در این صفحه روند ارزیابی تشخیصی، آموزش و درمان در مرکز تهران اتیسم بصورت گام به گام توضیح داده شده است. پیش از آغاز این مطلب پیشنهاد می‌کنیم ابتدا مقاله اتیسم چیست؟ راهنمای جامع اتیسم از علائم تا درمان را مطالعه نمایید و سپس به بخش غربالگری اتیسم: آیا کودک من اتیسم دارد؟ بروید مراحل آن را انجام دهید. پس از آن به این صفحه بازگردید و با روند و مراحل تشخیص، آموزش و درمان در مرکز تهران اتیسم آشنا شوید.
گام نخست: اخذ نوبت
شما ممکن است به اتیسم در کودک خود مشکوک شده باشید و یا اینکه توسط یکی از متخصصین به مرکز تهران اتیسم ارجاع داده شده باشید. به همین جهت برای دریافت خدمات ارزیابی تشخیصی لازم است که ابتدا از مرکز تهران اتیسم نوبت دریافت کنید. برای این کار لازم است که ابتدا با شماره تلفن ۰۲۱۸۸۰۱۰۱۶۲ تماس حاصل نمایید. این تلفن از ساعت ۸ الی ۱۶ پاسخگوی شما خواهد بود.
توجه داشته باشید که همواره یک لیست انتظار برای ارزیابی تشخیصی در مرکز تهران اتیسم وجود دارد. با این حال همکاران ما تلاش می‌کنند که در اولین فرصت به شما نوبت دهند.
همچنین لازم به ذکر است که جلسه ارزیابی تشخیصی یک جلسه چندساعته است. بنابراین در تنظیم برنامه‌های دیگر خود در آن روز به این نکته توجه داشته باشید.
گام دوم: حضور در جلسه ارزیابی تشخیصی
پس از اخذ نوبت و انجام هماهنگی‌های لازم شما همراه با فرزند خود در مرکز تهران اتیسم حاضر خواهید شد (توصیه اکید می‌شود که هر دو والد یا سرپرستان کودک در این جلسه حضور داشته باشند). در ابتدا فرم‌ها و پرسشنامه‌های مفصلی که مورد نیاز تیم متخصصین مرکز تهران اتیسم است توسط شما تکمیل خواهد شد و بعد از آن نوبت به جلسه ارزیابی خواهد رسید. در این جلسه جامع که تقریبا ۲ الی ۳ ساعت زمان خواهد برد کودک شما ارزیابی خواهد شد. در این جلسه گروه متخصصین مرکز تهران اتیسم همراه با جناب پروفسور حمیدرضا پوراعتماد کودک شما را مورد مشاهده دقیق بالینی قرار خواهند داد و همچنین با شما مصاحبه خواهد شد.
پس از ارزیابی و مشاهدات دقیق بالینی تشخیص داده خواهد شد که به بیان ساده آیا کودک شما اتیسم دارد یا خیر؟ همچنین در صورت نیاز خدماتی که لازم است کودک شما دریافت کند بصورت کامل برای خانواده توضیح داده خواهد شد (در این مرحله برای انتخاب و اجرای مراحل آموزش و توانبخشی نیاز به اخذ تصمیماتی از سوی والدین است به همین جهت به جهت تسریع روند توصیه می‌شود هر دو والد یا سرپرستان کودک در این جلسه حضور داشته باشند).
از آنجایی که تشخیص اختلال طیف اتیسم تشخیص بسیار مهمی است، طبق اصول بالینی لازم است که این تشخیص توسط دو متخصص که از تشخیص یکدیگر بی‌اطلاع هستند انجام شود. به همین خاطر پس از اعلام تشخیص مرکز در صورتی که نامه تشخیص از روانپزشک اطفال یا نورولوژیست اطفال ندارید برای رسمی شدن تشخیص و طی شدن مراحل قانونی توصیه می‌شود که به یکی از این متخصصان مراجعه کنید و تشخیص را بدون اطلاع از تشخیص تیم تخصصی مرکز تهران اتیسم دریافت نمایید تا در پرونده کودک ثبت شود (یادتان باشد که طبق قوانین روانشناسان بالینی کودک نوجوان، روانپزشکان اطفال و نورولوژیست‌های اطفال اجازه تشخیص گذاری را دارند).
گام سوم: آموزش والدین
مراحل آموزش و توانبخشی اتیسم در مرکز تهران اتیسم ابتدا با برنامه‌های آموزش والدین آغاز می‌شود. این برنامه‌ها با توجه به نیازهای کودک تعیین خواهد شد و می‌تواند شامل کارگاه ارتباط از طریق بازی، برنامه جیره عاطفی و برنامه مدیریت رفتارهای اضافه باشد.
در برنامه آموزشی ارتباط از طریق بازی که معمولا در یک روز به صورت حضوری برگزار می‌شود نحوه‌ی برقراری ارتباط موثر با کودک دارای اتیسم آموزش داده خواهد شد. برنامه جیره عاطفی و برنامه مدیریت رفتارهای اضافه نیز به صورت هفتگی و به شکل غیر حضوری (آنلاین) در یک دوره تقریبا دو ماهه برگزار خواهد شد.
گام چهارم: آموزش و توانبخشی کودک
پس از آماده سازی بستر درمان، نوبت به خدمات ABA خواهد رسید. این خدمات گاهی باتوجه به صلاحدید مجریان برنامه به طور موازی با برنامه جیره عاطفی و یا مدیریت رفتارهای اضافه آغاز خواهد شد.
برنامه آموزش و توانبخشی به روش ABA جامع ترین رویکرد برای درمان و آموزش کودکان دارای اتیسم است و تمام نیاز های رشدی کودک (گفتار، شناخت، مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های حرکتی و خودیاری) را شامل می‌شود (برای کسب اطلاعات بیشتر راهنمای جامع اختلال طیف اتیسم از علائم تا درمان را مطالعه کنید.)
برنامه ABA در مرکز تهران اتیسم برای خانواده‌های ساکن تهران و همچنین دیگر شهرهای ایران ارائه می‌شود. اما شکل خدمات تفاوت‌هایی خواهد داشت. در سیستم شهر تهران خدمات ABA به دو صورت شش روز در هفته و یا سه روز در هفته ارائه می‌شود. هر جلسه ABA سه ساعت است و طی این سه ساعت برنامه‌ای که توسط یک تیم از متخصصین شامل (ارزیاب (متخصص رشدی)، کاردرمانگر، گفتاردرمانگر و در صورت لزوم پزشک) تهیه شده است اجرا می‌شود. این برنامه را مربی ABA در منزل کودک به صورت انفرادی با کودک کار می‌کند.
در ادامه طی جلساتی که بصورت دوره‌ای با حضور کودک، مربی و متخصص ارزیاب برگزار می‌شود. میزان پیشرفت کودک توسط ارزیاب بررسی می‌شود و همچنین برنامه جدید ABA به مربی داده خواهد شد.
گام پنجم: کلاس‌های گروهی
پس از پیشرفت مناسب کودک، در صورت تشخیص و صلاحدید ارزیاب، کودک برای ورود به گروه‌های اجتماعی همسالان آماده خواهد شد. در این مرحله مرکز تهران اتیسم فرصت‌های فراوانی را برای کودک به وجود خواهد آورد تا در اجتماع حضور پیدا کند و همزمان آموزش ببنید. برنامه‌هایی همچون برنامه‌های آموزش مهارت‌های اجتماعی و تعامل با همسالان با رویکرد طبیعت گرا، دوره تعاملات اجتماعی، دوره‌های گِل بازی و سفالگری، دوره اوریگامی و… از این دست است و هر کودک با توجه به نیاز خود می‌تواند به یک یا چندتا از این دوره‌ها وارد شود.
گام ششم: ورود به مهد کودک یا مدرسه
پس از پیشرفت مناسب کودک با صلاحدید متخصص ارزیاب رشدی، کودک می‌تواند همراه با مربی سایه (شدو) وارد مهدکودک شود. در این دوره تلاش می‌شود که رفته رفته مربی سایه حذف گردد و کودک به طور مستقل در محیط مهد کودک (همچون سایر کودکان) قرار گیرد.
همچنین در صورت رسیدن سن کودک به سن ورود به مدرسه، کودک در دوره‌های مرتبط با ورود به مدرسه آموزش‌های مرتبط را دریافت می‌کند و به مدرسه عادی و یا مدارس استثنایی ورود پیدا می‌کند.
سخن پایانی
در این مطلب بصورت ساده و بدون اشاره به جزئیات با روند و مراحل تشخیص، آموزش و درمان در مرکز تهران اتیسم آشنا شدید. خدمات این مرکز به خدماتی که در این مطلب به نام آن‌ها اشاره شد محدود نمی‌شود. در مرکز تهران اتیسم همواره سعی می‌شود تا جدیدترین روش‌های آموزشی و توانبخشی دنیا که پشتوانه علمی دارند به مجموعه خدمات این مرکز افزوده شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر و اطلاع از جزئیات هر خدمت می‌توانید به صفحه خدمات مرکز تهران اتیسم مراجعه کنید، صفحه دوره‌ها و کارگاه‌ها در مرکز تهران اتیسم را تماشا کنید و همچنین به مرور خبرهای مرکز تهران اتیسم بپرداید. مطالعه تجربیات و دلنوشته‌های مادران مرکز تهران اتیسم نیز چراغی در برابر راه شما قرار خواهد داد. همچنین همکاران ما در مرکز تهران اتیسم در تمامی این مراحل راهنمای شما خواهند بود.