خبرها و تازه‌ها

اکثر کودکان دارای اتیسم، ناهنجاری مغزی ندارند که در اسکن مغزی مغز نشان داده شود. اسکن های امروزی فقط شکل مغز را نشان می‌دهند و نحوه‌ی کارکرد مغز را نشان نمی‌دهند. به طور کل اسکن مغزی به ما نشان می‌دهد که آیا تمامی ساختارهای مغز وجود دارند و آیا این ساختارها طبیعی است؟ در این مطلب به این سوال پاسخ خواهیم داد که آیا اتیسم نیاز به اسکن مغزی دارد؟

تصویر برداری از مغز و دیدن آن در زمینه‌های زیر کمکی نخواهد کرد:

• کمکی به تشخیص اتیسم نمی کند.
• همچنین به ما درمورد درمان کمک خاصی نمی‌کند چون روند توانبخشی برای کودکان اتیسم با رویکردهای جامع شناخته شده است.
• مورد دیگری که وجود دارد درباره اینکه چقدر در طول زمان بهبودی درمان حاصل می‌شود کمکی نمی کند.

اسکن مغزی برای چه مواردی کمک کننده است؟

• افرادی که در معاینات عصب روانشناختی مسئله دارند.
• کودک دارای صرع (سابقه تشنج بیش از دو بار بدون تب)
• پسرفت در حیطه تحولی
• دارای لکه سفید مادرزادی

به یاد داشته باشید که برای تشخیص اتیسم مورد قبول ترین راه ارزیابی بالینی جامع است. برای تشخیص اتیسم نیاز است که پروتکل تشخیصی بصورت کامل توسط متخصصین آن اجرا شود. برای آشنایی با خدمات تشخیصی اتیسم به این بخش مراجعه کنید.

ترجمه و گردآوری رسول رحمتی (مرکز تهران اتیسم)
منبع: +

در این مقاله در مورد مشکلات خواب و به ویژه مشکلات خواب در اتیسم صحبت خواهد شد.

یکی از رایج ترین مسائل گزارش شده در کودکان مشکلات خواب است، از آنجایی که خواب برای سلامت جسمانی و روانی اهمیت بسیار مهمی دارد، مشکلات خواب می‌تواند باعث کاهش جدی سلامتی و مسائل خطرناک شود. مشکل در به خواب رفتن و بیدارشدن در طول شب از شایعترین مشکلات خواب هستند. طبق پژوهش‌ها ۲۰ الی ۲۵ درصد کودکان و نوجوانان درگیر مشکلات خواب هستند و این عدد در کودکان دارای اتیسم، آسم و سایر مشکلات طبی بیشتر گزارش شده است.

عوامل متعددی با خواب آشفته در کودکان خردسال ارتباط دارند که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

• افسردگی مادر
• تماشای فیلم یا تلویزیون (به طور کل وسایل دیجیتال)
• دادن غذای جامد به کودک قبل از ۴ ماهگی
• سپردن کودک به مهد از سنین پایین

چرا ممکن است کودکان دارای اتیسم برای خوابیدن دچار مشکل شوند؟

• بیدار شدن مکرر در طول شب برای دستشویی رفتن و مشکل در به خواب رفتن مجدد
• مسائل اضطرابی
• مسئله‌های حسی، مانند افزایش حساسیت به نور آبی تلفن‌های هوشمند، لپ‌تاپ و سایر صفحه‌های نمایش، یا حساسیت به صداهای خاص یا نویز ، که ممکن است باعث عدم راحتی یا پرت کننده حواس باشد و آنها را بیدار نگه دارد.
• مسائل یادگیری اجتماعی، به طور مثال با دیدن سایر افراد برای به خواب رفتن این نیاز را احساس نمی‌کند که او هم باید به خواب برود.
• ترشح نامنظم هورمون ملاتونین (هورمونی که الگوی خواب را تنظیم می کند.)
• مسائلی مانند صرع
• مشکلاتی نظیر آلرژی که می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود یا افزایش حساسیت به کافئین
• پرخوابی یا خواب بیش از حد یا افزایش خستگی می‌تواند ناشی از استرس اضافی افراد دارای اتیسم در موقعیت‌های اجتماعی باشد.

راه حل و اقدامات پیشنهادی

اولین اقدامی که می‌توان برای حل به خواب رفتن کرد، تغییر عادات خواب است که اغلب بهداشت خواب نامیده می‌شود و اولین اقدام برای بهداشت خواب ایجاد یک روال منظم شبانه است.

مشکل در به خواب رفتن گاهی به عنوان الگوی رفتاری است که به علت همزمان شدن خواب با یک عمل و مسئله دیگر است مثل تکان دادن گهواره، در آغوش گرفتن کودک، شیر دادن کودک، سشوار روشن کردن، در ماشین حرکت کردن و سایر موارد که باعث شود که کودک نتواند به تنهایی و مستقل به خواب برود. برای حل این قبیل مشکلات، والدین می‌بایست به کودک یاد دهند تا با مجموعه جدیدی از تداعی‌ها مثل پتو یا حیوانات اسباب بازی به خواب بروند.

این فرایند عبارت است از ایجاد یک روال آرامش بخش هنگام خواب، جدا شدن تدریجی از کودک با شروع فواصل زمانی ۲ دقیقه و آرام کردن مختصر کودک تا جایی که احساس امنیت کند. پیگیری این مداخله کمی دشوار است و با اعتراض کودک همراه می‌شود و نیازمند تشویق برای پیشروی است، اکثر کودکان ظرف ۵ روز یاد می‌گیرند خودشان به تنهایی بخوابند.

در کنار این کار، اقدامات دیگری لازم است مانند انجام کارهایی مثل حمام آب گرم، اجتناب از استفاده از وسایل وسایل دیجیتال، تاریک کردن اتاق، تقلیل محرک‌های اتاق خواب، تنظیم دمای اتاق (کمی خنک‌تر کردن)، ایجاد برخی تعامل‌های ارتباطی مثل داستان خوانی (داستان‌های دارای هیجان زیاد مناسب نیست). لازم به ذکر است که والدین می بایست از دادن مواد خوراکی دارای کافئین و شربت های ضد سرفه (بدون نسخه پزشک) که محرک است اجتناب نمایند.

تغذیه شبانه مسئله دیگر تاثیر گذار است، دادن وعده پروتئینی قبل از خواب معمولا به حل مسئله گرسنگی در شب کمک می‌کند.

گاها ایجاد یک جدول از اعمال انجام شده و نتیجه آن بر مشکلات خواب برای بررسی اقدامات می‌تواند مفید باشد.

در صورتی که این اقدامات نتیجه بخش نبود می‌توانید از متخصصین مرکز تهران اتیسم کمک بگیرید.

گردآوری و ترجمه: رسول رحمتی ارزیاب مرکز تهران اتیسم

منابع: کتاب Evidence-Based Interventions for Children with Challenging Behavior (+) و انجمن ملی اتیسم انگلستان

حافظه فعال یکی از توانایی‌های شناختی سیال است، جایی که اطلاعات می‌توانند برای مدت کوتاهی در جریان فعالیت‌های شناختی ذخیره سازی و دستکاری شوند. در این مطلب به تمرین‌هایی در جهت بهبود حافظه فعال در کودکان مبتلا به اتیسم اشاره خواهیم کرد.

تمرین هایی جهت بهبود حافظه فعال کودک مبتلا به اتیسم

۱. تقویت تجسم و تفکر

فرزندتان را تشویق کنید تا از هر آنچه که می خواند و می‌شنود، تصویری ذهنی بسازد. برای مثال اگر شما به او گفته‌اید که میز غذا را برای ۵ نفر مهمان بچیند، از او بخواهید که برای این کار اول تصویری ذهنی بسازد و سپس آن را نقاشی کند. به مرور که در تجسم و تصور بهتر شد، می‌تواند به جای کشیدن نقاشی، تصویر ذهنی را برای شما شرح دهد.

۲. آموزش و شرح دادن توسط کودک درباره هر تکلیف و آموزش

توانایی توضیح چگونگی انجام چیزی به درک مطلب کمک می‌کند و ذهن را برای یادگیری هرآنچه آن مطلب نیاز دارد آماده می‌کند. اگر فرزند شما در حال یادگیری مهارتی مانند چگونه دریبل کردن در فوتبال است، از او بخواهید تا آن را برای شما توضیح دهد. معلمان نیز در کلاس در گروه های دو نفره می‌توانند چنین کاری را انجام دهند. این روش به آنها کمک می‌کند تا همان لحظه شروع کنند با مطالب و اطلاعات کلنجار بروند و کار کنند.

۳. گوش دادن و تکرار آن چه شنیده‌اند

یکی از ساده ترین راه‌ها برای فعال کردن حافظه این است که از کودک خود بخواهید هر آن چه شما گفته‌اید را تکرار کند یا به زبان خودشان بازگویی نماید. همچنین می‌توانید از کودک خود بخواهید آهنگ ریتمی که شنیده است را برای شما بخواند. گوش دادن و تکرار کردن آن چه شنیده اند، توجهشان را به مطالب درسی جلب و حافظه‌ی فعالشان را درگیر می‌کند.

۴. جاگذاری تصاویر طبق الگوی از پیش دیده شده

از کودک بخواهید تصویری را با دقت ببیند. سپس تصویر را از جلوی او برداشته و از او بخواهید مثل آن تصویر را بسازد.

۵. بازی‌هایی که حافظه‌ی فعال او را تقویت کند

بازی‌های بسیاری برای کمک به فرزند شما وجود دارد تا بر روی حافظه دیداری کار کند. شما می‌توانید یک صفحه روزنامه یا مجله در اختیارش بگذارید و از او بخواهید دور مواردی مانند «از» یا «که» یا «آنها» و… را در عرض یک دقیقه دایره بکشد. همچنین شما می‌توانید خواندن پلاک‌های خانه‌ها را به بازی تبدیل کنید. به این ترتیب که اول نام کوچه‌ها و بعد شماره پلاک را بخواند. همچنین می‌تواند برعکس بخواند به این ترتیب اول شماره پلاک را بگوید و بعد نام کوچه را و یا شماره‌های پلاک را برعکس بخواند.

۶. خواندن فعال را تشویق کنید

زیر مطالب خط کشیدن، با رنگ مشخص کردن و یادداشت گذاشتن بر مطالب به کودکان کمک می‌کند تا مطالب و اطلاعات را به مدت طولانی در ذهن نگه دارند و بتوانند به سوالاتی که از آن مطالب می‌شود جواب بدهند. گفتگو درباره آن مطلب و پرسیدن سوال از آن نیز به حفظ بهتر مطالب کمک می‌کند. این راهبردهای خواندن فعال به طور قابل ملاحظه‌ای به بهبود حافظه کمک می کنند.

۷. مطالب و اطلاعات را خرد کنید: به این توجه کرده‌اید که چرا شماره تلفن‌ها، کد ملی و یا کد پستی را با خط فاصله می‌نویسند؟ زیرا حفظ کردن و به خاطر سپردن گروه‌های کوچکتر اعداد از یک رشته اعداد طولانی آسان تر است. هر زمان خواستید به فرزندتان دستورالعمل‌های چند مرحله‌ای طولانی بدهید، این فرمول خط فاصله بین اعداد را به یاد داشته باشید. آنها را بنویسید و یا در هر موقع یک تکه مطلب یا اعداد را به آنها ارائه دهید. همچنین شما می‌توانید از سازمان دهنده‌های ترسیمی کمک بگیرید و تکالیف را به تکه ها کوچکتر تقسیم کنید.

۷. روش چند حسی را به کار ببرید

پردازش و یادگیری مطالب و اطلاعات از چند روش مختلف به حافظه فعال و بلند مدت کودکان کمک می‌کند. نوشتن تکالیف به طور زیاد به کودک کمک می‌کند تا آنها را ببیند. گفتن زیاد مطالب به کودک کمک می‌کند تا آنها را بشنود. به کارگیری راهبردهای چند حسی می‌تواند به کودک کمک کند تا مطالب را به مدت زیادی در ذهن نگه دارد.

۸. ارتباط برقرار کردن بین مطالب

به فرزندتان کمک کنید تا بین جزئیاتی که قرار است حفظ کند ارتباط برقرار کند. ترغیب اشتیاق و علاقه کودک با علائم اختصاری خنده دار مانند (قنزسانب). این علامت اختصاری به کودک کمک می کند تا ترتیب رنگها را در رنگین کمان یاد بگیرد. پیدا کردن روش‌هایی برای برقرار کردن ارتباط بین مطالب کمک می‌کند تا حفظ مطالب و بازیابی آن از حافظه بلند مدت آسان تر شود. ارتباط برقرار کردن بین مطالب همچنین کمک می کند تا ما بتوانیم اطلاعات را در حافظه نگه داریم و اطلاعات جدید را با اطلاعات قدیمی ترکیب و مقایسه کنیم.

خلاصه از الهه اسدی از مقاله روانشناسی و روانپزشکی شناخت +