خواندنی‌ها

آیا کودک شما از انجام درخواست‌های ساده اجتناب می‌کند؟

برخی از والدین با کودکانی مواجه می‌شوند که در مقابل درخواست برای انجام کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن، مرتب کردن اتاق یا حتی بازی با دوستان مقاومت یا اجتناب می‌کنند. این اجتناب ممکن است فراتر از رفتارهای معمول کودکانه باشد و به چالشی بزرگ تبدیل شود. یکی از دلایل این رفتار می‌تواند چیزی به نام PDA یا اجتناب مرضی از خواسته‌ها باشد. شناخت این ویژگی رفتاری که معمولا در طیف اوتیسم نیز دیده می‌شود و یادگیری راه‌های مدیریت آن می‌تواند به والدین و مربیان کمک کند تا زندگی بهتری برای کودک خود فراهم کنند.

در ادامه با تهران اتیسم همراه باشید تا مرور کاملی بر اختلال اجتناب از خواسته‌ها داشته باشیم.

مقدمه

سام، کودک ۴ سال و ۱۰ ماهه، پس از گذراندن دوره‌های دشوار و پراسترس در مهدکودک و سایر کلاس‌های آموزشی، توسط والدین به مرکز شناخت و ارتباط ارجاع داده شد تا در محیطی امن و حمایتی آموزش ببیند.

در ارزیابی‌های اولیه، نشانه‌های مشکوکی دال بر اختلال اتیسم مشاهده شد. از جمله مشکلات در برقراری ارتباط، عدم برقراری تماس چشمی، رفتارهای کلیشه‌ای و علاقه شدید به اشیاء خاص مانند پنکه. همچنین در راه رفتن و دویدن ضعیف بود و توانایی‌های تعاملی محدودی نشان می‌داد. بر اساس این علائم، سام به مرکز تهران اتیسم معرفی شد و پس از بررسی‌های دقیق‌، تشخیص اتیسم خفیف دریافت کرد.

با آغاز خدمات حمایتی و درمانی، مشخص شد که سام به روش‌های معمول درمانی پاسخ نمی‌دهد و پیشرفت او حتی کاهش یافته است. پس از ارزیابی‌های تخصصی بیشتر، رفتارها و واکنش‌های سام با پروفایل اجتناب مرضی از خواسته‌ها (PDA) مطابقت داشت. او به هرگونه درخواست مستقیم مقاومت شدید نشان می‌داد و در صورت مواجهه با درخواست، واکنش‌هایی مانند اضطراب، کشمکش و… داشت. از آنجا که PDA یک پروفایل پیچیده و نادر است، تشخیص آن پیش از شروع روند درمان امکان‌پذیر نبود.

با تغییر رویکرد درمانی و استفاده از روش‌های غیرمستقیم و کاهش فشار، روند تعامل و همکاری او بهبود یافت. این مورد اهمیت شناسایی صحیح پروفایل‌های متفاوت اتیسم و به‌کارگیری رویکردهای فردمحور را نشان می‌دهد.

اجتناب مرضی از خواسته‌ها (PDA) نوعی الگوی رفتاری در برخی از کودکان دارای اتیسم است که معمولا با اضطراب شدید در مواجهه با درخواست‌ها و نیاز شدید به خودمختاری همراه است. هدف این مقاله آشناکردن شما با PDA و چگونگی درک بهتر آن است.

 

PDA چیست؟

اجتناب مرضی از خواسته‌ها (Pathological Demand Avoidance) که به اختصار PDA شناخته می‌شود. یک الگوی رفتاری است که در آن فرد تلاش می‌کند از درخواست‌های روزمره اجتناب کند. این اجتناب ممکن است به دلیل اضطراب و نیاز به احساس کنترل، در مقابل خواسته‌ها و دستورات دیگران باشد. این وضعیت تشخیصی برای اولین‌بار در دهه ۱۹۸۰ توسط پروفسور الیزابت نیوسون به‌عنوان یک اختلال فراگیر رشدی توصیف شد. اما هنوز به طور رسمی به‌عنوان یک تشخیص پذیرفته نشده است.

اجتناب مرضی از خواسته‌ها انتخاب فرد نیست و یک ویژگی مادام‌العمر است. این رفتار از نوزادی شروع می‌شود و در طول زندگی ادامه دارد. درحالی‌که PDA اغلب در افرادی که در طیف اتیسم هستند دیده می‌شود، اما همه افراد مبتلا به PDA لزوما دارای اتیسم نیستند. این ویژگی می‌تواند در افراد بدون تشخیص اتیسم نیز دیده شود.

 

نشانه‌های PDA

تفاوت PDA با اختلال طیف اتیسم چیست؟

رفتارهای اجتنابی این دسته از کودکان اغلب نیاز به مهارت‌های اجتماعی و زبانی دارد. ممکن است به نظر برسد کودکان با PDA در صحبت‌کردن ماهر هستند، اما درک آن‌ها از گفته‌ها کمتر از چیزی است که به نظر می‌رسد. آن‌ها ممکن است اجتماعی به نظر برسند، اما اغلب درک نمی‌کنند که در سلسله‌مراتب اجتماعی چه جایگاهی دارند (مثلا اینکه بزرگ‌ترها معمولا قدرت و اختیار بیشتری دارند).

چرا PDA یک اختلال رفتاری است؟

واژه “مرضی” (Pathological) در Pathological Demand Avoidance به این معنی است که اجتناب از خواسته‌ها در PDA فراتر از حد طبیعی یا منطقی است.

اجتناب مرضی از خواسته‌ها (PDA) به این معنی است که فرد از انجام کارهای عادی و روزمره زندگی مثل شستن دست‌ها، غذاخوردن، نوشیدن و لباس پوشیدن، حتی گاهی کارهایی که فرد دوست دارد انجام دهد، مثل بازی‌کردن یا تفریح خودداری می‌کند.

اجتناب از خواسته چیست؟

اجتناب از خواسته به معنی تلاش برای دوری‌کردن از انجام هر چیزی است که به‌عنوان یک درخواست یا تکلیف درک می‌شود. این اجتناب می‌تواند در قالب موارد زیر باشد:

 

مهم‌ترین نکته این است که باید درک کنیم و بپذیریم که رفتارهای کودک با PDA ناشی از اضطراب و نیاز به احساس کنترل است. اضطراب می‌تواند به روش‌های مختلفی نشان داده شود، از جمله اجتناب، عصبانیت، فریادزدن، گریه‌کردن، خندیدن، سکوت، بی‌قراری، حوصله سررفتن، دست‌وپازدن، تکان‌دادن بدن، حرکات تیک مانند، تکرارکردن کارها، وسواس، کندن پوست، ناسزاگفتن، پنهان‌شدن، دویدن، عقب‌نشینی، پنهان‌کردن احساسات، پرتاب اشیاء و حمله به دیگران.

 

راهکارهایی برای کمک به کودکان مبتلا به PDA

سیستم PANDA که توسط انجمن PDA توسعه‌یافته است، چارچوبی را برای حمایت از افراد مبتلا به اجتناب مرضی از خواسته‌ها (PDA) فراهم می‌کند. این سیستم بر کاهش اضطراب و ایجاد یک محیط مشارکتی تمرکز دارد.

P – انتخاب نبردها (Pick battles): روی مسائل واقعا مهم تمرکز کنید و از درخواست‌های غیرضروری چشم‌پوشی کنید. از فشارآوردن بیش از حد خودداری کنید.

A – مدیریت اضطراب (Anxiety management): درک کنید که اجتناب از درخواست‌ها ناشی از اضطراب است. از روش‌های آرامش‌بخش استفاده کنید و محیطی ایمن و قابل‌پیش‌بینی ایجاد کنید.

N – مذاکره (Negotiation): از مذاکره برای ایجاد حس کنترل استفاده کنید. انتخاب‌هایی ارائه دهید و آن‌ها را در تصمیم‌گیری شریک کنید.

D – پنهان‌کردن درخواست‌ها (Disguise demands): درخواست‌ها را به‌صورت غیرمستقیم یا بازیگوشانه مطرح کنید تا حس فشار کاهش یابد.

A – انطباق و تنظیم (Adapt and adjust): در روش خود انعطاف‌پذیر باشید. انتظارات خود را تطبیق دهید و آماده تغییر رویکرد باشید.

 

سخن پایانی

درک PDA (اجتناب مرضی از خواسته‌ها) به عنوان بخشی از طیف اتیسم، اما با ویژگی‌هایی متفاوت، اهمیت بسیاری دارد. این تفاوت‌ها، مانند اجتناب گسترده از خواسته‌ها به دلیل اضطراب و نیاز به کنترل، به این معناست که رویکردهای معمول مورد استفاده برای افراد اتیستیک، مانند ایجاد ساختارهای ثابت یا استفاده از پیامدها و پاداش‌ها، ممکن است برای PDA کارآمد نباشد و حتی گاهی تأثیر منفی داشته باشد.

به همین دلیل، لازم است رویکردهای متفاوت و متناسب با نیازهای خاص افراد با الگوی رفتاری PDA به کار گرفته شود؛ رویکردهایی که بر کاهش اضطراب، افزایش حس کنترل، و ایجاد ارتباطی مبتنی بر اعتماد و انعطاف‌پذیری تمرکز دارند. پذیرش این تفاوت‌ها و انتخاب روش‌های حمایتی مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این افراد و خانواده‌های آن‌ها کمک شایانی کند.

نویسندگان مقاله: فاطمه فرشچی و نگار مضیفیان

بازبینی و ویرایش: دکتر محمد کیانی

منابع

1. Christie, P. (2007). The Distinctive Clinical and Educational Needs of Children with Pathological Demand Avoidance Syndrome: Guidelines for Good Practice. In Taken from the Good Autism Practice Journal published by BILD.
2. Green et al (2018) Pathological Demand Avoidance: symptoms but not a syndrome. The Lancet: Child and Adolescent Health
3. Truman, Clare. (2021), The Teacher’s Introduction to Pathological Demand Avoidance:P14-17
4. PDA Society, (2021), What is PDA booklet, Anonymous

 

---

 

بسیاری از والدین بیان می‌کنند که بردن کودکشان به آرایشگاه برای کوتاه کردن مو، کاری دشوار است. این دشواری برای والدین کودکان مبتلا به اتیسم چندین برابر است. همچنین رفتن به آرایشگاه برای کودکان مبتلا به اتیسم، تجربه‌ای ناراحت کننده است. در این جا قصد داریم به طور مختصر توضیح دهیم که چرا رفتن به آرایشگاه و کوتاه کردن موها می‌تواند برای کودکان مبتلا به طیف اتیسم بسیار اضطراب آور باشد.

دانستن این دلایل به شما کمک می‌کند تا بتوانید شرایطی را در آرایشگاه یا خانه فراهم آورید که فرایند کوتاه کردن موها با کمترین ناراحتی و مشکل توسط کودک شما تجربه شود. با تهران اتیسم همراه باشید. 

مشکلات حسی

افراد مبتلا به اتیسم معمولا مشکلات حسی مختلفی دارند و این مشکلات حسی می‌تواند باعث شود که انجام فعالیت‌های معمولی مانند آرایشگاه رفتن برای آن‌ها اضطراب آور و آزار دهنده باشد. بنابراین لازم است که از این مشکلات و عوامل تشدید کننده محیط آرایشگاه یا فرایند اصلاح کردن موها آگاهی کامل داشته باشیم.

لمس:

بسیاری از افراد مبتلا به اتیسم به زبان ساده در حس لمسی خود دچار مشکل هستند. لمس کردن ممکن است برای آن‌ها درد آور باشد. به همین جهت کوتاه کردن موها از آنجایی که نیازمند لمس کردن کودک توسط آرایشگر در فرایند اصلاح کردن است ممکن است آزار دهنده باشد:

1. شانه کردن موهای کودک با استفاده از برس یا شانه
2. تماس قیچی با موها و احساس قیچی شدن موها
3. تماس ماشین اصلاح با موهای کودک و احساس لرزش ماشین اصلاح روی موها
4. پیش بندی که دور گردن و روی شانه‌های کودک بسته می‌شود
5. خم کردن سر کودک به عقب، جلو یا طرفین در حین کوتاه کردن موها
6. پاشیدن آب با اسپری (آب پاش) روی موهای کودک در حین اصلاح
7. ایستادن آرایشگر کنار کودک در حین اصلاح کردن موها
8. شانه کردن موها بر خلاف جهت در حین کوتاه کردن آن‌ها

برخی از بخش‌های فرایند کوتاه کردن مو است که ممکن است برای کودک یا بزرگسال اتیسم ناراحت کننده یا آزار دهنده باشد.

 

صدای محیط:

برخی کودکان دارای اتیسم نسبت به صداها حساسیت بیش از حد دارند یعنی محیط پر سر و صدا می‌تواند باعث بروز یا تشدید استرس و اضطراب در آن‌ها شود. آرایشگاه‌ها به دلیل استفاده از سشوارها، ماشین‌های اصلاح، قیچی‌ها و حضور سایر مشتریان معمولا محیط پر سر و صدایی هستند.

 

محرک‌های بینایی:

بیشتر آرایشگاه‌ها از لامپ‌های قوی و پر نور استفاده می‌کنند که انعکاس این نورها در آینه‌های متعدد به کار رفته در آرایشگاه می‌تواند باعث آشفتگی کودک مبتلا به اتیسم گردد.

 

بوها:

بوهای تند برخی از وسایل آرایشی– بهداشتی می‌تواند برای برخی از کودکان مبتلا به اتیسم بسیار ناخوشایند باشد به ویژه کودکانی که نسبت به بوها حساسیت بیش از حد دارند.

 

سایر مشکلات:

1. برخی از کودکان مبتلا به اتیسم به دلیل این که نمی‌دانند و نمی‌توانند پیش بینی کنند که در آرایشگاه چه اتفاقی برای آن‌ها خواهد افتاد. به خصوص برای اولین بار ممکن است استرس زا و اضطراب آور باشد.
2. حضور یک فرد غریبه با قیچی در کنار کودک در یک محیط نا آشنا می‌تواند برای کودکان مبتلا به اتیسم وحشت آور باشد.
3. برخی از کودکان مبتلا به اتیسم درک نمی‌کنند که چرا باید موهایشان را کوتاه کنند و بنابراین تمایل ندارند که موهایشان کوتاه شود.
4. برای آن دسته از کودکان دارای اتیسم که آرایشگاه را تجربه کرده باشند، ممکن است به دلیل تجربیات بد قبلی، حتی اسم آرایشگاه یا سلمانی در آن ها ایجاد اضطراب کند.
5. ترس از کنده شدن گوش یا بریدن گردن به خاطر به کار بردن جملات آرایشگر مانند (عمو تکان نخور گوشت رو قیچی نچینه، تکان نخور ماشین گردنت را می‌بره و…) و جملاتی از این قبیل.

در مطلب بعدی راهکارهای مفیدی را برای شانه زدن و کوتاه کردن موهای کودک دارای اتیسم بصورت چک لیست و مرحله به مرحله ارائه خواهیم کرد.

 

منابع:

• مهارت شانه کردن و ناخن گرفتن راهنمای عملی جهت آموزش مهارت‌های خودیاری ویژه خانواده‌ها؛ محمد علی میری / مینا عمادی زاده.
• مهارت های خودیاری پیشرفته؛ دکتر مختار ملک پور

جمع آوری مطالب: حدیثه طوقی

بازبینی و ویرایش: دکتر محمد کیانی

 

---

 

کتاب “وقتی می‌گویم اتیسم دارم منظورم چیست” اثر آنی کوتُویچ، روایتی صمیمی و شخصی از تجربه زندگی با اوتیسم است. این کتاب، نگاهی به زندگی فردی دارای اتیسم از دیدگاه خود نویسنده ارائه می‌دهد و به تفصیل در مورد چالش‌ها، سوءتفاهم‌ها و کلیشه‌های مرتبط با اوتیسم صحبت می‌کند.

کوتُویچ با بهره‌گیری از تجربه‌های خود، تلاش می‌کند تا مفهوم اتیسم را از حالت پازل‌گونه و مبهمی که جامعه اغلب به آن نسبت می‌دهد، خارج کند و دیدگاهی روشن‌تر و واقعی‌تر ارائه دهد. او در این کتاب به بررسی موضوعات مختلفی از جمله هویت، تعاملات اجتماعی، حسی‌بودن و تفاوت‌های فکری می‌پردازد و می‌کوشد صدای افراد دارای اتیسم را به گوش دیگران برساند. این کتاب دعوتی به همدلی و فهم عمیق‌تر از افراد در طیف اوتیسم است و برای هر کسی که می‌خواهد از زاویه‌ای متفاوت به این موضوع نگاه کند، منبعی ارزشمند و آگاهی‌بخش است.

در ادامه با مرکز تهران اتیسم همراه باشید تا بخش‌هایی از ترجمه این کتاب را بخوانیم.

در کودکی می‌توانستم بگویم که اکثر مردم زندگی را متفاوت از من تجربه می‌کنند. با این حال، این موضوع را نیز در نظر داشتم که ممکن است عده‌ای وجود داشته باشند که تجربیاتشان به من نزدیک‌تر باشد – یا دقیقا شبیه، اگر در موقعیت‌های یکسانی قرار بگیریم! من یک کلمه برای چنین افرادی داشتم – یک “من”. آنها را می دیدم و با خودم فکر می کردم که آیا او یک من است یا خیر.

در نهایت فهمیدم که این فقط تخیل من نیست. من واقعاً دنیا را متفاوت می‌بینم و سعی می کردم دیگرانی را که با من مشترک هستند – یعنی ذهن‌هایی که در طیف اتیسم هستند – پیدا کنم. من حتی آن را به درستی برچسب زدم، زیرا “اوتیسم” از کلمه یونانی “خود” آمده است. وقتی فهمیدم عمیقا کجا را باید نگاه کنم، متوجه شدم که دنیا پر از آدم هایی مثل من است.

چقدر اتیسم دارم؟!

با این حال، همانطور که به تحقیق درباره اوتیسم ادامه دادم، متوجه شدم که با بسیاری از ویژگی‌های کلیشه‌ای آن همخوانی ندارم. شروع کردم به فکر کردن که ممکن است “نیمه اتیستیک” باشم!؟، زیرا:

• از تماس چشمی پرهیز نمی کردم و به صورت ها نگاه می کردم.
• علایق محدودی که به آن «علائق ویژه» نیز می‌گویند، نداشتم.
• من به روش‌های غیرمعمولی حرکت نمی‌کردم، که به آن «تحریک» نیز می‌گویند.

وقتی شروع به خواندن در مورد زنان و دختران دارای اتیسم کردم، همه چیز تغییر کرد. بسیاری از تجربیات آنها منعکس کننده تجربیات من بود – به خصوص در بیان، علایق و حرکات آنها.

بله، می‌توانم تماس چشمی برقرار کنم و می‌توانم چهره و صدایم را طوری تنظیم کنم که احساساتی را که احساس می‌کنم منعکس کند. اما همه اینها تمرکز و انرژی زیادی می‌خواهد و با این حال گاهی اوقات اشتباه می‌کنم – برای مثال به قدری تماس چشمی برقرار می کنم که مخاطب من اذیت شود.

“ماسک کردن” کلمه‌ای است که من استفاده می کنم تا شبیه دیگران شوم و این موضوع بسیار برایم خسته کننده است. فشار اجتماع برای ماسک کردن رفتارهای غیر معمولم که به صورت توصیه مستقیم یا تحقیر غیرمستقیم صورت می گیرد خیلی انرژی از من می‌گیرد و این فشار اغلب دختران را مورد هدف قرار می‌دهد.

 

ماسکینگ (Masking) در افراد مبتلا به اتیسم به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن فرد تلاش می‌کند علائم و رفتارهای مرتبط با اتیسم خود را پنهان یا سرکوب کند تا با انتظارات اجتماعی و فرهنگی اطرافیان تطابق یابد. این رفتارها ممکن است شامل سرکوب حرکات تکراری (مانند تکان دادن دست‌ها)، تغییرات در شیوه‌های ارتباطی (مانند اجتناب از تماس چشمی یا تقلید زبان بدن دیگران)، یا حتی تغییر در نحوه بیان احساسات باشد. ماسکینگ معمولاً به دلیل فشارهای اجتماعی برای “عادی” بودن یا پذیرفته شدن توسط دیگران شکل می‌گیرد. گرچه این رفتار ممکن است به ظاهر به سازگاری فرد کمک کند، اما معمولاً با عواقب منفی مانند خستگی روانی، اضطراب، افسردگی و از دست دادن هویت واقعی همراه است، زیرا فرد به‌طور مداوم در حال تلاش برای پنهان کردن یا تغییر خود است. این مسئله می‌تواند در درازمدت سلامت روانی فرد را به خطر بیندازد.

در نگاه اول، به نظر می‌رسد که علایق من طیف وسیعی از موضوعات را در بر می‌گیرد – هنر، ادبیات، روانشناسی و موسیقی اما پس از خواندن حکایات کافی از زنان دارای اتیسم، متوجه شدم که هر چیزی که به نظرم عمیقاً هیجان انگیز است در یکی از دو دسته خاص قرار می‌گیرد. تشخیص چیزی به عنوان یک علاقه خاص – اشتیاق به قدری قوی که به عنوان یک علامت اتیسم به حساب می آید – ممکن است سخت باشد.

اگر بعد از تمرین ماسک زدن و قبل از اینکه درباره اتیسم یاد بگیرم، مرا ملاقات کردید، ممکن است بگویید که به روش‌های نسبتاً معمولی حرکت کردم. اما این بدان معنا نیست که به طور طبیعی به وجود آمده است. وقتی در مورد حرکات تکراری که افراد دارای اتیسم برای آرام کردن اضطراب استفاده می‌کنند، یاد گرفتم، متوجه شدم که اغلب چنین حرکاتی را سرکوب می‌کردم تا عجیب به نظر نرسم. اگر وارد جایی می‌شدم که از نظر اجتماعی احساس می‌کردم قابل قبول است، مثلاً اگر موسیقی پخش می‌شد، بیشتر از هر کسی در حال حرکت بودم. من همچنین یاد گرفتم که حرکات کوچک، مانند بی قراری با خودکار، به عنوان تحریک به حساب می‌آیند، زیرا تحریک حسی را فراهم می کنند.

کم کم متوجه شدم که باید کاملا دارای اتیسم باشم و اتیسم پازل گمشده من است. چه کشف مهمی! تقریباً هر مشکلی را که در زندگی داشتم و همچنین بسیاری از خصوصیات و استعدادهای من را توضیح می‌داد و همچنین دری را به روی دنیای کاملاً جدیدی از اطلاعات باز کرد و زندگی من را بسیار آسان کرد. دریافتم که در چالش هایی که با آن روبرو هستم تنها نیستم و سایر مبتلایان به اتیسم راه حل هایی برای بسیاری از همین چالش ها پیدا کرده‌اند. دیدم که با درک محدودیت‌هایم، می‌توانم استراتژی‌هایی برای کار در درون آنها پیدا کنم – و با درک توانایی‌های منحصربه‌فرد خود، مانند دقت و حساسیت، می‌توانم از آنها نهایت استفاده را ببرم.

چگونه تقریباً سی سال طول کشید که به این احتمال فکر کنم که دلیلی عصبی برای اختلافات من وجود دارد؟ سرنخ ها همه وجود داشت، اما من به دلایل مختلف آنها را رد می کردم. مطمئنا، من با خیلی چیزها مشکل داشتم – اما همه اینطور هستند.

فکر می‌کردم ارتباط سخت است، زیرا من متفاوت و آزاردهنده هستم. زیرا من تلاش فوق العاده ای برای پردازش و تجزیه و تحلیل کلمات انجام دادم، در عین حال معانی پنهان در حرکات و لحن را از دست می‌دادم. شاید اگر سوالات بیشتری می‌پرسیدم می‌توانستم انتظارات اجتماعی را بهتر درک کنم. شاید دیگران بهتر می‌توانستند مرا درک کنند، از جمله اینکه چرا من انتظارات آنها را برآورده نکردم، اگر تفاوت‌هایم را تشخیص داده و توضیح می‌دادم.

متوجه شدم که اغلب احساس عدم تعادل و نیاز به در آغوش گرفتن می‌کردم، اما ارتباطی با بیش از حد حسی برقرار نکردم. اگر فکر نمی‌کردم حساسیتم غیرمنطقی است، می‌توانستم کارهای بیشتری برای محافظت از خودم انجام دهم. من همچنین می‌توانستم از تحریک به‌صورت حساب شده تری استفاده کنم، اگر کاربرد آن را برای آرام‌سازی خود تشخیص داده بودم.

علاوه بر همه اینها، من متوجه نشدم که چگونه توجه من به جزئیات، چه حسی و چه زبانی، می‌تواند دیدن تصویر بزرگ را دشوارتر کند. این توانایی من در برنامه ریزی و تصمیم گیری را تضعیف می‌کند و زمانی که سعی می‌کنم با اراده جبران کنم با شکست بدی مواجه می‌شوم. می‌توانستم روش‌هایی را یاد بگیرم که در مسیر عادت‌های روزانه خود قرار بدهم و همچنین مسئولیت‌های دیگری که مناسب من است را بهتر انجام دهم، اگر اینقدر طول نمی‌کشید که پازل گمشده‌ام را کشف کنم…

 

منبع: +

گردآوری و ترجمه: رسول رحمتی

بازبینی و ویرایش: دکتر محمد کیانی

 

---

 

اختلال طیف اتیسم (ASD) مهارت‌های حرکتی را به طرق مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد. احتمالا به همین دلیل است که بیشتر افراد دارای اتیسم در انجام فعالیت بدنی کوتاهی می‌کنند. در این مقاله در مورد محدودیت‌های حرکتی کودکان اتیسم و همچنین فعالیت‌های حرکتی مفید برای کودک اتیسم که می‌توانید با کودک خود در خانه یا بیرون از خانه انجام دهید صحبت خواهیم کرد. با تهران اتیسم همراه باشید.

برخی از افراد دارای اتیسم ممکن است مشکلاتی در برنامه ریزی و هماهنگی حرکتی داشته باشند و در انجام حرکات دقیق و وظایفی که نیاز به هماهنگی بین اعضای مختلف بدن دارد دارای محدودیت باشند. برخی از علائم این مسئله عبارتند از:

• مهارت‌های حرکتی ظریف (مثل نخ و مهره کردن، بستن دکمه و…)
• مهارت‌های حرکتی درشت (لی لی پریدن، جفت پا پریدن و…)
• کاهش کنترل حرکت
• مسائل تعادلی (عدم ایستادن روی یک پا، بالا پائین رفتن از پله و…)
• وضعیت‌های غیر معمول بدنی
• کم تحرکی و افزایش رفتارهای تکراری

بنابراین در درجه اول لازم است که محدودیت‌ها و چالش‌های کودک خود را بشناسید. در این مورد می‌توانید از متخصصان کاردرمانگر یا ارزیابان مراکز اتیسم کمک بگیرید.

اعضای خانواده به ویژه والدین و خواهر و برادر نقش مهمی در تاثیرگذاری برکیفیت و میزان فعالیت‌های بدنی آن‌ها دارند. در یک مطالعه پژوهشگری به نام یومی لو و همکارانش رفتارهای حرکتی (سطوح فعالیت‌های بدنی، شایستگی حرکتی درک شده توسط والدین و پویایی‌های خانواده) کودکان دارای اتیسم را در طول همه‌گیری کرونا بررسی کرده‌اند. همه می‌دانیم که در این دوران بیشتر رویکردهای خدماتی و تفریحی خارج از خانه تعطیل بود و کودکان دارای اتیسم با والدین و خواهر و برادرهای خود در خانه می‌ماندند.

در این پژوهش ۵۱ نفر شرکت کردند. رفتارهای حرکتی با پرسشنامه‌ها و نظرسنجی‌ها اندازه گیری شد و سطوح فعالیت بدنی نیز به طور عینی با استفاده از ActiGraph GT3X اندازه گیری گردید.

کودکان مبتلا به اتیسم در انواع فعالیت‌های کم تحرک بیشتر از فعالیت های ورزشی شرکت می‌کردند و در نتیجه والدین بیان می‌کردند که کودکشان سطح پایینی از شایستگی حرکتی دارد. در مقابل، والدین و خواهر و برادرانی که فعالانه با کودک در ارتباط بودند، تعاملات بیشتری با کودک داشتند و در نتیجه در کودک دارای اتیسم، خودکارآمدی بالاتری مشاهده شد و کودک نیز فعال‌تر بود.

یافته‌های این گزارش بار دیگر بر اهمیت رفتارهای حرکتی و مشارکت با کودکان دارای اتیسم تاکید می‌کند. والدین، خواهران و برادران کودک خوب است که فعالانه در حمایت از فعالیت کودکان دارای اتیسم مشارکت داشته باشند.

برخی از فعالیت‌های حرکتی که در خانه یا بیرون از خانه می‌توانید با کودک دارای اتیسم خود انجام دهید به شرح زیر است:

• شنا یا آب بازی
• آلیسا آلیسا بازی کردن
• دست در دست هم پریدن
• فرغونی رفتن
• هنرهای رزمی
• پرتاب توپ
• پریدن
• خزیدن
• پیاده روی یا دویدن
• صخره نوردی
• رقص

گزینه آخر یعنی رقص یک راه عالی برای تسهیل حرکت، پمپاژ قلب، ایجاد قدرت عضلانی و تقویت مهارت‌های هماهنگی و تعادل است و می‌تواند به شکل‌های مختلفی انجام شود بنابراین برای کودک جذاب است و تکراری نمی‌شود.

در مرکز تهران اتیسم مجموعه گسترده‌ای از کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی، توانبخشی و تفریحی با تمرکز بر آموزش فعالیت‌های حرکتی به کودکان دارای اتیسم برگزار می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این دوره‌ها این صفحه را مشاهده کنید.

گردآوری و ترجمه رسول رحمتی

بازبینی و ویرایش دکتر محمد کیانی

 

منبع: +

---

 

کودکان دارای اتیسم با چالش‌های منحصر به فردی مواجه هستند که می‌تواند در یادگیری و تعاملات اجتماعی آن‌ها تاثیرگذار باشد. از سوی دیگر با ایجاد محیطی مناسب و استفاده از روش‌های آموزشی متناسب، می‌توان به بهبود پیشرفت تحصیلی این کودکان کمک کرد.

شناسایی و رفع موانع، بهره‌گیری از تکنولوژی‌های آموزشی و همچنین تعامل موثر بین معلمان، خانواده‌ها و متخصصان، از جمله اقداماتی است که می‌تواند در جهت پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم موثر باشد. پژوهشی که اخیرا انجام شده به بررسی عوامل پیشرفت و همچنین عوامل عدم پیشرفت کودکان دارای اتیسم پرداخته است در ادامه با تهران اتیسم همراه باشید تا این عوامل را بررسی کنیم.

در این مطالعه مکدوگال و همکاران به بررسی این موضوع پرداخته‌اند که چه مسائلی باعث تسهیل پیشرفت و چه مسائلی باعث عدم پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم می‌شود. به این منظور به انجام مصاحبه‌ای نیمه ساختاریافته با ۱۰ معلم که سابقه کاری بالایی در تدریس به کودکان دارای اتیسم دارند، پرداخته‌اند.

نتایج تحصیلی افراد دارای اتیسم در مدرسه بسیار متفاوت است. برخی از دانش‌آموزان در دروس نمره‌های پایین و برخی دیگر نمرات بسیار خوبی را بدست می آورند. این تفاوت در دروس ریاضی و در دروسی که نیازمند خواندن و حفظ کردن است مشاهده می‌شود.

پژوهش اخیر نشان می‌دهد که عوامل زیر برای پیشرفت کودکان دارای اتیسم از نظر تحصیلی نقش مهمی را ایفا می‌کند:

• هوش
• گفتار اولیه
• پردازش حسی
• مهارت‌های اجتماعی
• شدت اتیسم
• مشارکت در برنامه‌های کشف استعداد

در این پژوهش به بررسی موانع پیشرفت تحصیلی در کودکان دارای اتیسم نیز پرداخته شده است. در ادامه به طور خلاصه هر مسئله را همراه با نقل قول‌هایی از معلمان آورده‌ایم.

تاثیر پردازش حسی بر پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم

یکی از معلمان می‌گوید:

“(او) زیاد تکان می‌خورد، از صندلی خود خارج می‌شود، صدا می‌دهد، چیزها را ردیابی می‌کند، و این مسئله در پردازش حسی تاثیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی او می‌گذارد چون اگر من ایستاده تدریس کنم، او واقعا نمی‌تواند توجه‌اش را روی من نگه دارد.”

معلم دیگری می‌گوید:

“اگر تعداد دانش آموزان دارای اتیسم زیاد شود تفاوت‌های حسی مسئله ساز است. به طور مثال یکی از بچه‌ها دوست دارد در محیطی پرنور باشد در حالی که همین نور زیاد برای کودکی دیگر آسیب زا است و دوست دارد در محیطی کم نور باشد.”

تاثیر اضطراب بر پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم

تقریبا همه معلمان بر اهمیت مشکل اضطراب تاکید دارند. یکی از معلمان می‌گوید:

“گاهی اوقات کمترین تنشی او را از یادگیری باز می‌دارد، مثلا در یکی از شرایط این اتفاق افتاد که بطری آبی که نزدیک سینک بود ذهنش را درگیر کرده بود و بطری را می‌خواست. عدم دسترسی به بطری اضطرابش را به حدی رسانده بود که یادگیری غیرممکن شده بود.”

تاثیر توانایی‌های ارتباطی بر پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم

طبق گزارش نیمی از معلمان توانایی‌های ارتباطی چه از نظر برقراری و چه از نظر بازخورد به ارتباط دیگران را دروازه‌ای برای ورود به یادگیری می‌دانند. حتی این مسئله که گاها آزار و اذیت دیگر دانش‌آموزان را گزارش ندهند مسئله ساز است.

مسائل مربوط به کیفیت و ساختار مدرسه

ارائه جدول برنامه زمانی به صورت تصویری و دارای اهداف روشن برای آموزش و کار به دانش‌آموزان دارای اتیسم این کمک را می‌کند تا آنچه را که در ادامه روز قرار است انجام دهند را بپذیرند و روی آن تمرکز کنند.

یکی از معلم‌ها در این زمینه می‌گوید:

برنامه تصویری به کودکان دارای اتیسم کمک می‌کند تا ساختار روزشان را در ذهن خود بسازند، بنابراین می‌توانند بنشینند و به جای اینکه مضطرب باشند یا به نوعی ندانند چه اتفاقی قرار است رخ دهد روی آنچه که در حال وقوع است تمرکز کنند.

موارد دیگری که به کودکان دارای اتیسم در مدرسه کمک می‌کند

مشخص کردن مدت زمان
ارائه مدت زمان مشخص برای انجام کار به دانش آموزان دارای اتیسم مفید خواهد بود.

یکی از معلم‌ها می‌گوید:
برخی از کودکان حجم زیادی از کار درسی پیش رو را می‌بینند و نفسی عمیق می‌کشند و از انجام آن کار سرباز می‌زنند. بنابراین استراتژی خرد کردن تکلیف به بخش‌های کوچک‌تر و مشخص کردن مدت زمان برای انجام هر کار استراتژی بسیار کمک کننده‌ای است.

منابع مالی
منابع مالی برای دسترسی به امکانات آموزشی و دسترسی به تعداد کافی معلم برای هر دانش آموز، کمک‌معلم و متراژ کلاس نیز تاثیر قابل توجهی دارد.

مهارت‌ها و ویژگی‌های معلم
به وضوح تمامی موارد ذکر شده نیازمند درک و تخصص کافی معلم از مسئله اتیسم است تا او بتواند حمایت مناسب را از دانش آموز خود داشته باشد.

برخی از مهارت‌هایی که معلم کودک دارای اتیسم لازم است داشته باشد:

• ایجاد محیط و شرایط حسی مناسب برای کودک
• ارائه آموزش متناسب با سطح شناختی و کلامی کودک: به نقل قول یکی از معلم‌ها در مورد همین موضوع دقت کنید: “آموزش به هر کودک باید کاملا شخصی‌سازی شده باید باشد. مانند لباسی که خیاط برای هر فرد می‌دوزد.”
• پیشگیری از شرایط اضطراب آور
• توانایی ایجاد ارتباط و ایجاد اعتماد برای اینکه کودکان متوجه این شوند که شما آنها را درک می‌کنید.

نتیجه گیری

این پژوهش به وضوح نشان می‌دهد که پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اتیسم به عوامل متعددی بستگی دارد که از توانایی‌های ارتباطی و پردازش حسی تا شرایط محیطی و کیفیت آموزش را در بر می‌گیرد. معلمان با ایجاد محیطی حمایتی و متناسب با نیازهای ویژه این کودکان، می‌توانند نقش مهمی در کاهش موانع تحصیلی و افزایش مشارکت و انگیزه‌های یادگیری ایفا کنند. با این حال، برای دستیابی به نتایج بهتر، نیاز به همکاری نزدیک میان معلمان، خانواده‌ها و متخصصان احساس می‌شود تا راهکارهای آموزشی بهینه و منابع لازم فراهم شوند. از طریق چنین همکاری‌هایی، می‌توان به کودکان دارای اتیسم کمک کرد تا پتانسیل‌های خود را به حداکثر برسانند و در مسیر تحصیلی خود موفق‌تر باشند.

در مرکز تهران اتیسم ما برنامه‌های ویژه‌ای را برای آماده سازی کودکان دارای اتیسم برای ورود به مدرسه و دست یابی به موفقیت تحصیلی ارائه می‌دهیم. این برنامه‌ها بصورت دوره‌ای در مرکز تهران اتیسم برگزار می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر این صفحه را مرور کنید تا از برنامه‌های جدید ما آگاه شوید.

گردآوری و ترجمه: رسول رحمتی

بازبینی و ویرایش: دکتر محمد کیانی

 

---