معرفی و سوابق مرکز
تاریخچه مرکز
مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک، اولین مرکز تخصصی درمانی فراسازمانی (Outreach services) و تحقیقاتی اتیسم در ایران است. این مرکز ریشه در سلسله تحقیقاتی دارد که پیرامون تحلیل رفتار به‌کار بسته با مدل UCLA، با بودجه “مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور” از سال ١٣٧٩ به مدت دو سال انجام شد.
در همان زمان، به منظور نظارت بر حسن اجرای این مطالعات، “مرکز هماهنگی طرح رفتار درمانی ساخت‌دار اتیسم” دایر شد. پس از مشاهده یافته‌های بخش نخست تحقیقات مذکور و بنا به درخواست والدین کودکانی که در این تحقیقات شرکت کرده بودند، در آبان ماه ١٣٨٠ طرح تأسیس مراکز تخصصی اتیسم توسط سرپرست تیم تحقیق و موسس مرکز، به دبیرخانه ستاد ساماندهی بیماران روانی مزمن سازمان بهزیستی کشور ارایه شد و پس از بررسیها و تجدید نظریه‌های مکرر، ضوابط و دستور‌العمل تأسیس مراکز خدمات درمانی ویژه اتیسم در آیین‌نامه اجرایی ساماندهی بیماران روانی مزمن کشور گنجانده شد. و بدین ترتیب نیازهای درمانی و توانبخشی خاص کودکان اتیستیک برای نخستین بار در کشور رسمیت یافت. تا پیش از این، کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک تحت پوشش مراکز آموزشی یا توانبخشی معلولین ذهنی (معمولاً عقب ماندگان ذهنی) قرار داشتند.
از اردیبهشت ماه ١٣٨١، “مرکز هماهنگی طرح رفتار درمانی ساخت‌دار اتیسم” به “مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک (CTAD)” تغییر نام یافت و فعالیت رسمی خود را با مجوز سازمان بهزیستی آغاز کرد. از سال ۱۳۹۴، مرکز اتیسم آوا نیز در همین مجموعه شروع به فعالیت نمود.
اهداف مرکز
اهداف اصلی:
- ارایه خدمات درمانی فراسازمانی تخصصی به کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک
- اجرای پروژه‌های تحقیقی روی طیف اختلالات اتیسم
اهداف فرعی:
- انطباق، کاربرد و ترویج روشهای درمانی و توانبخشی اختلالات اتیستیک در ایران
- کاهش سن تشخیص اختلالات اتیستیک در کشور
- افزایش سطح اطلاعات عمومی جامعه پیرامون اتیسم
- تشکیل موسسات مردمی در حمایت از حقوق کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک
دستاوردها
در ۲۰ سال اول شروع خدمات رسمی اتیسم دستاوردهای زیر حاصل شده است:
- ارائه خدمات تشخیصی، آموزشی و توانبخشی به بیش از ۷۰۰۰ کودک
- توسعه‌ی روشهای خانواده و والد محور ویژه اتیسم
- برگزاری برنامه‌ی اجتماعی و رسانه‌ای برای افزایش آگاهی عمومی راجع به اتیسم
- تداوم خدمات آموزشی و توانبخشی به مراجعین خارج از تهران که از سال ۱۳۸۰ آغاز شده است.
- تداوم خدمات آموزشی و توانبخشی به مراجعین خارج از کشور که از سال ۱۳۸۳ آغاز شده است
- تبادلات علمی و تجربی با مراکز اتیسم سایر کشورها
- کمک به تاسیس پژوهشکده علوم شناختی و مغز برای تربیت متخصصین، محققین و مربیان در حیطه‌ی اتیسم
- ساخت و بومی سازی روشهای مستند آموزشی و توانبخشی متناظر با پیشرفت‌های علمی در ایران و جهان
- اجرا و انتشار صدها مقاله، رساله، پایان‌نامه، کتاب و آزمونهای تشخیصی توسط محققین وابسته به مرکز در حیطه‌ی اتیسم
- اختراع، ثبت و استفاده از فناوری‌های نوین در غربالگری آموزش و توانبخشی اختلال طیف اتیسم
- برگزاری ده‌ها دوره و کارگاه آموزش مربی در مرکز و سایر مراکز اتیسم در اقصی نقاط ایران
- ارتقاء روشهای توانبخشی از راه دور به ویژه در شرایط کرونا