آموزش ساده مهارت برگشت به اسم و اشاره کردن در اتیسم

 مهارت برگشت به اسم و اشاره کردن از مهارت‌های مهم در کودکان است که باید بیاموزند. در کودکان اتیسم برای آموزش این مهارت‌ها می‌توان از پروسه شکل دهی استفاده کرد.

در پروسه شکل دهی، عملی که کودک در آن مهارت ندارد به اجزای ریز تقسیم و سپس آموزش داده می‌شود. در ادامه پروسه شکل دهی دو مهارت برگشت به اسم و اشاره کردن را خواهید آموخت.

 

آموزش برگشت به اسم

آموزش مهارت از جزئی که برای کودک آسان تر است و می‌تواند بدون رهنمود آن را انجام دهد شروع می‌گردد. به عنوان مثال برای آموزش مهارت برگشت به اسم، نام کودک را صدا کنید و سپس رهنمود دهید.

رهنمود در اینجا ابتدا به صورت فیزیکی و سپس بصورت شنیداری می‌باشد. با نامیدن اسم کودک چهره‌ی کودک را به سمت خود برگردانید و به محض برگرداندن صورت مشوق دهید. با شروع یادگیری رهنمود را کاهش دهید تا زمانی که مهارت کاملا تثبیت شود و بدون گرفتن هیچگونه مشوقی به محض نامیدن، کودک به اسم خود بازگردد.

 

آموزش اشاره کردن

برای آموزش اشاره کردن، ابتدا فرم دست کودک را به شکل اشاره درآورید و مشوق دهید. سپس دست و صورت و نگاه را به سمت چیزی که برای کودک جذابیت دارد هدایت کنید و به محض انجام عمل مشوق را ارائه کنید. به مرور رهنمود را کاهش دهید این عمل را تا زمان تثبیت کامل ادامه دهید زمانی اشاره کردن تثبیت شده که به محض ارائه ی دستور «نشان بده» کودک بدون هیچگونه رهنمودی به جسم مورد نظر نگاه نموده و با دست به سمت آن اشاره کند

در شکل دهی مهارت جدید با توجه به شرایط هر کودک هر مرحله می‌تواند حذف یا مرحله‌ای جدید اضافه گردد. برای آموزش مهارت‌های پیچیده نیاز است  که یک مربی با دانش کافی و دارای تخصص در این زمینه این مهارت‌ها را به کودک بیاموزد.

 

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خدمات مرکز تهران اتیسم در این زمینه می‌توانید به صفحه خدمات مرکز تهران اتیسم مراجعه کنید و یا اینکه با شماره‌های مرکز تماس بگیرید.

 


گزارش دوره آموزش ارزیاب (مرحله ۳)

دوره جدید آموزش ارزیاب، مورخ ۲۴ تیرماه ۱۴۰۲، در مرکز تهران اتیسم آعاز شد. در مرحله نخست، از میان متقاضیان ۸ نفر بصورت اولیه انتخاب و وارد رقابت علمی و حرفه‌ای شدند و عملکردهای شناختی و توانایی‌ها متقاضیان مورد ارزیابی قرار گرفت (گزارش کامل مرحله اول را می‌توانید در این صفحه مطالعه کنید). سپس در مرحله دوم، مورخ ۲۵ مردادماه، برگزیدگان مرحله قبل بر اساس ۳ شاخص  ار جمله امتحان کتبی، تشریک مساعی و انگیزه و اولویت به کار مورد سنجش قرار گرفتند. در پایان این مرحله ۴ نفر به مرحله بعد راه یافتند (گزارش مرحله دوم را در این صفحه بخوانید).

مرحله بعد شامل سلسه سخنرانی‌های آموزشی پروفسور حمیدرضا پوراعتماد در موضوعات زیر می‌باشد:

  • مرزهای توانبخشی شناختی و عصب روانشناسی
  • نوروپلاستیسیته
  • تعیین هدف برای ارزیابی و مداخله
  • مدل‌های ارزیابی و مداخله در عصب روانشناسی
  • شواهدی برای اثربخشی مداخلات آموزشی و توانبخشی
  • نحوه نگارش گزارش عصب روانشناسی

 

 

مرکز تهران اتیسم به عنوان نخستین مرکز تخصصی درمانی فراسازمانی (Outreach services) و تحقیقاتی اتیسم در ایران همواره تلاش داشته تا با برترین افراد متخصص در حوزه اتیسم برای ارائه خدمات به کودکان اتیسم و خانواده گرامی آن‌ها همکاری نماید.


گزارش دوره آموزش ارزیاب (مرحله ۲)

دوره جدید آموزش ارزیاب، مورخ ۲۴ تیرماه ۱۴۰۲، در مرکز تهران اتیسم آعاز شد. در مرحله نخست، از میان متقاضیان ۸ نفر بصورت اولیه انتخاب و وارد رقابت علمی و حرفه‌ای شدند و عملکردهای شناختی و توانایی‌ها متقاضیان بر اساس معیارهایی چون حافظه، توجه، سلاست کلامی، انگیزه، دانش در مورد اختلال طیف اتیسم، روش درمانی ABA، تسلط بر زبان انگلیسی و… مورد ارزیابی قرار گرفت (گزارش کامل این مرحله را می‌توانید در این صفحه مطالعه کنید).

در جلسه امروز، مورخ ۲۵ مردادماه، برگزیدگان مرحله قبل بر اساس ۳ شاخص مورد ارزیابی قرار گرفتند. این شاخص‌ها به ترتیب موارد زیر بودند:

  • امتحان کتبی
  • تشریک مساعی و کار گروهی
  • انگیزه و اولویت به کار (در جریان تعطیلات پیش بینی نشده و …)

 

در پایان این مرحله ۴ نفر به مرحله بعد راه یافتند.

 

مرکز تهران اتیسم به عنوان نخستین مرکز تخصصی درمانی فراسازمانی (Outreach services) و تحقیقاتی اتیسم در ایران همواره تلاش داشته تا با برترین افراد متخصص در حوزه اتیسم برای ارائه خدمات به کودکان اتیسم و خانواده گرامی آن‌ها همکاری نماید.


دوره مقدماتی آموزش دوچرخه سواری ویژه کودکان دارای اتیسم

 

 

تهران اتیسم برگزار می‌کند: دوره مقدماتی آموزش دوچرخه سواری ویژه کودکان دارای اتیسم 

 

بازه سنی

۴ تا ۶ سال

مدرس دوره

آرزو بصیری مربی فدراسیون دوچرخه سواری

محل برگزاری

بوستان گفتگو

 

برای ثبت‌نام یا کسب اطلاعات بیشتر درباره آموزش دوچرخه سواری ویژه کودکان دارای اتیسم می‌توانید  از ساعت ۸ تا ۱۶ با شماره‌ تلفن‌های ۸۸۶۳۳۷۱۵-۰۲۱ یا ۸۸۳۵۱۳۵۶-۰۲۱ تماس حاصل نمایید.

همچنین برای مشاهده دیگر برنامه‌های تابستانه مرکز تهران اتیسم می‌توانید به این صفحه مراجعه نمایید.

 


روش‌های آموزش رفتار در ABA

 

در مطلب پیشین از مجموعه مطالب علمی و آموزشی اتیسم مرکز تهران اتیسم توضیح دادیم که روش ABA چیست؟، در مورد درمان جامع و متمرکز صحبت کردیم و به اختصار مراحل آموزش به روش کوشش مجزا (DTT) را توضیح دادیم. در این مطلب روش‌های آموزش رفتار در ABA با تاکید بر دو روش دیگر آموزش یعنی شکل دهی و زنجیره سازی مورد بررسی قرار گرفته است.

 

شکل دهی

از آنجا که رفتارهای کاملا جدید اساسا رخ نمی‌دهند نمی‌توان آنها را تقویت نمود تا بصورت کامل نهادینه گردند. شکل دهی روشی است که در آن تقریب‌های متوالی یک رفتار تقویت می‌شوند تا شکل‌های جدید آن رفتار ظاهر شوند.

بدین منظور می‌توان با شکل‌های جدیدی از رفتار که به رفتار نهایی نزدیکترند شروع کرد. بعنوان مثال برای آموزش کلمه سیب ابتدا حرف صامت س تقویت می‌شود زمانی که آوا تثبیت شد هجای سی تقویت شده و درنهایت کلمه‌ی سیب آموزش داده می‌شود و تثبیت می‌گردد.

 

زنجیره سازی

برای آموزش یک مهارت پیچیده به فرد دارای اتیسم، آن مهارت به گام‌های کوچکتر و قابل آموزش تقسیم می‌شود. تحلیل تکلیف شامل شکستن یک مهارت پیچیده به گام‌های کوچکتر قابل آموزش است و زنجیره‌ی رفتاری پاسخ‌های پی در پی برای ایجاد رفتار پیچیده می‌باشد. مثلا برای آموزش مهارت دست شستن این مهارت به زنجیره‌ی زیر تقسیم می‌شود.

  1. بازکردن شیرآب
  2. خیس کردن دست‌ها
  3. صابون زدن
  4. شستن دست‌ها
  5. بستن شیر
  6. استفاده از حوله و خشک کردن دست‌ها

 

کوشش مجزا DTT

‌یکی از مشهورترین روش‌ها از مجموعه روش‌های آموزش رفتار در ABA برای آموزش مهارت‌ها به یادگیرندگان دارای اتیسم روش آموزش کوشش مجزا یا DTT است. این روش در مطلب پیشین در مورد ABA توضیح داده شد. برای آشنایی با روش DTT می‌توانید به این مطلب مراجعه کنید.

 

کتابی که به عنوان منبع این مقاله استفاده شده است کتاب راهنمای آموزش مداخلات رفتاری به کودکان دارای اتیسم (روش ABA) اثر جاناتان کاربکس مدیر برنامه تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و همچنین مدیر تحقیقات در FirstSteps برای کودکان است. این کتاب در ایران با ترجمه پروفسور حمیدرضا پوراعتماد بصورت نسخه چاپی و همچنین دیجیتال قابل دسترسی است.

 

در مرکز تهران اتیسم مجموعه خدمات گسترده ABA به کودکان دارای اتیسم ارائه می‌شود. برای آشنایی بیشتر می‌توانید بخش خدمات مرکز تهران اتیسم را مشاهده کنید. همچنین اگر فارغ التحصیل یا دانشجوی رشته روانشناسی یا رشته‌های مرتبط هستید و علاقه به یادگیری روش درمانی ABA دارید می‌توانید در مجموعه کارگاه‌های مقدماتی و پیشرفته ABA که بصورت دوره‌ای توسط این مرکز با همکاری دانشگاه شهید بهشتی برگزار می‌شود شرکت کنید یا بخش فرصت‌های شغلی را تکمیل نمایید.

 

 


گزارش آغاز دوره آموزش ارزیاب

دوره جدید آموزش ارزیاب، امروز مورخ ۲۴ تیرماه ۱۴۰۲، در مرکز تهران اتیسم آعاز شد.

در مرحله نخست، از میان متقاضیان ۸ نفر بصورت اولیه انتخاب و وارد رقابت علمی و حرفه‌ای شدند.

در جلسه امروز عملکردهای شناختی و توانایی‌ها متقاضیان بر اساس معیارهایی چون حافظه، توجه، سلاست کلامی، انگیزه، دانش در مورد اختلال طیف اتیسم، روش درمانی ABA، تسلط بر زبان انگلیسی و… مورد ارزیابی قرار گرفت.

برترین این افراد وارد مرحله بعد خواهند شد.

مرکز تهران اتیسم به عنوان نخستین مرکز تخصصی درمانی فراسازمانی (Outreach services) و تحقیقاتی اتیسم در ایران همواره تلاش داشته تا با برترین افراد متخصص در حوزه اتیسم برای ارائه خدمات به کودکان اتیسم و خانواده گرامی آن‌ها همکاری نماید.


دوره آموزش مبانی کامپیوتر ویژه نوجوانان و جوانان دارای اتیسم

آموزش مبانی کامپیوتر ویژه نوجوانان و جوانان دارای اتیسم با عملکرد بالا و یا تاخیرهای رشدی در مرکز تهران اتیسم

 

مرکز تهران اتیسم برگزار می‌کند.

دوره آموزش مبانی کامپیوتر

 

ویژه نوجوانان و جوانان دارای اتیسم با عمکرد بالا و یا تاخیرهای رشدی

مدرس دوره: سید محمد طبسی مدرس دانشگاه

 

برای ثبت نام و یا کسب اطلاعات بیشتر از ساعت ۸ تا ۱۶ با شماره تماس ۸۸۳۵۱۳۵۶-۰۲۱ تماس حاصل نمایید.

 

همچنین برای آشنایی با دوره‌های فنی و هنری مرکز تهران اتیسم می‌توانید به این صفحه مراجعه کنید.


مدرسه تابستانی مرکز تهران اتیسم ویژه کودکان با تاخیر رشدی

ثبت نام مدرسه تابستانی ویژه کودکان با تاخیرهای رشدی آغاز شد

مدرسه تابستانی مرکز تهران اتیسم ویژه کودکان با تاخیر رشدی

 

مرکز تهران اتیسم برگزار می‌کند.

مدرسه تابستانی

ویژه کودکان با تاخیرهای رشدی که قادر به ثبت‌نام در مدارس عادی نیستند.

 

آموزش دروس مربوط به مدرسه همراه با آموزش مهارت‌های زندگی و مهارت‌های اجتماعی

این مدرسه سه روز در هفته پذیرای کودکان خواهد بود.

 

برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام می‌توانید با شماره تلفن‌های ۸۸۳۵۱۳۵۶-۰۲۱ یا ۸۸۶۳۳۷۱۵-۰۲۱ تماس حاصل نمایید.

 


روش ABA چیست؟

 

روش ABA یا با نام کامل Applied Behavior Analysis به معنای تحلیل رفتار کاربردی علمی است که اصول یادگیری و انگیزش را که حاصل چند دهه پژوهش علمی است برای یادگیری مهارت‌ها و حل مشکلات رفتاری و اجتماعی بکار می‌بندد.

به عبارت دیگر ABA روشی برای آموزش و توانبخشی است که در آن تمام نیازهای رشدی کودک شامل گفتار، مهارت‌های حسی حرکتی، مهارت‌های شناختی و اجتماعی و مهارت‌های خودیاری تامین می‌گردد.

درمان به روش ABA به دو طبقه تقسیم می‌شود

  1. درمان جامع: درمان جامع برای رسیدگی به تمام حوزه‌های نقص مهارت و رفتارهای چالشی افراد دارای اتیسم طراحی شده است. زبان، مهارت اجتماعی، مهارت بازی، مهارت زندگی مستقل، مهارت حرکتی، مهارت تحصیلی و… در این روش پوشش داده خواهد شد. افرادی که از درمان جامع استفاده می‌کنند بصورت پیش فرض نیازی به استفاده از سایر خدمات آموزشی و توانبخشی ندارند.
  2. درمان متمرکز: این روش وسعت بسیار کمتری از درمان جامع دارد و هدف یک یا چند رفتار چالشی خاص یا نقص‌های مهارتی متمرکز است.

 

کسب مهارت در ABA به چه معنا است!؟

اکتساب مهارت بخشی از درمان به روش تحلیل رفتار کاربردی است که به آموزش و حفظ مهارت‌های جدید به یادگیرنده تمرکز دارد تا به او کمک کند عملکردی مستقل تر و سازنده تر داشته باشد. برنامه اکتساب مهارت برنامه‌ای مکتوب است که مشخص می‌کند چگونه یک مهارت خاص به یادگیرنده آموزش داده شود.

در درمان به روش ABA چگونه مهارت‌ها به افراد دارای اتیسم آموزش داده می‌شود!؟

‌یکی از مشهورترین روش‌ها برای آموزش مهارت‌ها به یادگیرندگان دارای اتیسم آموزش کوشش مجزا یا DTT است.

مراحل آموزش کوشش مجزا عبارتند از

  1. توجه یادگیرنده را جلب کنید.
  2. دستورالعمل را ارائه کنید، دستورالعمل را بصورت روشن و با گشاده رویی و نه بصورت مکانیکی بیان کنید، نیازی به استفاده از تن صدای مصنوعی نیست.
  3. در صورتی که قرار است همراه با کوشش، رهنمودی ارائه کنید. آن را با دستورالعمل همراه نمایید.
  4. حداکثر ۳ ثانیه صبر کنید تا یادگیرنده پاسخ دهد.
  5. اگر یادگیرنده به درستی پاسخ داد بی درنگ و مشتاقانه او را تشویق کنید (ارائه ی مشوق قوی)
  6. اگر پاسخ یادگیرنده درست نبود یا پاسخ نداد یک روش اصلاحی بکار برید (روش اصلاحی را ارزیاب مشخص می‌کند)
  7. داده ها را به سرعت ثبت کنید.
  8. دوباره توجه یادگیرنده را جلب کنید و‌ دستورالعمل جدید ارائه دهید.
  9. فاصله بین دو کوشش بسیار کوتاه و حداکثر ۳ ثانیه باشد.

 

آموزش کوشش مجزا  ساختاریافته تر بوده و نحوه‌ی اجرای آن بسیار سریع می‌باشد. این روش به طور خلاصه می‌تواند

  1. با تمرکز بر کمبودهای رفتاری موجب یادگیری مهارت می‌شود.
  2. رفتارهای چالشی را کاهش می‌دهد
  3. رفتارهای مناسب را جایگزین رفتارهای چالشی می‌کند.
  4. به کنترل رفتارهای اضافه کمک می‌کند.
  5. به بهبود عملکرد در محیط های مختلف کمک می‌کند.

 

 

– آرزو بصیری

کتابی که به عنوان منبع این مقاله استفاده شده است کتاب راهنمای آموزش مداخلات رفتاری به کودکان دارای اتیسم (روش ABA) اثر جاناتان کاربکس مدیر برنامه تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و همچنین مدیر تحقیقات در FirstSteps برای کودکان است. این کتاب در ایران با ترجمه پروفسور حمیدرضا پوراعتماد بصورت نسخه چاپی و همچنین دیجیتال قابل دسترسی است.


میزان شیوع اتیسم چقدر است؟ ۱ در هر ۳۶ نفر در آمریکا

 

برای پاسخ به سوال این که میزان شیوع اتیسم در جهان چقدر است می‌توان نگاهی به گزارش‌های رسمی کشورهای جهان نمود. به عنوان مثال بر طبق این گزارش‌ها اتیسم  از سال ۱۹۹۶ میلادی تا ۲۰۰۷ میلادی به‌طور قابل توجهی در ایالات متحده افزایش یافته است. بر طبق آخرین گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۳ در این کشور از هر ۳۶ نفر ۱ نفر تشخیص اتیسم می‌گیرد (+).

طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در ۳۰ مارس ۲۰۲۲، از هر ۱۰۰ کودک، نزدیک به ۱ کودک مبتلا به اتیسم تشخیص داده می‌شود. تعداد افراد مبتلا به این اختلال از دهه ۱۹۹۰ میلادی به‌طور قابل توجهی افزایش یافته‌است، که ممکن است تا حدی به دلیل افزایش شناخت بیشتر از این اختلال باشد. در حالی که به نظر می‌رسد نرخ اختلال طیف اتیسم در بین فرهنگ‌ها ثابت باشد، اما بر اساس جنسیت بسیار متفاوت است، به طوری که پسران بسیار بیشتر از دختران  اتیسم تشخیص داده می‌شوند (در سن هشت سالگی از هر ۷۰ پسر ۱ نفر اتیسم و در دختران ۱ نفر از هر ۳۱۵ دختر اتیسم تشخیص داده شده‌اند).

 

طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در 30 مارس 2022، از هر 100 کودک، نزدیک به 1 کودک مبتلا به اتیسم تشخیص داده می‌شود.
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در ۳۰ مارس ۲۰۲۲، از هر ۱۰۰ کودک، نزدیک به ۱ کودک مبتلا به اتیسم تشخیص داده می‌شود.

 

با این حال، احتمال ابتلای دختران به اختلالات شناختی که ممکن است همراه با اتیسم رخ داده باشد بیشتر است در نتیجه اشکال کمتر شایع و شدید اختلال طیف اتیسم احتمالاً در دختران و زنان نادیده گرفته می‌شود. تفاوت‌های میزان شیوع ممکن است نتیجه تفاوت‌های جنسیتی در بیان علائم بالینی نیز باشد، به طوری که زنان و دختران مبتلا به اتیسم رفتارهای غیر معمول کمتری از خود نشان می‌دهند و بنابراین احتمال کمتری برای دریافت تشخیص به اختلال طیف اتیسم دارند.

همچنین طبق آمارها در بریتانیا، از سال ۱۹۹۸ میلادی تا ۲۰۱۸، تشخیص اتیسم ۷۸۷ درصد افزایش یافته است. این افزایش عمدتاً به تغییرات در شیوه‌های تشخیصی، الگوهای ارجاع، در دسترس بودن خدمات، سن تشخیص و آگاهی عمومی(به ویژه در میان زنان) نسبت داده می‌شود، اگرچه عوامل خطر محیطی ناشناخته را نمی‌توان رد کرد.

شواهد موجود احتمال افزایش شیوع واقعی اتیسم را رد نمی‌کند. افزایش واقعی نشان می‌دهد که به جای تداوم تمرکز بر ژنتیک، بهتر است توجه و بودجه بیشتر به سمت عوامل روانی اجتماعی و تغییر عوامل محیطی هدایت شود. همچنین ثابت شده‌است که واکسیناسیون یک عامل خطر برای اتیسم نیست و در صورت وجود هرگونه تغییر در میزان اتیسم، واکسیناسیون در آن نقشی ندارد.

چندین نظریه در مورد شیوع بیشتر در مردان بررسی شده‌است، اما علت تفاوت تأیید نشده‌است. یک نظریه این است که زنان توسط متخصصان کمتر تشخیص داده می‌شوند. بعلاوه به نظر می‌رسد که خطر ابتلا به اتیسم در پدران مسن بیشتر از مادران مسن تر است. دو توضیح بالقوه برای این موضوع وجود دارد: افزایش شناخته شده بار جهش در اسپرم‌های مسن تر، و این فرضیه که مردان در صورت داشتن مسئولیت ژنتیکی و نشان دادن برخی علائم اتیسم دیرتر ازدواج می‌کنند.

اکثر متخصصان بر این باورند که نژاد، قومیت و پیشینه اجتماعی-اقتصادی تأثیری بر بروز اتیسم ندارد.

 

در مرکز تهران اتیسم مجموعه متنوعی از خدمات مرتبط با اختلال طیف اتیسم ارائه می‌شود. برای آشنایی با این خدمات به صفحه خدمات تهران اتیسم مراجعه بفرمایید.