خبرها و تازه‌ها

جناب آقای دکتر نحوی نژاد

معاون محترم…… بهزیستی کل کشور

با سلام و احترام

همانگونه که به استحضار رسید، با پیشنهاد و بودجه یک خانواده خیراندیش ایرانی دارای کودک اتیسم مقیم کشور انگلستان، همکاری دانشگاه شهید بهشتی و مرکز تهران اتیسم یک مدرسه تابستانی با عنوان: “آموزش ABA به مربیان اتیسم” ترتیب داده شده است. مدت این دوره ۴۸ ساعت است که ۷۰% آن در دانشگاه در دانشگاه شهید بهشتی و بقیه در مرکز تهران اتیسم برگزار می­شود (برای مشاهده سرفصل برنامه به سایت مرکز، www.ctad.ir مراجعه فرمایید). کلیه هزینه­های دوره اعم از هزینه سالن، پذیرایی، غذا، سکونت، حق التدریس مدرسان، تردد داخل شهر و… توسط این خیّرین تامین شده است.

گروه هدف ۲۰ نفر از مربیان مراکز اتیسم خارج از تهران (با الویت مراکز دور از تهران) خواهند بود. احتمالاً دو نفر از مرکز توانبخشی امام حسین (ع) شهر کراچی نیز حضور خواهند داشت. به کسانی که این دوره را با موفقیت بگذرانند، گواهینامه تقدیم خواهد شد. خواهشمندم نظر خود را اعلام فرمایید.

با سپاس

حمید رضا پوراعتماد

مدیر مرکز تهران اتیسم

استاد پژوهشکده علوم شناختی و مغز، دانشگاه شهید بهشتی

یافته های یک ماه اخیر در این مرکز حاکی از قطع خدمات انفرادی ۶ کودک، پیش از سن مدرسه، بنا به نظر متخصصین بوده است. این بدان معناست که این کودکان به عملکردی بسیار نزدیک به کودکان عادی رسیده‌اند و دیگر نیازی به درمان انفرادی ندارند. هرچند که به طور قطع نیاز به حمایت‌ها در جهت بهبود تعاملات و مهارت‌های اجتماعی به چشم می‌خورد.

این کودکان چه ویژگی‌های مشترکی داشتند؟ به عبارت دیگر آنچه سبب شده است که این کودکان حال قادر باشند در کنار سایر کودکان به زندگی خود ادامه دهند و از محیط اطراف خود بیاموزند چیست؟

در مطالعه‌ی اخیری که بر روی ۲۰۸ کودک دارای اتیسم صورت گرفت، هدوال۱ و همکاران ۵ عامل مهم در ایجاد پیش‌آگهی مثبت را برشمردند. سطح شناختی۲ ، سن شروع درمان (ارجاع به متخصص)، عدم وجود تأخیر در روند رشد کودک تا ۱۸ ماهگی و میزان رشد مهارت‌های کلامی، میزان رفتارهای اتیستیک (مانند اکولالیا، ادراک متفاوت، رفتارهای کلیشه‌ای) و میزان پسرفت۳ (واپس‌روی) ازجمله عوامل مهمی هستند که می‌توانند منجر به پیامد مثبت درازمدت شود.

ویژگی‌هایی همچون تشخیص زودهنگام نارسایی، عدم وجود اختلالات همراه، انتخاب درمان مناسب و درگیری والدین در روند درمان از جمله مهمترین ویژگی‌های مشترک در کودکان ترخیص شده از مرکز است.

تشخیص زودهنگام: بهترین زمان برای شروع مداخله پیش از سن ۴ سالگی‌ست و به نظر می‌رسد بیشترین میزان تأثیر مداخلات در کودکانیست که در حدود سن ۲ تا ۳ سالگی درمان را آغاز نمودند. هرچند در مورد کودکان رده‌های سنی بالاتر نیز این‌گونه مداخلات سودمند خواهد بود (ماتسون۴ ،۲۰۰۸). به عبارت دیگر هرچه تشخیص نارسایی و شروع درمان زودتر اتفاق بیفتد، امکان بازگشت به روند طبیعی زندگی بیشتر خواهد بود. برای اطلاعات بیشتر در زمینه نشانه های اولیه و هشداردهنده در این کودکان اینجا را کلیک کنید

انتخاب درمان مناسب: شناخته‌شده‌ترین روش درمانی توسط والدین کودکان دارای اتیسم ABA است. این رویکرد مبتنی بر فنون تغییر رفتار بوده و به‌صورت انفرادی اجرا می‌گردد. بااین‌وجود تکرار در این روش موجب تعمیم دهی آموزش‌ها به محیط‌های دیگر و به‌ویژه محیط طبیعی زندگی فرد می‌شود (فولاد گر،۱۳۸۸).

یافته‌ها نشان‌دهنده‌ی آن است که در میان مداخلات درمانی و رویکردهای آموزشی، درمان ABA به‌تنهایی بیشترین تأثیر را دارد. کودکان دارای اتیسم بایستی به مدت حداقل ۲ سال تحت این درمان فشرده (۴۰ ساعت در هفته) قرار گیرند، هرچند طبق نظر لواس در سال ۱۹۸۷ تمارین درمانی روزانه و در تمامی ساعات بیداری کودک بایستی انجام شود. بااین‌وجود در کودکانی که بین ۲۰ تا ۳۰ ساعت تحت مداخلات ABA قرار گرفتند نیز نتایج رضایت‌بخش بود (پور اعتماد، خوشابی،۱۳۸۶).

جداول زیر نشاندهنده میزان اثربخشی آموزش ABA بر عملکرد کودکان دارای اتیسم است.

میزان درگیری والدین در درمان: یافته‌های پژوهشی حاکی از آن است که اثربخشی رویکرد درمانی ABA (به عنوان اثربخش‌ترین درمان) زمانی که مداخلات در خانه و با افزایش مشارکت خانواده صورت می‌گیرد افزایش می‌یابد (شینکوف و سیگل،۱۹۹۸). شاید بتوان درگیری خانواده و به ویژه مادر در درمان این کودکان را یکی از مهمترین عناصر در روند پیشرفت این کودکان دانست. درگیری والدین به معنای آن است که این کودکان به طور مداوم در تعامل مؤثر قرار گیرند. منظور از تعامل مؤثر بازی با کودک (اعم از بازی‌های حسی، بی‌قاعده، سازنده و…) و در ارتباط قرار دادن کودک است به گونه‌ای که کودک فرصت در خود فرو رفتن و یا فعالیت‌های انفرادی (بازی به تنهایی، رفتارهای تکراری و …) را پیدا نکند.

جدول میزان اثربخشی روش ABA

پی نوشت

۱. Asa Hedvall

۲. Cognitive Level

۳. Regresssion

۴. Johhny L.Matson

با حضور سرکار خانم مریم نورزاد کارشناس گیاهپزشکی شهرداری منطقه ۶، کودکان مرکز با مراحل کاشت گیاه آشنا شدند.