصص برای کاهش درد و رنج آنان داروهایی را تجویز می کند از جمله:

  • مشکلات گوارشی مانند نقص در هضم و بلع غذا
  • بروز بیماری هایی مانند یبوست، اسهال و التهاب روده
  • اختلالات خواب مانند تاخیر در به خواب رفتن و بیداری مکرر در طی شب

 

–  آرزو بصیری
مربی کار با کودک دارای اتیسم

 

اگر تصور می‌کنید کودک شما دارای علایمی است به بخش آیا کودک من اتیسم دارد؟ وارد شوید و پرسشنامه متناسب را رده سنی کودک خود را تکمیل نمایید.

 

 


راه‌های کاهش اضطراب در کودکان دارای اتیسم

برای کاهش اضطراب در کودکان با اختلال طیف اتیسم از گروه‌های درمانی مختلفی می‌توان بهره گرفت.

در ادامه برخی از این روش‌ها توضیح داده شده است.

 

درمان شناختی رفتاری (CBT)

یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان اختلالات اضطرابی درمان شناختی-رفتاری است. این روش از درمان با کمک آموزش راهبردهای شناختی به شناسایی باورهای ناکارآمد و افکار اضطراب‌آور پرداخته و با کمک تکنیک‌های رفتاری نظیر تنفس عمیق و آرام‌سازی سعی در مقابله با عامل ترس و تهدید دارد.

برای درمان اضطراب در کودکان دارای اتیسم از نسخه اصلاح‌شده درمان شناختی-رفتاری استفاده می‌شود که اثربخشی آن در کاهش علایم اضطرابی در کودکان و نوجوانان دارای اتیسم با عملکرد بالا در شماری از مطالعات مشاهده شده‌است.

برای اثربخشی بیشتر این روش از درمان برای کودکان و نوجوانان دارای اختلال طیف اتیسم توصیه می‌شود از ایفای نقش و تصاویر بصری در طول درمان استفاه شود، آموزش ارتباطات و مهارت‌های اجتماعی جز برنامه‌های کلی درمان اضطراب باشد، والدین مشارکت جدی در روند درمان داشته باشند و آموزش‌های روانی لازم به آنان داده شود، به تعمیم مهارت‌ها توجه ویژه شود و کودک فنون یادگرفته را در محیط‌های دیگر نظیر خانه به‌کار ببرد. به منظور افزایش انگیزه و مشارکت کودک در طول درمان بهتر است تا علایق خاص و بیش از حد کودک در جلسات درمانی ادغام شود.

 

گروه درمانی

گروه‌درمانی یکی دیگر از روش‌های کاهش اضطراب است. گروه‌درمانی می‌تواند در بهبود مهارت‌های اجتماعی و توانایی تعامل موثر باشد. همچنین گروه‌درمانی احتمال تغییر ذهنی و ایجاد رفتار بهنجار را افزایش می‌دهد. گروه‌درمانی برای کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بیشتر بر افزایش مهارت‌های اجتماعی تاکید دارد. در گروه‌درمانی، این کودکان ضمن برقراری ارتباط با یکدیگر مهارت‌های اجتماعی نیز یاد می‌گیرند که همین یادگیری مهارت‌های ارتباطی در کاهش اضطراب آنان موثر است. این روش از درمان ‌می‌تواند به عنوان یک راهبرد مکمل در کنار سایر درمان‌ها استفاده شود.

 

بازی‌درمانی

بازی درمانی یکی دیگر از انواع روش‌هایی است که در کاهش مشکلات روانشناختی کودکان دارای اختلال طیف اتیسم موثر است. در حقیقت نزدیکی به کودک و بازی با او در کاهش نشانه‌های اضطراب تاثیرگذار است. از آنجایی که این کودکان در روابط اجتماعی و ارتباطی ضعف دارند، بنابراین دچار اضطراب می‌شوند که بازی‌درمانی و نزدیکی و ارتباط با دیگران می‌تواند در کاهش اضطراب آنان موثر باشد. از این روش درمانی ‌می‌توان به عنوان یک راهبرد مکمل در کنار سایر درمان‌ها استفاده کرد.

 

مداخلات رفتاری

مداخلات رفتاری با ایجاد فرصت تمرین رفتار و مهارت مناسب باعث رشد اجتماعی، مقابله با اضطراب و تعمیم‌پذیری رفتار مناسب می‌گردد. آموزش مهارت‌های خودیاری و افزایش دامنه علایق، به عنوان پایه‌های درمانی در رفتاردرمانی کودکان با اختلال طیف اتیسم است. این درمان در کنار درمان‌های دیگر نظیر گروه‌درمانی می‌تواند باعث اثربخشی بیشتر آن شود.

 

دارودرمانی

دارودرمانی یکی دیگر از روش‌هایی است که می‌تواند موجب کاهش اضطراب گردد اما نکته حائز اهمیت این است که نمی‌تواند به طور کامل علایم را از بین ببرد، همچنین برخی داروهای ضداضطراب بسیار قدرتمند هستند و در برخی افراد می‌توانند موجب عوارض شدیدی گردند. دارو می تواند یک راهکار کوتاه مدت باشد و مهم این است که از راهکارهای دیگری نیز برای درمان اضطراب کودک دارای اتیسم استفاده گردد.

 

شن و ماسه‌بازی

این روش را می‌توان نوعی از بازی‌درمانی غیرمستقیم در نظر گرفت که درمانگر در آن به عنوان تسهیلگر عمل می‌کند و مراجعان می‌توانند آزادانه هیجانات و تصاویر ذهنی خود را با استفاده از جعبه شن و اشیای مینیاتوری مختلف در جعبه شن خلق کنند. روش شن و ماسه‌بازی را می‌توان در درمان مشکلات اضطرابی کودکان به کار گرفت. چرا که کار با سینی شن به کودک این فرصت را می‌دهد تا در محیطی امن به جستجو و کشف ترس‌هایش بپردازد و با بازآفرینی رویدادها به ترس‌هایش عینیت بخشد، نسبت به آن‌ها به بینش برسد و برای حل مسائل مختلف راه‌حل پیدا کند. می‌توان به این روش به دید یک درمان کمکی نگریست.

همچنین پژوهش‌ها حاکی از آن است که هنردرمانی از جمله نقاشی، پت‌تراپی و موسیقی‌درمانی نیز می‌تواند برای کاهش اضطراب کودکان با اختلال طیف اتیسم نقش داشته باشد. نکته حائز اهمیت این است که اضطراب در هر یک از کودکان با اختلال طیف اتیسم به صورت متفاوتی متجلی می‌گردد، و نمی‌توان گفت که این روش‌های درمانی می‌توانند برای تمامی این کودکان مورد استفاده قرار بگیرند و موثر واقع شوند. همچنین هیچ از یک از روش‌های درمانی فوق نتوانسته‌اند تا کنون برای درمان کامل علایم اضطرابی کارآمد باشند.

متن از حانیه صیادی

دانشجوی دکتری روانشناسی شناختی دانشگاه شهید بهشتی

تهران اتیسم

 

در تهران اتیسم بسیاری از این خدمات ارائه می‌شود. برای آشنایی بیشتر با خدمات تهران اتیسم می‌توانید به بخش خدمات مراجعه کنید و همچنین از بخش کارگاه‌ها و دوره‌های مرکز تهران اتیسم دیدن فرمایید.

 

 

منابعی که در تهیه این مطلب از آن‌ها استفاده شده است:

Sukhodolsky, D. G., Bloch, M. H., Panza, K. E., & Reichow, B. (2013). Cognitive-behavioral therapy for anxiety in children with high-functioning autism: A meta-analysis. Pediatrics, 132(5), e1341–e1350.

Vasa, R. A., Carroll, L. M., Nozzolillo, A. A., Mahajan, R., Mazurek, M. O., Bennett, A. E., … & Bernal, M. P. (2014). A systematic review of treatments for anxiety in youth with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 44(12), 3215-3229.

Reaven, J., Blakeley-Smith, A., Culhane-Shelburne, K., & Hepburn, S. (2012). Group cognitive behavior therapy for children with high-functioning autism spectrum disorders and anxiety: a randomized trial. Journal of child psychology and psychiatry, and allied disciplines, 53(4), 410–۴۱۹.

McConachie, H., McLaughlin, E., Grahame, V., Taylor, H., Honey, E., Tavernor, L., Rodgers, J., Freeston, M., Hemm, C., Steen, N., & Le Couteur, A. (2014). Group therapy for anxiety in children with autism spectrum disorder. Autism : the international journal of research and practice, 18(6), 723–۷۳۲.

Williams, S., Leader, G., Mannion, A., & Chen, J. (2015). An investigation of anxiety in children and adolescents with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 10, 30-40.

Vasa, R. A., Carroll, L. M., Nozzolillo, A. A., Mahajan, R., Mazurek, M. O., Bennett, A. E., … & Bernal, M. P. (2014). A systematic review of treatments for anxiety in youth with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 44(12), 3215-3229.

نقدیشی، مهسا و اعلمی، مهدی،۱۳۹۴،اثربخشی هنردرمانی بر کاهش اضطراب کودکان دارای اوتیسم،دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی،علوم تربیتی و سبک زندگی،مشهد،https://civilica.com/doc/497961

 


 

 

 

معرفی افراد خودساخته دارای اتیسم، این قسمت: جو جیمز

 

جو جیمز یک عکاس خودآموخته و دارای اتیسم است که تصاویر خیره کننده‌اش باعث محبوبیت او در شبکه‌های اجتماعی شده است. او از توجهی که از عکس هایش دریافت کرده است به عنوان بستری برای گسترش آگاهی و درک در مورد اتیسم خود استفاده می کند که او آن را یک «ابرقدرت» توصیف می‌کند.

جو میگوید:”من می توانم از چیزهایی عکس بگیرم که دیگران نمی بینند. زیرا من به جهان متفاوت نگاه می کنم.”

او به دلیل اینکه دارای اتیسم است، توانایی به یاد آوردن چیزها را با جزئیات دقیق دارد و توضیح میدهد که این توانایی برای عکاسی او مفید است زیرا میتواند هزاران تصویر را در ذهن خود ذخیره کند. جو حافظه عکاسی (ایدتیک) خود را به عنوان “ابر قدرت” خود توصیف می کند زیرا به او این توانایی را می دهد که سریعتر از بسیاری از مردم اطلاعات را جمع آوری کند، همه چیز را در مورد موضوعی یاد بگیرد و سپس بر آن مسلط شود.

جو پس از استفاده از این ذخیره‌سازی عکس‌ها در ذهنش و مقایسه آن‌ها با چیزهایی که در زندگی واقعی می‌بیند (مانند زوایا و نور)، عکس‌هایش را طوری نشان می‌دهد که فکر می‌کند باید دیده شوند. “من چیزی را می بینم که دیگری نمی بیند”

جو در جوانی عملکرد بالایی نداشته، بیشتر اوقات ارتباط او غیرکلامی بود، وقتی صحبت می کرد با زمزمه یا لکنت بود و همچنین تیک داشت.

جو می گوید:
“من معتقدم که هر فرد دارای اتیسم توانایی هایی دارد که پنهان است و باید تشویق شود.”

جو دوست دارد اتیسم را یک ابرقدرت توصیف کند. او توضیح داد که جامعه ما بدون ذهن‌های درخشان افراد دارای اتیسم مثل قبل نخواهد بود. داروین، نیوتن، اینشتین، موتزارت، جیمز جویس، بیل گیتس و استیو جابز همه در طیف اتیسم قرار گرفته اند. از آنجایی که اتیسم در جامعه ما بسیار مورد انگ است، توانایی‌های درخشان افراد دارای اتیسم به اندازه کافی مورد تایید قرار نمی‌گیرد با این حال، جو مشتاق است روشن کند که «گفتن “ابرقدرت” به این معنی نیست که زندگی آسان است.

زندگی مرد عنکبوتی آسان نیست. زندگی او به دلیل قدرت فوق العاده‌اش از کار افتاده است. او نمی‌تواند یک زندگی عادی داشته باشد زیرا تصمیم می‌گیرد از قدرت فوق العاده خود برای چیزی شگفت انگیز استفاده کند. به همین دلیل آن را مقایسه می‌کنم.»

جو به همراه سگ خود که او را در سفرها همراهی می کند درواقع به نوعی به پت تراپی هم روی آورده است.

 

– گردآوری و ترجمه از نسیم عابدی، برای تهران اتیسم

 


تغذیه و اتیسم

رژیم غذایی نامناسب در کودکان دارای اتیسم گاهی می تواند یکی از مهم ترین دلایل بهم ریختگی و محرک مشکلات رفتاری باشد.

اولین گام برای داشتن یک رژیم غذایی صحیح حذف مواد غذایی مضر است.

  • مصرف نوشابه و مواد کافئین دار مانند قهوه و نسکافه برای کودکان به خصوص کودکان در طیف اتیسم ممنوع است.
  • مصرف فلفل در کودکان می تواند موجب بد خلقی و بی‌قراری شود.
  • مصرف کنسروها و خوراکی های حاوی مواد نگهدارنده نیز برای این کودکان مضر می‌باشد.
  • مصرف شکر و تمام فراورده‌های آن به عنوان یک محرک میتواند موجب بی قراری یا فعالیت زیاد در کودکان شود.

 

گام دوم جایگزین کردن مواد غذایی مفید و سالم به رژیم غذایی کودک است.

  • ماهی‌های قزل آلا و سالمون و همچنین گردو از منابع امگا ۳ هستند مصرف امگا ۳ در کودکان باعث کاهش بیش فعالی می‌شود.
  • کنجد، آجیل و سبزیجات منابع منیزیم هستند کمبود منیزیم ممکن است موجب بروز رفتار های تکراری، دندان قروچه، اضطراب و تمرکز پایین شود.
  • آلبالو، زرشک، تخم مرغ، آجیل و ماهی دارای ملاتونین هستند که موجب تنظیم خواب می گردد.
  • قارچ، ماهی و تخم مرغ حاوی ویتامین D بوده و موجب کاهش مشکلات گوارشی و عملکرد بهتر انتقال دهنده های عصبی می‌شوند
  • مرکبات منبع غنی از ویتامین C هستند که علاوه بر ساخت و ترمیم سلول های بدن این ویتامین می تواند موجب بهبود عملکرد شناختی شود.

 

برخی مطالعات نشان می دهد مواد حاوی کازئین مانند شیر و لبنیات و مواد حاوی گلوتن مانند گندم و فراورده های تولید شده از آن ممکن است موجب بی قراری در برخی از کودکان شود. اگر تمایل به استفاده از رژیم های غذایی فاقد کازئین و گلوتن را دارید حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید.

 

– ترانه پهلوان، مربی کودکان اتیسم

 

 


آیا می‌دانستید رشد بیش از حد آمیگدال مغز در نوزادی یک پیش آگهی برای اتیسم است؟

مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که در سن ۲ الی ۳ سالگی تشخیص اتیسم را دریافت کرده‌اند، اولین نشانه‌ها را در اواخر سن ۱ سالگی نشان داده‌اند.

تغییرات رفتاری که در کودکان اتفاق می‌افتد با تغییرات مغزی آنان هم‌راستا است. بدین صورت که، مجموعه‌ای از نشانه‌های رفتاری که منجر به ظهور کامل نشانه‌های‌ اتیسم و تشخیص آن در ۲ الی ۳ سالگی می‌شود، نشات گرفته از مجموعه‌ای از تغییرات مغزی در دوران نوزادی است. به عنوان مثال مطالعات نشان داده‌است کودکانی که در سنین ۲ الی ۳ سالگی تشخیص اتیسم را گرفته‌اند، در ۶ الی ۱۲ ماهگی سطح قشر مغز آن‌ها بزرگتر از نوزادان با رشد عادی بوده‌است. یکی دیگر از تغییرات مغزی در کودکان دارای اتیسم، تغییر در روند رشد آمیگدال است.

آمیگدال که در اعماق و قسمت میانی لوب گیجگاهی مغز انسان قرار دارد، یک ساختار جفتی است که بسیاری از جنبه‌های هیجانی و حافظه را تعدیل می‌کند. آمیگدال علاوه بر اینکه نقش اصلی را در پردازش حافظه، تصمیم گیری و پاسخ های عاطفی (از جمله ترس، اضطراب و پرخاشگری) ایفا می کند، مسئول پردازش اجتماعی در مغز است و در هیجانات مثبت و سیستم پاداش نیز دخیل است.

هیجانات بر فرآیندهای شناختی مانند توجه، شکل گیری حافظه و تصمیم گیری تأثیر می گذارند و نقش برجسته ای در رفتار اجتماعی دارند که آمیگدال در این عملکردها نیز نقشی ایفا می‌کند.
آمیگدال همچنین مسئول تشخیص چهره است و به دیگران اجازه می‌دهد تا به حالت‌های مختلف هیجانی واکنش مناسب نشان دهند. هرگونه آسیب به این ناحیه باعث می‌شود افراد در تشخیص حالات هیجانی چهره که برای ارتباط مناسب با موقعیت‌های اجتماعی حیاتی هستند را دچار اختلال نماید.

یک گروه از محققان دانشگاه ایالتی سن‌دیه‎گو، الگوهای منحصر به فردی از تعاملات نواحی مغزی با آمیگدال را پیدا کرده‌اند. در کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم، در مقایسه با کودکان عادی با سن مشابه، ارتباط آمیگدال با قسمت‌هایی از مغز ضعیف‌تر و با قسمت‌های دیگری قوی‌تر شده‌است.

بدین منظور مطالعه‌ای طولی با کمک تصویربرداری مغناطیسی در مجله معتبر آمریکایی روانپزشکی (The American Journal of Psychiatry) در سال ۲۰۲۲ صورت گرفت. در این مطالعه ۲۷۰ نوزاد با میانگین سنی ۶ تا ۲۴ ماهه شرکت کردند. از این میان، ۵۸ نوزاد در سال دوم زندگی خود تشخیص اختلال اتیسم را دریافت کردند. نتایج تصویربرداری از نواحی زیرقشری مغز نشان داد که تمامی کودکانی که در بین ۶ الی ۱۲ ماهگی رشد بیش از حد در نواحی آمیگدال مغز داشتند، تشخیص اختلال اتیسم را در سن دو سالگی دریافت نمودند.

جالب است بدانید که کودکانی که بعدها تشخیص اختلال طیف اتیسم را گرفته‌اند، در ۶ ماهگی دارای رشد طبیعی آمیگدال بودند و در سن ۱ و ۲ سالگی به صورت ناگهانی افزایش رشد بیش از حد در آمیگدال مغز در این نوزادان مشاهده شد. این افزایش رشد بیش از حد آمیگدال در این سنین، می‌تواند منجر به افزایش شدت علایم اتیسم به ویژه نارسایی‌های اجتماعی در ۲ سالگی شود.
قابل ذکر است که بررسی روند رشد آمیگدال در نوزادان منجر به تشخیص اختلال طیف اتیسم نمی‌شود، مطالعات تنها حاکی از آن است که این تغییرات مغزی در چنین کودکانی مشاهده شده‌است.

با توجه به اینکه تغییرات مغزی از سنین بسیار پایین و قبل از تشخیص اختلال اتیسم رخ می‌دهد، پیشنهاد می‌شود که اگر درمان‌ها در زیر یک سالگی برای کودکان با احتمال بالای اتیسم آغاز گردد، می‌تواند اثرگذاری بیشتری داشته باشد به ویژه اینکه می‌تواند از رشد بیش از حد آمیگدال مغز جلوگیری نماید.

ترجمه از:
حانیه صیادی، دانشجوی دکتری روانشناسی شناختی، دانشگاه شهید بهشتی

منبع:

Subcortical Brain Development in Autism and Fragile X syndrome: Evidence for Dynamic Age-and Disorder-Spesific Trajectories in Infancy: Mark D. Shen ,et al

 

 

 


کارکردهای اجرایی چیست؟ روش‌های تقویت آن‌ چیست؟

 

در این مقاله در وب‌سایت تهران اتیسم با کارکردهای اجرایی آشنا خواهید شد و روش‌های را برای تقویت آن خواهید آموخت.

 

کارکردهای اجرایی مجموعه‌ای از توانایی‌ها و مهارت‌های شناختی است که از بدو تولد در کودک وجود دارد که با رشد کودک این مهارت نیز رشد می‌باید، به نحوی که در سن ۱۲ سالگی عملکرد کودک مشابه عملکرد بزرگسالان خواهد شد. کارکردهای اجرایی از طریق تاثیر بر سایر فرایندهای شناختی این امکان را برای ما فراهم می‌سازد تا افکار و اعمال خود را برای یک اقدام هدفمند تنظیم نماییم. این عملکرد ما را قادر می‌سازد تا مفاهیم انتزاعی و پیچیده را درک کنیم، مشکلاتی که هرگز با آن مواجهه نشده‌ایم را حل کنیم، روابط خود را مدیریت کنیم و برای آینده خود برنامه‌ریزی نماییم. در نتیجه عملکرد اجرایی یک عبارت کلی است که به تمامی فرایندهای شناختی که در هدایت و کنترل رفتار نقش کلیدی ایفا می‌کنند اطلاق می‌گردد.

فرایندهای شناختی مرتبط با کارکردهای اجرایی بسیار زیاد هستند که می‌توان از این بین به حافظه فعال، مقاومت در برابر حواس‌پرتی نسبت به محرک‌های محیطی نامربوط در محیط، برنامه‌ریزی، بازداری و مهار، حل مسئله، انعطاف‌پذیری و سازماندهی اشاره کرد.

از مهم‌ترین کارکردهای اجرایی می‌توان به ۳ مولفه اصلی آن یعنی حافظه فعال، انعطاف‌پذیری و بازداری اشاره کرد.

حافظه فعال به توانایی نگه‌داری اطلاعات در مغز به صورت فعال اشاره دارد که به واسطه آن می‌توان اطلاعات جدید را با اطلاعات گذشته تلفیق و یا به‌روزرسانی نمود. در نتیجه حافظه فعال مسئول حفظ اطلاعات آنی در مغز است. به این ترتیب، حافظه فعال، برای متمرکز ماندن برروی یک کار، جلوگیری از حواس پرتی ،و به روز نگه‌داشتن ما و آگاه کردن ما درمورد آنچه که در اطرافمان میگذرد ضروری است. برای مثال، یک کودک با استفاده از حافظه ی فعالش است که، می تواند مراحل دستور پخت غذای مورد علاقه ی خود را به یاد بیاورد. کودکانی که در مهارت‌های حافظه کاری مشکل دارند، اغلب در به یادآوری دستورالعمل معلمان، به یادآوری قوانین بازی، یا انجام وظایف دیگری که شامل فراخوانی اطلاعات مهم می باشد دچار مشکل هستند.

 بازداری، به توانایی مهار و جلوگیری از افکار و یا پاسخ‌های بالقوه اشاره دارد که بتوان به کمک آن به صورت کاملا انتخابی تنها درگیر یک اقدام هدفمند شد. به عنوان نمونه وقتی که شما درگیر مطالعه یک کتاب درسی هستید، توجه خود به صدایی که از بیرون اتاق می‌آید را مهار می‌کنید.

آخرین مولفه، انعطاف‌پذیری شناختی است که به توانایی انتقال و جابه‌جایی بین چندین تکلیف و نقش‌های شناختی متفاوت اشاره دارد. برای مثال، فرض کنید که به بازی گروهی مشغول هستید و هم‌زمان گوشی موبایلتان زنگ می‌خورد. در چنین شرایطی، افرادی که می‌توانند ضمن تمرکز روی تلفن خود، بازی خوبی را هم ارائه دهند، انعطاف پذیری شناختی قابل‌توجهی دارند؛ به‌عبارت دیگر، افرادی که انعطاف پذیری شناختی ندارند، برای جابه‌جایی بین دو موضوع مختلف، از نظر ذهنی به‌اندازه کافی توانمندی ندارند و به‌سختی می‌توانند هر دو کار را به‌صورت هم‌زمان پیش ببرند؛ چنین افرادی از تطبیق‌دادن خودشان با محرک‌های جدید هراس دارند و در برابر تغییر طرز تفکر خود بر اساس تغییرات مختلف محیط پیرامونشان، بسیار ضعیف هستند.

 

روش‌های تقویت حافظه فعال

  • یادآوری عدد به صورت مستقیم (از ۳ عدد شروع شده و گسترش می یابد.
  • یادآوری عدد به صورت معکوس (از ۳ عدد معکوس شروع شده و گسترش می یابد).
  • یادآوری کلمه به صورت مستقیم (از ۳ کلمه شروع شده و گسترش می یابد).
  • یادآوری کلمه به صورت معکوس (از ۳ کلمه معکوس شروع شده و گسترش می یابد).
  • یادآوری تصویر به صورت مستقیم (از ۳ تصویر شروع شده و گسترش می یابد).
  • یاد آوری لیستی از هجاهای بی معنی (از ۳ کلمه شروع شده و گسترش می یابد).
  • یادآوری تصویر به صورت معکوس (از ۳ تصویر معکوس شروع شده و گسترش می یابد).
  • یاد آوری کلمه غیر مرتبط (از ۱ کلمه غیر مرتبط از بین ۳ کلمه شروع شده و تمرین گسترش می یابد).
  • یاد آوری کلمات غیر مرتبط ( از ۲ کلمه غیر مرتبط از بین ۵ کلمه شروع شده و تمرین گسترش می یابد).
  • یاد آوری جمله (از جملات کوتاه ۳ کلمه ای شروع شده و گسترش می یابد).
  • یادآوری جمله (درست یا اشتباه بودن جمله را بیان کند و کلمه آخر جمله ها را بگوید (از ۱ جمله شروع شده و تعداد جملات افزایش می یابد).
  • تطبیق لیست کلمه یا لغت. یک سری کلمه گفته می شود بعد از چند ثانیه کلمات جدید بیان می شود. باید تشخیص داده شود که آیا کلمات قسمت اول با کلمات قسمت دوم یکسان است یا خیر.
  • شمارش اعداد به صورت معکوس.
  • انجام محاسبات ساده ریاضی به صورت معکوس.
  • یاد آوری مکعب از روی صفحه رنگی مشبک.

 

روش‌های بهبود حافظه فعال در کودکان

  1. روی مهارت های تجسم کار کنید. بچه ها را تشویق کنید تا در ذهن خود تصویری از آنچه که تازه خوانده اند یا شنیده اند ایجاد کنند.
  2. از فرزندتان بخواهید به شما آموزش دهد. قادر بودن به توضیح چگونگی انجام کار مستلزم ایجاد اطلاعات و تشکیل ذهنی از طریق آن است.
  3. بازی هایی که از حافظه بصری استفاده می کنند را امتحان کنید.
  4. بازی های تطبیقی زیادی وجود دارد که به بچه ها کمک میکند روی حافظه بصری شان کار کنند، مثلاً می توانید مواردی مانند صفحه مجله را به بچه ها بدهید و از آنها بخواهید که تمام نمونه های کلمه یا حرف «س» را دور هم جمع کند.
  5. بازی کارتی. بازی های ساده کارت مانند می توانند حافظه کاری را از دو طریق بهبود بخشند. کودکان و نوجوانان باید قوانین بازی را در خاطر داشته باشند. آنها همچنین باید به خاطر داشته باشند که چه  کارتهایی دارند و افراد دیگر چه کارتهایی رابازی کرده اند.
  6. خواندن فعال را تشویق کنید. یادداشت کردن نکته ها و تأکید بر متن یا برجسته کردن متن می تواند به بچه ها کمک کند تا اطلاعات را به اندازه کافی و طولانی در ذهن نگه دارند تا به سؤالات مربوط به آن پاسخ دهند. صحبت کردن با صدای بلند و پرسیدن سؤال درباره مطالب خوانده شده نیز می تواند به حافظه کاری کمک کند.

 

 

روش‌های بهبود انعطاف‌پذیری

۱.اطلاعات را دسته‌بندی کنید. دسته‌بندی‌های ذهنی برای اطلاعات و موقعیت‌های پیش ‌رو ایجاد کنید تا بتوانید راحت‌تر تجارب خود را سازماندهی کنید. به عنوان مثال در حین مشاهده‌ و یا خواندن کتاب‌های تصویری، اشکال را به دسته‌های جاندار، بی جان، اشیا و … تقسیم کنید.

 

۲. اگر چیزی را درست بفهمید، آن را فراموش نمی‌کنید. همه ما اغلب نمی‌توانیم مفاهیمی را که لازم داریم به خاطر آوریم؛ چون احتمالا آن‌قدر که فکر می‌کردیم، آنها را به‌درستی درک نکرده‌ بودیم. پس سعی کنید اطلاعات را کامل و درست متوجه شوید.

۳.ورزش بدنی. مغز شما فقط بعد از ۲۰ دقیقه ورزش شدید، مواد شیمیایی شادی‌آوری آزاد می‌کند که به بدن و مغز شما اجازه یادگیری و رشد می‌دهند. بدن، به دلایل تکاملی، هنگام ورزش‌کردن بهتر می‌تواند یاد بگیرد؛ همچنین ورزش باعث افزایش تمرکز و کاهش اضطراب می‌شود و به‌مرور خُلق را متعادل می‌کند  و عصب‌زایی را تقویت می‌کند. همه این موارد باعث بهبود انعطاف ‌پذیری شناختی می‌شوند.

۴. تغییر روتین روزمره. برای حفظ انعطاف‌پذیری و هوشمندی ذهن، موارد جدیدی را به روتین روزمره خود وارد کنید. مواجهه با هر محرک جدید باعث افزایش انعطاف‌پذیری ذهنی می‌شود، زیرا مغز، شما را مجبور می‌کند تا سریع با آن سازگار شوید. به عنوان مثال شیوه چیدمان اتاق را تغییر دهید.

۵. یادگیری مهارت‌های جدید. یادگیری مهارت‌های جدید باعث تقویت انعطاف‌پذیری شناختی می‌شود. یادگیری نوعی ساز موسیقی، زبان یا بازی جدید را امتحان کنید.

 

روش‌های افزایش کنترل مهاری یا بازداری روش‌هایی است همچون بازی‌های شناختی که برای این منظور اختصاص پیدا کرده یا روش‌های تحریک مغزی و … است که کاملا بیس پژوهشی دارد.

 

 

حانیه صیادی، دانشجوی دکتری روانشناسی شناختی دانشگاه شهید بهشتی