بسیاری از والدین بیان میکنند که بردن کودکشان به آرایشگاه برای کوتاه کردن مو، کاری دشوار است. این دشواری برای والدین کودکان مبتلا به اتیسم چندین برابر است. همچنین رفتن به آرایشگاه برای کودکان مبتلا به اتیسم، تجربهای ناراحت کننده است. در این جا قصد داریم به طور مختصر توضیح دهیم که چرا رفتن به آرایشگاه و کوتاه کردن موها میتواند برای کودکان مبتلا به طیف اتیسم بسیار اضطراب آور باشد.
دانستن این دلایل به شما کمک میکند تا بتوانید شرایطی را در آرایشگاه یا خانه فراهم آورید که فرایند کوتاه کردن موها با کمترین ناراحتی و مشکل توسط کودک شما تجربه شود. با تهران اتیسم همراه باشید.
مشکلات حسی
افراد مبتلا به اتیسم معمولا مشکلات حسی مختلفی دارند و این مشکلات حسی میتواند باعث شود که انجام فعالیتهای معمولی مانند آرایشگاه رفتن برای آنها اضطراب آور و آزار دهنده باشد. بنابراین لازم است که از این مشکلات و عوامل تشدید کننده محیط آرایشگاه یا فرایند اصلاح کردن موها آگاهی کامل داشته باشیم.
لمس:
بسیاری از افراد مبتلا به اتیسم به زبان ساده در حس لمسی خود دچار مشکل هستند. لمس کردن ممکن است برای آنها درد آور باشد. به همین جهت کوتاه کردن موها از آنجایی که نیازمند لمس کردن کودک توسط آرایشگر در فرایند اصلاح کردن است ممکن است آزار دهنده باشد:
شانه کردن موهای کودک با استفاده از برس یا شانه
تماس قیچی با موها و احساس قیچی شدن موها
تماس ماشین اصلاح با موهای کودک و احساس لرزش ماشین اصلاح روی موها
پیش بندی که دور گردن و روی شانههای کودک بسته میشود
خم کردن سر کودک به عقب، جلو یا طرفین در حین کوتاه کردن موها
پاشیدن آب با اسپری (آب پاش) روی موهای کودک در حین اصلاح
ایستادن آرایشگر کنار کودک در حین اصلاح کردن موها
شانه کردن موها بر خلاف جهت در حین کوتاه کردن آنها
برخی از بخشهای فرایند کوتاه کردن مو است که ممکن است برای کودک یا بزرگسال اتیسم ناراحت کننده یا آزار دهنده باشد.
صدای محیط:
برخی کودکان دارای اتیسم نسبت به صداها حساسیت بیش از حد دارند یعنی محیط پر سر و صدا میتواند باعث بروز یا تشدید استرس و اضطراب در آنها شود. آرایشگاهها به دلیل استفاده از سشوارها، ماشینهای اصلاح، قیچیها و حضور سایر مشتریان معمولا محیط پر سر و صدایی هستند.
محرکهای بینایی:
بیشتر آرایشگاهها از لامپهای قوی و پر نور استفاده میکنند که انعکاس این نورها در آینههای متعدد به کار رفته در آرایشگاه میتواند باعث آشفتگی کودک مبتلا به اتیسم گردد.
بوها:
بوهای تند برخی از وسایل آرایشی– بهداشتی میتواند برای برخی از کودکان مبتلا به اتیسم بسیار ناخوشایند باشد به ویژه کودکانی که نسبت به بوها حساسیت بیش از حد دارند.
سایر مشکلات:
برخی از کودکان مبتلا به اتیسم به دلیل این که نمیدانند و نمیتوانند پیش بینی کنند که در آرایشگاه چه اتفاقی برای آنها خواهد افتاد. به خصوص برای اولین بار ممکن است استرس زا و اضطراب آور باشد.
حضور یک فرد غریبه با قیچی در کنار کودک در یک محیط نا آشنا میتواند برای کودکان مبتلا به اتیسم وحشت آور باشد.
برخی از کودکان مبتلا به اتیسم درک نمیکنند که چرا باید موهایشان را کوتاه کنند و بنابراین تمایل ندارند که موهایشان کوتاه شود.
برای آن دسته از کودکان دارای اتیسم که آرایشگاه را تجربه کرده باشند، ممکن است به دلیل تجربیات بد قبلی، حتی اسم آرایشگاه یا سلمانی در آن ها ایجاد اضطراب کند.
ترس از کنده شدن گوش یا بریدن گردن به خاطر به کار بردن جملات آرایشگر مانند (عمو تکان نخور گوشت رو قیچی نچینه، تکان نخور ماشین گردنت را میبره و…) و جملاتی از این قبیل.
در مطلب بعدی راهکارهای مفیدی را برای شانه زدن و کوتاه کردن موهای کودک دارای اتیسم بصورت چک لیست و مرحله به مرحله ارائه خواهیم کرد.
منابع:
مهارت شانه کردن و ناخن گرفتن راهنمای عملی جهت آموزش مهارتهای خودیاری ویژه خانوادهها؛ محمد علی میری / مینا عمادی زاده.
مشکلات رفتاری در کودکان میتواند به شکلهای مختلفی از جمله پرخاشگری، نافرمانی، اضطراب، گوشهگیری اجتماعی یا بینظمی در محیطهای آموزشی بروز کند. این رفتارها معمولا تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند محرکهای محیطی، استرسهای عاطفی یا نحوه واکنش دیگران قرار میگیرد و میتواند بر رشد اجتماعی و تحصیلی کودک تاثیر منفی بگذارد.
شناسایی و مدیریت این رفتارها نیازمند درک صحیح از علتهای آنها و به کارگیری روشهای مناسب تربیتی مانند استفاده از چارچوبهای تحلیلی همچون مدل ABC است که به والدین و معلمان کمک میکند محرکها، رفتارها و پیامدهای هر مشکل را بررسی و اصلاح کنند.
در ادامه بامرکز تهران اتیسمهمراه باشید تا مدل ABC را برای مدیریت مشکلات رفتاری در کودکان مرور کنیم و بیاموزیم. شما در بسیاری از موارد از این مدل میتوانید برای مدیریت رفتاری کودکتان استفاده کنید. این رویکرد برای همه کودکان از جمله کودکان اوتیسم که دارای مشکلات رفتاری هستند قابل استفاده و موثر است.
مسائل رفتاری یا همان رفتارهای مسئله ساز ارتباط ویژهای با اوتیسم یا سایر اختلالات رشدی ندارد و ممکن است در هر کودکی رخ دهد. کلید یادگیری نحوه پیشگیری و مدیریت هر گونه رفتار مشکل ساز، کشف الگویی است که منجر به آن رفتار شده است. تحلیلگران رفتار این الگو را ABC مینامند که مخفف عبارت پیشایند (محرک)، رفتار و پیامد است.
در ادامه هرکدام را توضیح خواهیم داد.
پیشایند یا محرک (Antecedent) یا همان A:
محرک یا اتفاقی که قبل از وقوع رفتار رخ میدهد و ممکن است بر رفتار تاثیر بگذارد. این میتواند شامل موقعیتها، محیطها یا واکنشهای خاص دیگران باشد که رفتار کودک را تحریک میکند.
هر نوع محرک (شرایطی که باعث ایجاد رفتار میشود) که درست قبل از رفتار اتفاق می افتد، پیشایند نامیده میشود. در برخی از این موارد محرکها خارج از کنترل شما هستند، مانند صداهای ناگهانی که کودک را میترساند. با این حال، در اکثر مواقع، پیشایند این است که شما به فرزندتان نهمیگویید و به عبارتی با وی مخالفت میکنید یا چیزی از او خواستهاید که نمیخواهد انجام دهد.
پیشایند یا همان عبارت A ممکن است درخواست شما باشد، مثلا از فرزندتان میخواهید کفش بپوشد، حمام کند یا به کلاس برود.
مثال: وقتی کودک را برای غذا خوردن صدا میزنید تا غذا بخورد، او جیغ میزند. یا وقتی به او میگویید خودش کفشهایش را بپوشد روی زمین میافتد و امتناع میکند، زیرا کفش پوشیدن برایش بسیار دشوار است.
خب تا اینجا یاد گرفتیم که A چیست، حالا در مدل ABC به سراغ B میرویم.
رفتار (Behavior) یا همان B:
رفتار مشکلزا یا نامطلوبی که کودک از خود نشان میدهد. این رفتار میتواند شامل پرخاشگری، نافرمانی، فرار از انجام تکالیف یا هر نوع رفتار دیگری باشد که نیاز به مداخله دارد.
بخش رفتاری ABC که همان B است، رفتاری است که کودک در پاسخ به محرک نشان میدهد. اگر کودکان با نشان دادن رفتارهای مشکلزای خفیف به آنچه میخواهند نرسند، ممکن است به سراغ زمین افتادن، ضربه زدن به سرشان یا پرخاشگری نسبت به خواهر یا برادرشان بروند. قسمت کار سخت شما به عنوان والد همینجاست، چون اگر به خواسته کودک دامن بزنید به او یاد دادهاید که با افزایش شدت رفتار مشکل ساز میتواند به نتیجه برسد.
خب تا اینجا تقریبا یادگرفتیم که A و B چه هستند. همین حالا یک کاغذ و قلم بردارید و تمرین کنید. شرایط مختلف در روز و تعامل با کودک را به یاد بیاورید و در جدولی Aها و Bها یادداشت کنید.
مثال: برای A: در مغازه بودیم که شکلاتی را خواست و نخریدم. B: جیغ زد و خود را روی زمین انداخت.
در ادامه میآموزیم که چطور این جدول را کاملتر کنیم. با ما همراه باشید.
همانطور که دادههای پیشایند و رفتار را یادداشت میکنید، بسیار مهم است که در مورد رفتار دقیق باشید و آن را با جزئیات توصیف کنید. به عنوان مثال، نوشتن “او عصبانی میشود” کافی نیست. در عوض باید مستند کنید که نوع «عصبانی شدن» او چگونه است. آیا گریه میکند؟، جیغ میزند؟، شما یا خواهرش را گاز میگیرد؟ میزند؟
همچنین ثبت کنید که این رفتار تا چه زمانی ادامه دارد؟ آیا طول کج خلقی او بسته به شرایط متفاوت است؟ اگر کودک شما فریاد میزند، توجه به میزان صدا و مدت زمانی که فریادها ادامه دارد میتواند مفید باشد. اگر او “مضطرب” میشود، این حالت برای او چگونه است؟ آیا او در اتاق قدم میزند؟ آیا او سرش را روی میز میگذارد یا با سرعت بیشتری نفس میکشد؟ شما در واقع نمیتوانید اضطراب را ببینید، اما میتوانید رفتارهایی را که فرزندتان در شرایط اضطراب از خود نشان میدهد، ببینید و بشمارید.
مکان رفتار و زمان وقوع آن نیز مهم است زیرا رفتارها ممکن است هر روز در یک مکان یا در همان زمان مشابه رخ دهد. این الگوها میتواند به شما کمک کند تا فعالیتها، مکانها یا دورههای زمانی دشوار را برای فرزندتان تشخیص دهید.
شاید دادههای قبلی و رفتاری شما نشان دهد که کودک شما قبل از ناهار یا فقط در زمانی که خوابش میآید دچار مشکلاتی میشود که به شما کمک میکند روی استراتژیهای پیشگیرانه تمرکز کنید. آیا این رفتار فقط در شرایط خاصی اتفاق میافتد و هرگز یا به ندرت در موارد دیگر اتفاق میافتد؟ آیا این رفتارها زمانی اتفاق میافتد که فرد خاصی در اطراف است؟ به این سرنخها نیاز ویژهای دارید.
پیامد (Consequence) یا همان C:
پیامد یا واکنشی که به دنبال رفتار کودک رخ میدهد و میتواند بر تکرار یا کاهش آن تاثیر بگذارد. این پیامد ممکن است مثبت یا منفی باشد و نقشی کلیدی در شکلدهی به رفتار کودک ایفا میکند.
پیامد آخرین قسمت فرمول ABC یعنی حرف C است. دقیقا همان چیزی است که بلافاصله پس از بروز رفتار مشکل رخ میدهد. برخی از پیامدها خود به خود رخ میدهد. اما بیشتر رفتارهای مشکلآفرینی که در بچهها میبینیم با کاری که یک بزرگسال انجام میدهد پایان مییابد.
بنابراین به رفتار رایجی که میبینید فکر کنید، از شما میخواهیم به محرکهای معمول فکر کنید و اینکه چه کاری برای متوقف کردن رفتارهای مشکل ساز کودک خود انجام میدهید؟. اگر فرزندتان خودش را زمین میزند، آیا معمولا از آنجا دور میشوید؟ یا او را بلند میکنید؟
پیامدها معمولا بسته به شرایط متفاوت هستند. اگر جایی هستید که دردسر کمی دارید (مثلا در محیط آرام خانه)، ممکن است قشقرق کودک را نادیده بگیرید. اما اگر در یک موقعیت اجتماعی هستید، مثلا یک ملاقات یا یک مکالمه مهم دارید یا مثلا در مکانی عمومی حضور دارید احتمالا کاری برای جلوگیری از قشقرق کودک انجام خواهید داد. اگر این رفتار در حضور همسرتان، در مهدکودک یا مدرسه اتفاق بیفتد، چه میکنید؟
پاسخ دادن به روشهای مختلف به یک رفتار تقریبا همیشه تقویت کننده آن رفتار است، به این معنی است که این رفتار کودک در آینده ادامه خواهد داشت و بر نحوه واکنش فرزند شما در دفعه بعد تاثیر میگذارد.
برای مثال، فرض کنید میخواهید به بیرون بروید و چون هوا کمی سرد است یا ممکن است سرد شود به فرزندتان میگویید کتش را بپوشد او با شنیدن این خواسته (پیشایند یا A)، گریه میکند و خود را روی زمین میزند (رفتار یا B). از آنجایی که عجله دارید و نمیخواهید فرزندتان بیشتر ناراحت شود، تصمیم میگیرید به او بگویید که بدون کتش بیرون خواهید رفت (پیامد یا C). یا حتی برای برای پایان گریه و شاد کردن فرزند خود به او می گویید که می تواند اسباب بازی مورد علاقه اش را به ماشین بیاورد (پیامد یا C)
در کوتاه مدت، این عکس العمل شما ممکن است منطقی باشد، اما هوشیار باشید که فرزند شما در حال یادگیری است. دفعه بعد که او نمیخواهد کاری انجام دهد (خواه این باشد که کتش را بپوشد، حمام کند یا غذای جدیدی امتحان کند)، احتمالا جیغ میزند و خودر را روی زمین میزند، زیرا او آموخته که این رفتار نتیجه میدهد!
از این مثال، به راحتی می توانید ببینید که چگونه دادههای ABC می تواند به شما کمک کند تا بفهمید چگونه از رفتارهای مشکل ساز جلوگیری کنید. شکل زیر یک فرم ساده است که می توانید برای ثبت دادههای رفتاری خود بر اساس ABC استفاده کنید.
شما باید جدول کاملی از پیشایندها، رفتارها و پیامدها تهیه کنید. این جدول پس از آماده شدن به شما کمک میکند تا شناخت درستی از شرایط شکل گیری مشکلات رفتاری در کودک خود بیاموزید. از این جدول میتوانید برای مدیریت مشکلات رفتاری و رفع آن کمک بگیرید همچنین میتوانید آن را در اختیار درمانگران متخصص در ABC قرار دهید.
تغییر محرکها: بعد از شناسایی محرکها، میتوانید سعی کنید شرایطی که به رفتار مشکلزا منجر میشود را تغییر دهید. به عنوان مثال، اگر خستگی باعث رفتار منفی میشود، ممکن است نیاز به استراحت یا وقفههای کوتاه در روز کودک باشد. همچنین، با کاهش استرسها یا محرکهای منفی، احتمال بروز رفتار نامطلوب کاهش مییابد.
جایگزینی رفتار: پس از فهمیدن ماهیت رفتار، میتوانید رفتارهای مثبت و مناسب را که میخواهید جایگزین رفتار مشکلزا شود، به کودک آموزش دهید. به عنوان مثال، اگر کودک برای جلب توجه پرخاشگری میکند، میتوانید به او راههای دیگری برای جلب توجه، مانند صحبت کردن مؤدبانه یا درخواست کمک، یاد دهید.
تغییر پیامدها: پیامدها را طوری تنظیم کنید که رفتار مثبت تقویت و رفتار منفی تضعیف شود. این شامل جایگزین کردن پیامدهایی است که رفتارهای مثبت را تشویق میکند. برای مثال، اگر کودک رفتار مناسبی نشان داد، او را تشویق کنید (با استفاده از تحسین، پاداشهای کوچک یا توجه مثبت). اما اگر رفتار نامناسبی نشان داد، پیامدی داشته باشد که باعث کاهش تمایل به تکرار آن شود (مانند نادیده گرفتن رفتار. همچنین به یاد داشته باشید که تنبیه به هیچ عنوان روش درست و موثری نیست!)
در مقاله بعدی با جزییات بیشتری نحوه مدیریت مشکلات رفتاری با روش ABC را آموزش خواهیم داد. در مرکز تهران اتیسم خدمات مشاوره رفتاری بر پایه ABC نیز ارائه میشود. برای کسب اطلاعات بیشتر با تهران اتیسم در تماس باشید.
کتاب “وقتی میگویم اتیسم دارم منظورم چیست” اثر آنی کوتُویچ، روایتی صمیمی و شخصی از تجربه زندگی با اوتیسم است. این کتاب، نگاهی به زندگی فردی دارای اتیسم از دیدگاه خود نویسنده ارائه میدهد و به تفصیل در مورد چالشها، سوءتفاهمها و کلیشههای مرتبط با اوتیسم صحبت میکند.
کوتُویچ با بهرهگیری از تجربههای خود، تلاش میکند تا مفهوم اتیسم را از حالت پازلگونه و مبهمی که جامعه اغلب به آن نسبت میدهد، خارج کند و دیدگاهی روشنتر و واقعیتر ارائه دهد. او در این کتاب به بررسی موضوعات مختلفی از جمله هویت، تعاملات اجتماعی، حسیبودن و تفاوتهای فکری میپردازد و میکوشد صدای افراد دارای اتیسم را به گوش دیگران برساند. این کتاب دعوتی به همدلی و فهم عمیقتر از افراد در طیف اوتیسم است و برای هر کسی که میخواهد از زاویهای متفاوت به این موضوع نگاه کند، منبعی ارزشمند و آگاهیبخش است.
در ادامه با مرکز تهران اتیسم همراه باشید تا بخشهایی از ترجمه این کتاب را بخوانیم.
در کودکی میتوانستم بگویم که اکثر مردم زندگی را متفاوت از من تجربه میکنند. با این حال، این موضوع را نیز در نظر داشتم که ممکن است عدهای وجود داشته باشند که تجربیاتشان به من نزدیکتر باشد – یا دقیقا شبیه، اگر در موقعیتهای یکسانی قرار بگیریم! من یک کلمه برای چنین افرادی داشتم – یک “من”. آنها را می دیدم و با خودم فکر می کردم که آیا او یک من است یا خیر.
در نهایت فهمیدم که این فقط تخیل من نیست. من واقعاً دنیا را متفاوت میبینم و سعی می کردم دیگرانی را که با من مشترک هستند – یعنی ذهنهایی که در طیف اتیسم هستند – پیدا کنم. من حتی آن را به درستی برچسب زدم، زیرا “اوتیسم” از کلمه یونانی “خود” آمده است. وقتی فهمیدم عمیقا کجا را باید نگاه کنم، متوجه شدم که دنیا پر از آدم هایی مثل من است.
چقدر اتیسم دارم؟!
با این حال، همانطور که به تحقیق درباره اوتیسم ادامه دادم، متوجه شدم که با بسیاری از ویژگیهای کلیشهای آن همخوانی ندارم. شروع کردم به فکر کردن که ممکن است “نیمه اتیستیک” باشم!؟، زیرا:
از تماس چشمی پرهیز نمی کردم و به صورت ها نگاه می کردم.
علایق محدودی که به آن «علائق ویژه» نیز میگویند، نداشتم.
من به روشهای غیرمعمولی حرکت نمیکردم، که به آن «تحریک» نیز میگویند.
وقتی شروع به خواندن در مورد زنان و دختران دارای اتیسم کردم، همه چیز تغییر کرد. بسیاری از تجربیات آنها منعکس کننده تجربیات من بود – به خصوص در بیان، علایق و حرکات آنها.
بله، میتوانم تماس چشمی برقرار کنم و میتوانم چهره و صدایم را طوری تنظیم کنم که احساساتی را که احساس میکنم منعکس کند. اما همه اینها تمرکز و انرژی زیادی میخواهد و با این حال گاهی اوقات اشتباه میکنم – برای مثال به قدری تماس چشمی برقرار می کنم که مخاطب من اذیت شود.
“ماسک کردن” کلمهای است که من استفاده می کنم تا شبیه دیگران شوم و این موضوع بسیار برایم خسته کننده است. فشار اجتماع برای ماسک کردن رفتارهای غیر معمولم که به صورت توصیه مستقیم یا تحقیر غیرمستقیم صورت می گیرد خیلی انرژی از من میگیرد و این فشار اغلب دختران را مورد هدف قرار میدهد.
ماسکینگ (Masking) در افراد مبتلا به اتیسم به فرآیندی گفته میشود که طی آن فرد تلاش میکند علائم و رفتارهای مرتبط با اتیسم خود را پنهان یا سرکوب کند تا با انتظارات اجتماعی و فرهنگی اطرافیان تطابق یابد. این رفتارها ممکن است شامل سرکوب حرکات تکراری (مانند تکان دادن دستها)، تغییرات در شیوههای ارتباطی (مانند اجتناب از تماس چشمی یا تقلید زبان بدن دیگران)، یا حتی تغییر در نحوه بیان احساسات باشد. ماسکینگ معمولاً به دلیل فشارهای اجتماعی برای “عادی” بودن یا پذیرفته شدن توسط دیگران شکل میگیرد. گرچه این رفتار ممکن است به ظاهر به سازگاری فرد کمک کند، اما معمولاً با عواقب منفی مانند خستگی روانی، اضطراب، افسردگی و از دست دادن هویت واقعی همراه است، زیرا فرد بهطور مداوم در حال تلاش برای پنهان کردن یا تغییر خود است. این مسئله میتواند در درازمدت سلامت روانی فرد را به خطر بیندازد.
در نگاه اول، به نظر میرسد که علایق من طیف وسیعی از موضوعات را در بر میگیرد – هنر، ادبیات، روانشناسی و موسیقی اما پس از خواندن حکایات کافی از زنان دارای اتیسم، متوجه شدم که هر چیزی که به نظرم عمیقاً هیجان انگیز است در یکی از دو دسته خاص قرار میگیرد. تشخیص چیزی به عنوان یک علاقه خاص – اشتیاق به قدری قوی که به عنوان یک علامت اتیسم به حساب می آید – ممکن است سخت باشد.
اگر بعد از تمرین ماسک زدن و قبل از اینکه درباره اتیسم یاد بگیرم، مرا ملاقات کردید، ممکن است بگویید که به روشهای نسبتاً معمولی حرکت کردم. اما این بدان معنا نیست که به طور طبیعی به وجود آمده است. وقتی در مورد حرکات تکراری که افراد دارای اتیسم برای آرام کردن اضطراب استفاده میکنند، یاد گرفتم، متوجه شدم که اغلب چنین حرکاتی را سرکوب میکردم تا عجیب به نظر نرسم. اگر وارد جایی میشدم که از نظر اجتماعی احساس میکردم قابل قبول است، مثلاً اگر موسیقی پخش میشد، بیشتر از هر کسی در حال حرکت بودم. من همچنین یاد گرفتم که حرکات کوچک، مانند بی قراری با خودکار، به عنوان تحریک به حساب میآیند، زیرا تحریک حسی را فراهم می کنند.
کم کم متوجه شدم که باید کاملا دارای اتیسم باشم و اتیسم پازل گمشده من است. چه کشف مهمی! تقریباً هر مشکلی را که در زندگی داشتم و همچنین بسیاری از خصوصیات و استعدادهای من را توضیح میداد و همچنین دری را به روی دنیای کاملاً جدیدی از اطلاعات باز کرد و زندگی من را بسیار آسان کرد. دریافتم که در چالش هایی که با آن روبرو هستم تنها نیستم و سایر مبتلایان به اتیسم راه حل هایی برای بسیاری از همین چالش ها پیدا کردهاند. دیدم که با درک محدودیتهایم، میتوانم استراتژیهایی برای کار در درون آنها پیدا کنم – و با درک تواناییهای منحصربهفرد خود، مانند دقت و حساسیت، میتوانم از آنها نهایت استفاده را ببرم.
چگونه تقریباً سی سال طول کشید که به این احتمال فکر کنم که دلیلی عصبی برای اختلافات من وجود دارد؟ سرنخ ها همه وجود داشت، اما من به دلایل مختلف آنها را رد می کردم. مطمئنا، من با خیلی چیزها مشکل داشتم – اما همه اینطور هستند.
فکر میکردم ارتباط سخت است، زیرا من متفاوت و آزاردهنده هستم. زیرا من تلاش فوق العاده ای برای پردازش و تجزیه و تحلیل کلمات انجام دادم، در عین حال معانی پنهان در حرکات و لحن را از دست میدادم. شاید اگر سوالات بیشتری میپرسیدم میتوانستم انتظارات اجتماعی را بهتر درک کنم. شاید دیگران بهتر میتوانستند مرا درک کنند، از جمله اینکه چرا من انتظارات آنها را برآورده نکردم، اگر تفاوتهایم را تشخیص داده و توضیح میدادم.
متوجه شدم که اغلب احساس عدم تعادل و نیاز به در آغوش گرفتن میکردم، اما ارتباطی با بیش از حد حسی برقرار نکردم. اگر فکر نمیکردم حساسیتم غیرمنطقی است، میتوانستم کارهای بیشتری برای محافظت از خودم انجام دهم. من همچنین میتوانستم از تحریک بهصورت حساب شده تری استفاده کنم، اگر کاربرد آن را برای آرامسازی خود تشخیص داده بودم.
علاوه بر همه اینها، من متوجه نشدم که چگونه توجه من به جزئیات، چه حسی و چه زبانی، میتواند دیدن تصویر بزرگ را دشوارتر کند. این توانایی من در برنامه ریزی و تصمیم گیری را تضعیف میکند و زمانی که سعی میکنم با اراده جبران کنم با شکست بدی مواجه میشوم. میتوانستم روشهایی را یاد بگیرم که در مسیر عادتهای روزانه خود قرار بدهم و همچنین مسئولیتهای دیگری که مناسب من است را بهتر انجام دهم، اگر اینقدر طول نمیکشید که پازل گمشدهام را کشف کنم…
اتیسم به عنوان یکی از پیچیدهترین اختلالات عصبی-رشدی، تاثیرات عمیقی بر تواناییهای اجتماعی و ارتباطی افراد میگذارد. یکی از جنبههای مهم این اختلال، مشکلات مرتبط با درک چهره و تعاملات اجتماعی است. مطالعهای که به تازگی انجام شده، به بررسی نحوه رشد این تواناییها در کودکان دارای اتیسم از ۳ ماهگی تا ۷ سالگی پرداخته است. با تهران اتیسم همراه باشید تا ببینیم آیا تشخیص اتیسم قبل از ۲ سالگی ممکن است!؟
هدف مطالعه
این پژوهش طولانیمدت به بررسی چگونگی رشد تواناییهای درک چهره و شناخت اجتماعی در کودکان مبتلا به اوتیسم در طول ۷ سال اول زندگی پرداخته است. این دوره زمانی به دلیل رشد سریع مغز و شکلگیری مهارتهای اجتماعی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
روش مطالعه در این پژوهش به شرح زیر است:
گروهی از نوزادان از ۳ ماهگی تا ۷ سالگی به صورت دورهای مورد ارزیابی قرار گرفتند. محققان با استفاده از ابزارهای مختلف، از جمله تستهای رفتاری و تکنیکهای ردیابی چشمی، توانایی درک چهره و شناخت اجتماعی کودکان را ارزیابی کردند. همچنین، مقایسههایی بین کودکان مبتلا به اوتیسم و کودکان بدون این اختلال صورت گرفت تا تفاوتهای کلیدی شناسایی شوند.
نتایج پژوهش: آیا میتوان تشخیص اتیسم را زودتر انجام داد؟
نتایج این پژوهش طولانیمدت که به روشن کردن چگونگی رشد تواناییهای شناخت اجتماعی و درک چهره در کودکان دارای اوتیسم پرداخته است بطور خلاصه به شرح زیر است:
کاهش توجه به چهرهها از سنین پایین: کودکان مبتلا به اوتیسم از همان دوران نوزادی، به ویژه در ۳ ماهگی، تمایل کمتری به توجه به چهرههای انسانی نشان میدهند. این کاهش توجه در طول رشد کودک ادامه دارد و میتواند به طور مستقیم بر توانایی آنها در تعاملات اجتماعی تاثیر بگذارد. این کودکان کمتر به بخشهایی از صورت مانند چشمها توجه میکنند که برای تفسیر احساسات و حالات چهره بسیار مهم است.
ضعف در شناسایی و تفسیر احساسات: کودکان دارای اتیسم نه تنها کمتر به چهرهها توجه میکنند، بلکه در شناسایی و تفسیر احساسات از طریق حالات چهره نیز دچار مشکل هستند. برای مثال، ممکن است نتوانند به درستی احساسات مختلفی مانند خوشحالی، ناراحتی یا ترس را از روی چهره افراد تشخیص دهند. این مشکلات باعث میشود که این کودکان در ایجاد روابط اجتماعی موثر با دیگران با چالشهای بیشتری مواجه شوند.
عدم پیشرفت قابل توجه در گذر زمان: برخلاف کودکان غیر دارای اوتیسم که تواناییهای شناخت اجتماعی و درک چهره آنها به مرور زمان بهبود مییابد، کودکان دارای اتیسم پیشرفت قابل توجهی در این مهارتها از خود نشان نمیدهند. این موضوع نشان میدهد که نیاز به مداخلات زودهنگام و موثر برای کمک به این کودکان جهت بهبود تواناییهای اجتماعیشان وجود دارد.
تفاوتهای فردی در کودکان دارای اتیسم: نتایج همچنین نشان میدهد که همه کودکان دارای اتیسم به یک شکل این مشکلات را تجربه نمیکنند. برخی از آنها ممکن است تواناییهای نسبتا بهتری در زمینههای خاصی از درک چهره داشته باشند. این تنوع در علائم و تواناییها تاکید میکند که اوتیسم یک طیف است و هر کودک ممکن است نیازهای خاص خود را داشته باشد.
ارتباط با سایر مشکلات شناختی و اجتماعی: کاهش تواناییهای درک چهره و شناخت اجتماعی در کودکان دارای اتیسم به نظر میرسد که با سایر مشکلات اجتماعی و ارتباطی مرتبط باشد. این مشکلات ممکن است تاثیرات بلندمدتی بر رشد اجتماعی، تواناییهای زبانی و حتی تحصیلی این کودکان داشته باشد.
اهمیت این نتایج برای مداخلات درمانی چیست؟
یافتههای این مطالعه نشان میدهند که مداخلات زودهنگام برای بهبود تواناییهای درک چهره و تعاملات اجتماعی در کودکان دارای اتیسم حیاتی است. با شناسایی این مشکلات در سنین پایین، والدین و متخصصان میتوانند از روشهای آموزشی و درمانی خاصی مانند تمرینات توجه به چهره، بهبود توانایی شناسایی احساسات و استفاده از بازیها و تمرینات اجتماعی بهره بگیرند.
این نتایج همچنین تاکید میکنند که مداخلات باید فردیسازی شوند، زیرا هر کودک دارای اتیسم ممکن است نیازهای منحصربهفردی داشته باشد.
هرچند هنوز نمیتوان اتیسم را قبل از دو سالگی با قطعیت تشخیص داد اما نتایج این مطالعه و مطالعات دیگر نشان میدهد که با بررسی برخی از نشانهها میتوان به وجود اتیسم مشکوک شد و آموزش را از سنین کمتر آغاز نمود.
اگر برخی از نشانهها در کودک شما را نگران کرده پیشنهاد میکنیم از خدمات غربالگری اتیسم مرکز تهران اتیسم استفاده کنید. این خدمات رایگان و بصورت هوشمند و آنلاین انجام میشود.
اختلال طیف اتیسم (ASD) مهارتهای حرکتی را به طرق مختلف تحت تاثیر قرار میدهد. احتمالا به همین دلیل است که بیشتر افراد دارای اتیسم در انجام فعالیت بدنی کوتاهی میکنند. در این مقاله در مورد محدودیتهای حرکتی کودکان اتیسم و همچنین فعالیتهای حرکتی مفید برای کودک اتیسم که میتوانید با کودک خود در خانه یا بیرون از خانه انجام دهید صحبت خواهیم کرد. با تهران اتیسم همراه باشید.
برخی از افراد دارای اتیسم ممکن است مشکلاتی در برنامه ریزی و هماهنگی حرکتی داشته باشند و در انجام حرکات دقیق و وظایفی که نیاز به هماهنگی بین اعضای مختلف بدن دارد دارای محدودیت باشند. برخی از علائم این مسئله عبارتند از:
مهارتهای حرکتی ظریف (مثل نخ و مهره کردن، بستن دکمه و…)
مهارتهای حرکتی درشت (لی لی پریدن، جفت پا پریدن و…)
کاهش کنترل حرکت
مسائل تعادلی (عدم ایستادن روی یک پا، بالا پائین رفتن از پله و…)
وضعیتهای غیر معمول بدنی
کم تحرکی و افزایش رفتارهای تکراری
بنابراین در درجه اول لازم است که محدودیتها و چالشهای کودک خود را بشناسید. در این مورد میتوانید از متخصصان کاردرمانگر یا ارزیابان مراکز اتیسم کمک بگیرید.
اعضای خانواده به ویژه والدین و خواهر و برادر نقش مهمی در تاثیرگذاری برکیفیت و میزان فعالیتهای بدنی آنها دارند. در یک مطالعه پژوهشگری به نام یومی لو و همکارانش رفتارهای حرکتی (سطوح فعالیتهای بدنی، شایستگی حرکتی درک شده توسط والدین و پویاییهای خانواده) کودکان دارای اتیسم را در طول همهگیری کرونا بررسی کردهاند. همه میدانیم که در این دوران بیشتر رویکردهای خدماتی و تفریحی خارج از خانه تعطیل بود و کودکان دارای اتیسم با والدین و خواهر و برادرهای خود در خانه میماندند.
در این پژوهش ۵۱ نفر شرکت کردند. رفتارهای حرکتی با پرسشنامهها و نظرسنجیها اندازه گیری شد و سطوح فعالیت بدنی نیز به طور عینی با استفاده از ActiGraph GT3X اندازه گیری گردید.
کودکان مبتلا به اتیسم در انواع فعالیتهای کم تحرک بیشتر از فعالیت های ورزشی شرکت میکردند و در نتیجه والدین بیان میکردند که کودکشان سطح پایینی از شایستگی حرکتی دارد. در مقابل، والدین و خواهر و برادرانی که فعالانه با کودک در ارتباط بودند، تعاملات بیشتری با کودک داشتند و در نتیجه در کودک دارای اتیسم، خودکارآمدی بالاتری مشاهده شد و کودک نیز فعالتر بود.
یافتههای این گزارش بار دیگر بر اهمیت رفتارهای حرکتی و مشارکت با کودکان دارای اتیسم تاکید میکند. والدین، خواهران و برادران کودک خوب است که فعالانه در حمایت از فعالیت کودکان دارای اتیسم مشارکت داشته باشند.
برخی از فعالیتهای حرکتی که در خانه یا بیرون از خانه میتوانید با کودک دارای اتیسم خود انجام دهید به شرح زیر است:
شنا یا آب بازی
آلیسا آلیسا بازی کردن
دست در دست هم پریدن
فرغونی رفتن
هنرهای رزمی
پرتاب توپ
پریدن
خزیدن
پیاده روی یا دویدن
صخره نوردی
رقص
گزینه آخر یعنی رقص یک راه عالی برای تسهیل حرکت، پمپاژ قلب، ایجاد قدرت عضلانی و تقویت مهارتهای هماهنگی و تعادل است و میتواند به شکلهای مختلفی انجام شود بنابراین برای کودک جذاب است و تکراری نمیشود.
در مرکز تهران اتیسم مجموعه گستردهای از کلاسها و دورههای آموزشی، توانبخشی و تفریحی با تمرکز بر آموزش فعالیتهای حرکتی به کودکان دارای اتیسم برگزار میشود. برای آشنایی بیشتر با این دورهها این صفحه را مشاهده کنید.
تاخیر در رشد حرکتی و محدودیت فعالیت بدنی با پیامدهای سلامتی، مانند چاقی و بیماریهای قلبی عروقی برای کودکان و بزرگسالان مرتبط است. رشد حرکتی و فعالیت بدنی نیز در هم تنیده هستند. بهبود مهارتهای رشد حرکتی برای کودکان دارای اتیسم میتواند به آنها کمک کند که راههای بیشتری برای تحرک در طول روز بیاموزند و در نتیجه فعالیت بدنی آنها افزایش بیابد. با تهران اتیسم همراه باشید.
وقتی که به کودک دارای اتیسم نحوه پرتاب و گرفتن آموزش داده شود او این مهارتها را در طول تعطیلات، در زمین بازی یا در کلاس ورزش امتحان میکند. انواع فعالیتهای بدنی به سطح خاصی از مهارتهای رشد حرکتی نیاز دارند. بنابراین، کودکان باید هنگام دویدن در زمین بازی مهارتهای تعادل خوبی داشته باشند و باید بتوانند برای بازی با توپ، توپ را بگیرند یا پرتاب کنند. علاوه بر این مولفههای اجتماعی نیز در این نوع فعالیتهای بدنی وجود دارد.
محققان به مزایای متعددی که در نتیجه فعالیت بدنی فراهم میشود اشاره میکنند، از جمله اثرات مثبت آن در مدرسه، کلاس درس، رفتار و عملکرد تحصیلی است. تمرکز همزمان بر روی فعالیت بدنی و حرکات حرکتی پیچیده فواید متعددی بر مغز و در نهایت بر رفتارهای قابل مشاهده مانند یادگیری، توجه و بهبود خلق و خو دارد.
ورزش به عنوان “شکلی از فعالیت بدنی که برنامه ریزی شده، ساختاریافته، تکراری و با هدف بهبود سلامت یا تناسب اندام انجام میشود” تعریف میشود. بنابراین، هر حرکتی که در طول یک برنامه مداخله در جهت حمایت از رشد حرکتی و افزایش فعالیت تشویق شود، به عنوان فعالیت بدنی تعریف میشود. برخی از فعالیتها نیز به عنوان ورزش تعریف میشوند و معمولا محدوده مشخصی برای ضربان قلب دارند تا فعالیت ورزشی به حساب بیایند.
تغییرات مثبت تنها به موارد ذکر شده ختم نمیشود. مربیانی که با کودکان اتیسم کار میکنند به طور مداوم تغییرات مثبت حاصل از فعالیت ورزشی را در زمینهای که معمولا به عنوان “مهارتهای پیش نیاز” نامیده میشود، گزارش کردهاند. مهارتهای پیش نیاز شامل فعالیتهایی مانند انتظار برای نوبت، پیروی از دستورالعملها، تقلید، توجه و مشارکت از این دسته است.
پژوهشها نشان داده که دانش آموزان تنها پس از ۱۰ دقیقه ورزش عملکرد بهتری در کلاس نشان میدهند. ورزش توجه به وظایف را افزایش میدهد و در نتیجه تعامل و یادگیری را نیز افزایش میدهد.
برخی از مطالعات همچنین خاطرنشان میکند که ورزش نه تنها ممکن است توجه را افزایش دهد، بلکه توانایی مغز را برای پردازش و ذخیرهسازی دانش یا مهارتهای تازه کسب افزایش میدهد. وینتر و همکارانش دریافتند که معمولا یادگیری در بزرگسالان پس از ورزش شدید (مانند دوی سرعت) افزایش مییابد در حالی که در انواع دیگر ورزش (مثلا دویدن با سرعت متوسط یا کم) این تغییر مشاهده نمیشود.
اگرچه اکثر مطالعاتی که به بررسی اثرات ورزش بر مغز میپردازد، حیوانات و بزرگسالان را مورد مطالعه قرار داده، اما نتایج قابل توجه است. تحقیقات نشان داده است که افزایش فعالیت بدنی میتواند اثرات مثبتی در رابطه با سلامت قلبی عروقی، سلامت اسکلتی عضلانی، یادگیری، کاهش علائم اختلال وسواس فکری-جبری (OCD) و کاهش استرس، اضطراب و افسردگی نشان دهد.
میزان شیوع اضافه وزن برای بزرگسالان و کودکان در حال افزایش است و برای افراد دارای اتیسم نیز بیشتر است. میزان شیوع برای کودکان دارای اتیسم ۳۰ درصد است و در افراد دارای رشد عادی نیز اضافه وزن ۲۴ درصد گزارش میشود. کودکان دارای اتیسم ممکن است حتی نرخ چاقی بالاتری نسبت به کودکان با سایر ناتوانیهای رشدی، مانند ناتوانیهای یادگیری یا ADHD داشته باشند.
چاقی با نگرانیهای درازمدت سلامتی مانند دیابت، افزایش خطر قلبی عروقی و افسردگی مرتبط است. میدانیم که کودکان زمانی اضافه وزن پیدا میکنند که کالری بیشتری نسبت به کالری که در طول روز می سوزانند مصرف کنند. بنابراین، کمک موثر به این مهم افزایش فعالیت بدنی است.
کودکان دارای اتیسم نسبت به همسالان خود در طول روز فعالیت کمتری دارند. پژوهشگران عوامل آن را دلایلی همچون اجتناب کودکان از فعالیتها یا بازیهایی که ورودی حسی شدید را فراهم میکند، تاخیر در رشد حرکتی، علایق محدود، پایبندی به برنامههای غیرقابل انعطاف، ترجیح فعالیتهای قابل پیشبینی و ساختاریافته و… میدانند.
یکی از کلیدهای افزایش سطح فعالیت بدنی کمک به کودکان برای یادگیری مهارتهای حرکتی اساسی است که شامل فعالیت هایی مانند شوت زدن، پرتاب کردن، حفظ تعادل، دویدن و پریدن است.
در مرکز تهران اتیسم با توجه به اهمیت فعالیتهای بدنی، مجموعه کلاسها و دورههای متنوعی برای کودکان اتیسم فراهم شده است. برای آشنایی با آنها میتوانید به این صفحه نگاهی بیاندازید.
کودکان دارای اتیسم با چالشهای منحصر به فردی مواجه هستند که میتواند در یادگیری و تعاملات اجتماعی آنها تاثیرگذار باشد. از سوی دیگر با ایجاد محیطی مناسب و استفاده از روشهای آموزشی متناسب، میتوان به بهبود پیشرفت تحصیلی این کودکان کمک کرد.
شناسایی و رفع موانع، بهرهگیری از تکنولوژیهای آموزشی و همچنین تعامل موثر بین معلمان، خانوادهها و متخصصان، از جمله اقداماتی است که میتواند در جهت پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم موثر باشد. پژوهشی که اخیرا انجام شده به بررسی عوامل پیشرفت و همچنین عوامل عدم پیشرفت کودکان دارای اتیسم پرداخته است در ادامه با تهران اتیسم همراه باشید تا این عوامل را بررسی کنیم.
در این مطالعه مکدوگال و همکاران به بررسی این موضوع پرداختهاند که چه مسائلی باعث تسهیل پیشرفت و چه مسائلی باعث عدم پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم میشود. به این منظور به انجام مصاحبهای نیمه ساختاریافته با ۱۰ معلم که سابقه کاری بالایی در تدریس به کودکان دارای اتیسم دارند، پرداختهاند.
نتایج تحصیلی افراد دارای اتیسم در مدرسه بسیار متفاوت است. برخی از دانشآموزان در دروس نمرههای پایین و برخی دیگر نمرات بسیار خوبی را بدست می آورند. این تفاوت در دروس ریاضی و در دروسی که نیازمند خواندن و حفظ کردن است مشاهده میشود.
پژوهش اخیر نشان میدهد که عوامل زیر برای پیشرفت کودکان دارای اتیسم از نظر تحصیلی نقش مهمی را ایفا میکند:
هوش
گفتار اولیه
پردازش حسی
مهارتهای اجتماعی
شدت اتیسم
مشارکت در برنامههای کشف استعداد
در این پژوهش به بررسی موانع پیشرفت تحصیلی در کودکان دارای اتیسم نیز پرداخته شده است. در ادامه به طور خلاصه هر مسئله را همراه با نقل قولهایی از معلمان آوردهایم.
تاثیر پردازش حسی بر پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم
یکی از معلمان میگوید:
“(او) زیاد تکان میخورد، از صندلی خود خارج میشود، صدا میدهد، چیزها را ردیابی میکند، و این مسئله در پردازش حسی تاثیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی او میگذارد چون اگر من ایستاده تدریس کنم، او واقعا نمیتواند توجهاش را روی من نگه دارد.”
معلم دیگری میگوید:
“اگر تعداد دانش آموزان دارای اتیسم زیاد شود تفاوتهای حسی مسئله ساز است. به طور مثال یکی از بچهها دوست دارد در محیطی پرنور باشد در حالی که همین نور زیاد برای کودکی دیگر آسیب زا است و دوست دارد در محیطی کم نور باشد.”
تاثیر اضطراب بر پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم
تقریبا همه معلمان بر اهمیت مشکل اضطراب تاکید دارند. یکی از معلمان میگوید:
“گاهی اوقات کمترین تنشی او را از یادگیری باز میدارد، مثلا در یکی از شرایط این اتفاق افتاد که بطری آبی که نزدیک سینک بود ذهنش را درگیر کرده بود و بطری را میخواست. عدم دسترسی به بطری اضطرابش را به حدی رسانده بود که یادگیری غیرممکن شده بود.”
تاثیر تواناییهای ارتباطی بر پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم
طبق گزارش نیمی از معلمان تواناییهای ارتباطی چه از نظر برقراری و چه از نظر بازخورد به ارتباط دیگران را دروازهای برای ورود به یادگیری میدانند. حتی این مسئله که گاها آزار و اذیت دیگر دانشآموزان را گزارش ندهند مسئله ساز است.
مسائل مربوط به کیفیت و ساختار مدرسه
ارائه جدول برنامه زمانی به صورت تصویری و دارای اهداف روشن برای آموزش و کار به دانشآموزان دارای اتیسم این کمک را میکند تا آنچه را که در ادامه روز قرار است انجام دهند را بپذیرند و روی آن تمرکز کنند.
یکی از معلمها در این زمینه میگوید:
برنامه تصویری به کودکان دارای اتیسم کمک میکند تا ساختار روزشان را در ذهن خود بسازند، بنابراین میتوانند بنشینند و به جای اینکه مضطرب باشند یا به نوعی ندانند چه اتفاقی قرار است رخ دهد روی آنچه که در حال وقوع است تمرکز کنند.
موارد دیگری که به کودکان دارای اتیسم در مدرسه کمک میکند
مشخص کردن مدت زمان ارائه مدت زمان مشخص برای انجام کار به دانش آموزان دارای اتیسم مفید خواهد بود.
یکی از معلمها میگوید: برخی از کودکان حجم زیادی از کار درسی پیش رو را میبینند و نفسی عمیق میکشند و از انجام آن کار سرباز میزنند. بنابراین استراتژی خرد کردن تکلیف به بخشهای کوچکتر و مشخص کردن مدت زمان برای انجام هر کار استراتژی بسیار کمک کنندهای است.
منابع مالی منابع مالی برای دسترسی به امکانات آموزشی و دسترسی به تعداد کافی معلم برای هر دانش آموز، کمکمعلم و متراژ کلاس نیز تاثیر قابل توجهی دارد.
مهارتها و ویژگیهای معلم به وضوح تمامی موارد ذکر شده نیازمند درک و تخصص کافی معلم از مسئله اتیسم است تا او بتواند حمایت مناسب را از دانش آموز خود داشته باشد.
برخی از مهارتهایی که معلم کودک دارای اتیسم لازم است داشته باشد:
ایجاد محیط و شرایط حسی مناسب برای کودک
ارائه آموزش متناسب با سطح شناختی و کلامی کودک: به نقل قول یکی از معلمها در مورد همین موضوع دقت کنید: “آموزش به هر کودک باید کاملا شخصیسازی شده باید باشد. مانند لباسی که خیاط برای هر فرد میدوزد.”
پیشگیری از شرایط اضطراب آور
توانایی ایجاد ارتباط و ایجاد اعتماد برای اینکه کودکان متوجه این شوند که شما آنها را درک میکنید.
نتیجه گیری
این پژوهش به وضوح نشان میدهد که پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم به عوامل متعددی بستگی دارد که از تواناییهای ارتباطی و پردازش حسی تا شرایط محیطی و کیفیت آموزش را در بر میگیرد. معلمان با ایجاد محیطی حمایتی و متناسب با نیازهای ویژه این کودکان، میتوانند نقش مهمی در کاهش موانع تحصیلی و افزایش مشارکت و انگیزههای یادگیری ایفا کنند. با این حال، برای دستیابی به نتایج بهتر، نیاز به همکاری نزدیک میان معلمان، خانوادهها و متخصصان احساس میشود تا راهکارهای آموزشی بهینه و منابع لازم فراهم شوند. از طریق چنین همکاریهایی، میتوان به کودکان دارای اتیسم کمک کرد تا پتانسیلهای خود را به حداکثر برسانند و در مسیر تحصیلی خود موفقتر باشند.
در مرکز تهران اتیسم ما برنامههای ویژهای را برای آماده سازی کودکان دارای اتیسم برای ورود به مدرسه و دست یابی به موفقیت تحصیلی ارائه میدهیم. این برنامهها بصورت دورهای در مرکز تهران اتیسم برگزار میشود. برای کسب اطلاعات بیشتر این صفحه را مرور کنید تا از برنامههای جدید ما آگاه شوید.
کودکان با اختلالات رشدی مانند اختلال طیف اتیسم (ASD) و فلج مغزی (CP) با چالشهای مختلفی روبرو هستند که بر حس عمقی، احساسات و واکنشهای اجتماعی آنها تاثیر میگذارد. پژوهشی جدید توسط محققان دانشگاه جزایر بالئاری در اسپانیا به بررسی این تفاوتها پرداخته است. با تهران اتیسم همراه باشید تا نتایج این پژوهش را مرور کنیم.
حس عمقی به توانایی بدن برای درک موقعیت و حرکت اعضا بدون نیاز به دیدن آنها گفته میشود. این حس نقش مهمی در هماهنگی حرکتی و تعاملات روزمره ما دارد. تئوریهای اخیر پژوهشهای علمی، حس عمقی را عاملی ضروری برای توسعه فرآیندهای اجتماعی-عاطفی میداند. به عنوان مثال، حس عمقی با پردازش و تنظیم حالات جسمانی مرتبط با احساسات مرتبط است.
مطالعات نشان میدهد که حس عمقی با تنظیم عاطفی در بزرگسالان مرتبط است. به طور خاص، ادراک سیگنالهای بدنی به عنوان تسهیلکننده استفاده از استراتژیهای تنظیم احساسات و رفتار منعطفتر در بافت اجتماعی مورد توجه قرار میگیرد. درک وضعیت بدن، مهارت حرکتی و وضعیت اندام به عنوان عوامل مهم برای تنظیم حالات روانی در افراد دارای اهمیت است.
پژوهشها نشان میدهد که حس عمقی بهم ریخته در اختلالات عصبی رشدی مانند اتیسم ممکن است تنظیم تحریف شدهای از حالات جسمانی دخیل در ساخت فرآیندهای عاطفی ایجاد کند و باعث نقص در سازگاری عاطفی با محیط شود. اختلالات رشدی عصبی اطفال مانند اختلال طیف اتیسم و فلج مغزی شرایط مختلفی هستند و در عین حال هر دو با کمبودها و چالشهایی در پردازش حسی و تنظیم احساسات مواجهاند.
این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین حس عمقی و عملکرد عاطفی-اجتماعی در کودکان انجام شد. برای این منظور ۴۲ کودک دارای اتیسم، ۳۴ کودک فلج مغزی و ۵۰ کودک دارای رشد عادی در این مطالعه شرکت داشتند.
نتایج پژوهش
نتایج پژوهش نشان داد که کودکان دارای اتیسم و فلج مغزی در مقایسه با کودکان با شرایط رشد طبیعی دارای نقصهایی در حس عمقی هستند. این نقصها ممکن است بر تواناییهای حرکتی و تعاملات اجتماعی آنها تاثیر بگذارد. به عنوان مثال کودکان با فلج مغزی مشکلات بیشتری در حس کردن موقعیت اندامهای خود داشتند که این موضوع بر تواناییهای حرکتی و تعادلی آنها اثرگذار بود.
کودکان دارای اتیسم از سوی دیگر تمایل به نشان دادن واکنشهای احساسی کمتری نسبت به دیگر گروهها داشتند. این کودکان در ابراز و درک احساسات دیگران مشکل داشتند که این موضوع بر روابط اجتماعی آنها تاثیر منفی میگذارد. در مقابل، کودکان با فلح مغزی واکنشهای احساسی مشابهی با کودکان دارای رشد طبیعی نشان دادند ولی ممکن است در بیان این واکنشها به دلیل محدودیتهای فیزیکی مشکل داشته باشند.
واکنشهای اجتماعی کودکان دارای اتیسم و فلج مغزی نسبت به کودکان با شرایط رشد طبیعی متفاوت بود. کودکان دارای اتیسم معمولا تمایل به تعاملات اجتماعی محدودتر داشتند و در برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی دچار مشکل بودند. کودکان دارای فلج مغزی نیز به دلیل محدودیتهای حرکتی ممکن است نتوانند به خوبی با دیگران تعامل کنند، اما از نظر تمایل به اجتماعی بودن و تلاش برای برقراری ارتباط، نزدیک به کودکان دارای رشد طبیعی بودند.
این مطالعه نشان میدهد که درک تفاوتها در حس عمقی، احساسات و واکنشهای اجتماعی میتواند به توسعه راهکارهای جدید برای بهبود کیفیت زندگی کودکان با اختلالات رشدی کمک کند. یافتههای این پژوهش اهمیت بررسی جامع و چندبعدی این مسائل را برجسته میسازد و نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد.
پیشنهاداتی برای بهبود شرایط
برنامههای توانبخشی: تمرکز بر تقویت حس عمقی و بهبود واکنشهای احساسی و اجتماعی کودکان دارای اهمیت اساسی است. بنابراین تمرکز و توجه بر روی بهبود حس عمقی میتواند در اولویت قرار گیرد. آموزش والدین و مربیان: والدین و مربیان باید آموزشهای مناسبی دریافت کنند تا نیازهای کودکان را بهتر درک کنند و محیطهای حمایتی ایجاد کنند.
در مرکز تهران اتیسم برنامههای متنوعی برای بهبود و توانبخشی حس عمقی در کودکان دارای اتیسم ارائه میشود. این برنامهها بصورت خدمات پایه مرکز تهران اتیسم و همچنین بصورت دورهها و کارگاههای فصلی در مرکز تهران اتیسم ارائه میشود.
در یک پژوهش جدید که اخیرا به روش متا آنالیز به انجام رسیده است شواهد بسیار مثبتی از تاثیر خوب ورزش بر اختلال طیف اتیسم به دست آمده. با تهران اتیسم همراه باشید.
در پژوهشی که ییفان وو و همکارای انجام دادهاند شواهد اثربخشی ورزش بر اختلال طیف اتیسم با بررسی نتایج مجموعا ۲۸ مطالعه و اطلاعات آماری ۱۰۸۱ فرد دارای اتیسم به دست آمده است. در ادامه خلاصهای از نتایج این پژوهش را مرور خواهیم کرد.
در اختلال اتیسم، فعالیتهای ورزشی به عنوان یک مداخله مناسب و مرتبط با درمان مورد توجه است. ورزش یک مکمل کم هزینه و در دسترس است. همچنین ورزش در مقایسه با روشهای درمانی دیگر برای کودک استرس و ناخوشایندی کمتری دارد.
ورزش را میتوان به صورت فردی یا گروهی انجام داد. نتایج نشان میدهد که انجام ورزش بصورت گروهی به افراد مبتلا به اتیسم کمک میکند تا مهارتهای اجتماعی، پردازش بصری و توجه را بهبود بخشند. ورزش همچنین میتواند جایگزین رفتارهای کلیشهای غیرهدفمند شود و اتکا به چنین رفتارهایی برای کسب آرامش فردی را کاهش دهد.
پژوهشگران در مطالعات متعدد و مرورهای سیستماتیک تاثیر فعالیت بدنی بر افراد دارای اتیسم را ارزیابی کردهاند. نتایج این مطالعات در مجموع نشان میدهد که فعالیت بدنی میتواند به سرعت بر بهبود شدت اتیسم، افزایش عملکردحرکتی، کاهش رفتارهای کلیشهای (مخصوصا رفتارهای حرکتی)، افزایش ارتباطاتاجتماعی و بهبود عملکرداجرایی و روان و شناخت در افراد مبتلا به اتیسم تاثیر بگذارد و سلامت را بهبود بخشد.
نتایج این پژوهش نشان میدهد که اثربخشی فعالیت بدنی در کاهش شدت و علائم خاص اتیسم قابل توجه است. ورزشهای رزمی و ورزشهای هوازی بهویژه آنهایی که در مدت طولانی و با جلسات مکرر همراه است، مزایای قابلتوجهی در بهبود شدت کلی، عملکرد حرکتی و اختلالات اجتماعی دارد. همچنین نتایج تاثیر ورزش در زمینه بهبود عملکردهای اجرایی، از جمله کنترل مهار و مدیریت احساسات در اختلال طیف اتیسم نویدبخش است.
با این حال به نظر میرسد که ورزش تاثیرات چندانی بر روی انعطافپذیری شناختی و حافظه فعال ندارد.
این مطالعه نشان میدهد که توسعه مداخلات ورزشی که شخصی سازی شده و متناسب با نیازهای فردی است به عنوان یک رویکرد بالقوه میتواند نتایج درمانی اختلال طیف اتیسم را بهینه کند و استراتژیهای هدفمندتری را برای مدیریت علائم اتیسم ارائه دهد.
در مرکز تهران اتیسم فعالیتهای آموزشی و درمانی متنوعی بر پایه ورزش و فعالیت برای کودکان دارای اتیسم ارائه میشود. در این صفحه میتوانید لیستی از این دورهها را مشاهده نمایید و در صورت تمایل به ثبتنام آنها اقدام کنید.
دلیل بال بال زدن در اتیسم؟ شاید شما به عنوان یکی از والدین کودک دارای اتیسم یا یک فرد آشنا به کودکان اتیسم از کودک یا بزرگسال دارای اتیسم این سوال را داشته باشید که چرا کودکان دارای اتیسم بال بال میزنند؟ با تهران اتیسم همراه باشید تا دلیل آن را از زبان یک نوجوان دارای اتیسم بشنویم.
نواکی هیگاشیدا، که یک پسر جوان دارای اتیسم اهل ژاپن و البته نویسنده بسیار موفقی است، به همین پرسش پاسخ داده است. با تهران اتیسم همراه باشید.
نواکی هیگاشیدا میگوید:
تاحالا به این فکر کردید که وقتی دستهایم را کف میزنم بالا و پایین میپرم، چه احساسی دارم؟ شرط میبندم به نظرتان میآید که من واقعا چیزی فراتر از شادی شیدایی در سراسر صورتم احساس نمیکنم.
اما وقتی در حال پریدن هستم، انگار احساسات من به سمت آسمان پرواز میکند. واقعا اصرار من برای بلعیده شدن توسط آسمان کافی است که دلم را به لرزه درآورد. وقتی در حال پریدن هستم، میتوانم قسمتهای بدنم را نیز به خوبی حس کنم – پاهای بسته و دستهایم که کف میزنند – و این باعث میشود احساس خیلی خوبی داشته باشم.
بنابراین این یکی از دلایلی است که من میپرم و اخیرا متوجه دلیل دیگری شدهام. افراد دارای اتیسم از نظر جسمی به احساس شادی و غم واکنش نشان میدهند. بنابراین وقتی اتفاقی میافتد که از نظر عاطفی روی من تاثیر میگذارد، بدنم مثل صاعقه میگیرد. “گرفتن” به این معنی نیست که ماهیچههای من به معنای واقعی کلمه سفت و بی حرکت میشوند – بلکه به این معنی است که من آزاد نیستم آنطور که میخواهم حرکت کنم. بنابراین با بالا و پایین پریدن، گویی طنابهایی را که بدنم را بسته است، تکان میدهم. وقتی میپرم، احساس سبکی بیشتری میکنم، و فکر میکنم دلیل کشیده شدن بدنم به سمت آسمان این است که این حرکت باعث میشود که بخواهم به پرنده تبدیل شوم و به یک مکان دور پرواز کنم.
اما با محدودیت خودمان و اطرافیانمان، تنها کاری که میتوانیم انجام دهیم این است که بال بزنیم و در قفس بپریم. آه، اگر فقط میتوانستم بال بزنم و اوج بگیرم، به آن سوی آبی بزرگ، بر فراز تپهها و دورتر…!
مطلبی که خواندید بخشی از کتاب «میدانی چرا میپرم: صدای ذهن یک پسر سیزدهساله دارای اتیسم» اثر نواکی هیگاشیدا، پسر جوان دارای اتیسم اهل ژاپن است. این کتاب به بیش از ۳۰ زبان در دنیا ترجمه شده است و عنوان پرفروش ترین کتاب سال نیویورک تایمز را به دست آورده. این کتاب به ما کمک میکند بفهمیم درون ذهن یک فرد دارای اتیسم چه میگذرد و پاسخ پرسشهایی مثل دلیل سوالات مکرر افراد دارای اتیسم یا بالا و پایین پریدن آنها را توضیح میدهد.