بررسی گزارش جدید CDC از نرخ اوتیسم با دکتر محمد کیانی از مرکز تهران اتیسم

نرخ اوتیسم به ۱ در ۳۱ نفر افزایش یافته است: بررسی گزارش تازه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا

نویسنده مقاله: دکتر محمد کیانی

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) یکی از نهادهای بهداشتی اصلی ایالات متحده آمریکا است که وظیفه نظارت، پیشگیری و کنترل بیماری‌ها و شرایط سلامت عمومی را بر عهده دارد. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های این مرکز، شبکه نظارت بر اوتیسم و ناتوانی‌های رشدی (ADDM) است که هر دو سال یک بار گزارشی جامع از شیوع و ویژگی‌های اختلال طیف اتیسم در میان کودکان ارائه می‌دهد. این گزارش‌ها بر اساس بررسی سوابق پزشکی و آموزشی کودکان ۴ و ۸ ساله در ایالت‌های مختلف آمریکا تهیه می‌شود و به درک بهتر روندهای شیوع، تفاوت‌های جنسیتی و نژادی و تغییرات در معیارهای تشخیص اوتیسم کمک می‌کند. آمارهای منتشرشده از سوی CDC نقش مهمی در سیاست‌گذاری‌های بهداشتی و آموزشی ایفا می‌کند. با تهران اتیسم همراه باشید تا نگاهی به گزارش اخیر این مرکز در سال ۲۰۲۵ بیاندازیم.

۱ از هر ۳۱ کودک آمریکایی به اتیسم مبتلا است.

گزارش جدید CDC در سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که از هر ۳۱ کودک در ایالات متحده، یک نفر تا سن ۸ سالگی مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده می‌شود. این گزارش از سوی شبکه نظارت بر اوتیسم و ناتوانی‌های رشدی CDC تهیه شده است، که برنامه‌ای دوسالانه برای نظارت بر شیوع و ویژگی‌های نحوه تشخیص اوتیسم در کودکان ۴ و ۸ ساله است.

در این گزارش جدید، شیوع اوتیسم در میان کودکان ۴ ساله ۱ در ۳۴ برآورد شده است. همچنین این گزارش می‌گوید که پسران سه برابر بیشتر از دختران با اوتیسم تشخیص داده می‌شوند.

این یافته که بر اساس تحلیل پرونده‌های پزشکی مربوط به سال ۲۰۲۲ به‌دست آمده، افزایش چشمگیر شیوع اوتیسم طی دو دهه گذشته را نشان می‌دهد. گزارش‌های قبلی CDC نشان می‌هد که همواره نرخ تشخیص اتیسم رو به افزایش بوده است. 

 

  • گزارش سال ۲۰۲۰ (بر اساس داده‌های سال ۲۰۱۶): شیوع اوتیسم ۱ در ۵۴ کودک. ​
  • گزارش سال ۲۰۲۱ (بر اساس داده‌های داده‌های سال ۲۰۱۸): شیوع اوتیسم ۱ در ۴۴ کودک. ​
  • گزارش سال ۲۰۲۳ (بر اساس داده‌های داده‌های سال ۲۰۲۰): شیوع اوتیسم ۱ در ۳۶ کودک. ​
  • گزارش سال ۲۰۲۵ (بر اساس داده‌های داده‌های سال ۲۰۲۲): شیوع اوتیسم ۱ در ۳۱ کودک. ​

زکری وارن، یکی از نویسندگان این گزارش جدید می‌گوید:
«قابل‌توجه‌ترین نکته گزارش این است که بروز اوتیسم چقدر شایع شده است.»

وارن، که همچنین مدیر اجرایی مرکز کندی واندربیلت و موسسه درمان و پژوهش اوتیسم (TRIAD) در تنسی آمریکا است، افزایش موارد تشخیص را عمدتا به بهبود در شناسایی این اختلال رشدی نسبت می‌دهد.

او می‌گوید: «پزشکان اکنون بهتر از همیشه اوتیسم را شناسایی می‌کنند و آگاهی عمومی در بالاترین سطح خود قرار دارد. بدون شک، ما در این کار نظارتی به طرز شگفت‌انگیزی کارآمد شده‌ایم.»

با این حال روز سه‌شنبه، رابرت اف. کندی جونیور، وزیر بهداشت آمریکا گفت:
«هم‌اکنون همه‌گیری اوتیسم به مقیاسی بی‌سابقه در تاریخ بشر رسیده است.»

اما عبارت «همه‌گیری اوتیسم» برای دکتر الکس کولوزون، که بیش از دو دهه با افراد دارای اتیسم کار کرده، خوشایند نیست.

کولوزون که روانپزشک کودک و نوجوان و مدیر بالینی مرکز اوتیسم سیور در بیمارستان مانت ساینای نیویورک است، با این دیدگاه موافق است که افزایش آمار احتمالا ناشی از افزایش آگاهی و تغییر در معیارهای تشخیص اختلال طیف اوتیسم است. او در تهیه این گزارش جدید مشارکت نداشته است.

او می‌گوید: «والدین نباید وحشت‌زده شوند. ما شاهد یک همه‌گیری واقعی اوتیسم نیستیم.»

چه عوامل دیگری می‌تواند در افزایش آمار اوتیسم نقش داشته باشد؟

پاسخ‌ها هم نامشخص و هم بسیار پیچیده‌اند. علل احتمالی اوتیسم طی دهه‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌ و هنوز هم مورد بررسی است. در حال حاضر به نظر نمی‌رسد که یک علت مشخص و قطعی وجود داشته باشد. مهم‌ترین نظریه موجود به ژنتیک مربوط می‌شود.

وارن می‌گوید: «ما داده‌های بسیار قانع‌کننده‌ای داریم که نشان می‌دهند اوتیسم علت‌های متعددی دارد، نه یک علت واحد. ممکن است صدها یا حتی هزاران عامل نورژنتیکی مختلف وجود داشته باشند که در بروز اوتیسم نقش دارند.»

ادعای این موضوع که واکسن‌ها ممکن است عامل اتیسم باشند به‌طور گسترده‌ای در پژوهش‌های علمی رد شده است، اما این دیدگاه در میان برخی از مردم وجود دارد و همین موضوع باعث کاهش نرخ تزریق واکسن در سراسر آمریکا شده است — حتی در شرایطی که اخیرا شیوع بیماری سرخک افزایش یافته و صدها نفر را بیمار کرده و جان دو کودک را در تگزاس گرفته است.

کولوزون می‌گوید: «چیزهای زیادی وجود دارند که ما هنوز درباره اوتیسم نمی‌دانیم، اما یک نکته کاملا روشن است: واکسن‌ها باعث اوتیسم نمی‌شوند
«این موضوع در قاره‌های مختلف بارها مورد مطالعه قرار گرفته و در جامعه علمی کاملا ثابت شده است.»

سخن پایانی

در نهایت، افزایش آمار تشخیص اختلال طیف اوتیسم در سال‌های اخیر، سوالات و نگرانی‌هایی را در جامعه به وجود آورده است. با این حال، آنچه که باید بیشتر از همه مورد توجه قرار گیرد، پیشرفت‌های چشمگیر در شناسایی و تشخیص زودهنگام این اختلال است. با توجه به اینکه اطلاعات دقیق‌تری در دسترس است و آگاهی عمومی افزایش یافته است، پزشکان و متخصصان می‌توانند به راحتی و با دقت بیشتری به شناسایی اوتیسم بپردازند. در عین حال، این افزایش آمار نمی‌تواند به معنای “همه‌گیری” به شکل سنتی باشد، بلکه باید به آن به چشم یک تغییر مثبت در توانایی‌های تشخیص و شناخت بیماری نگاه کرد.

در کنار نقش ژنتیک به‌عنوان عامل اصلی، برخی پژوهش‌ها عوامل محیطی مانند مواجهه با آفت‌کش‌ها، فلزات سنگین (مانند جیوه و سرب) و برخی ترکیبات شیمیایی صنعتی را نیز در افزایش خطر اوتیسم دخیل می‌دانند. همچنین، برخی مطالعات از تاثیر تغذیه در دوران بارداری—مانند کمبود فولات، یا مصرف بیش از حد مواد غذایی دارای افزودنی‌های شیمیایی—بر رشد عصبی جنین سخن گفته‌اند. با این حال، این عوامل محیطی در مقایسه با شواهد قوی مربوط به نقش ژنتیک، هنوز در مراحل اولیه بررسی هستند و نیاز به تحقیقات گسترده‌تر دارند.

ادامه تحقیقات علمی، آگاهی‌رسانی عمومی و حمایت ساختاری از افراد دارای اتیسم و خانواده‌هایشان، کلید حرکت به سوی جامعه‌ای آگاه‌تر و حمایت‌گرتر خواهد بود.

 

منابع

https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/74/ss/ss7402a1.htm
https://www.nbcnews.com/health/health-news/autism-rates-up-cdc-report-2025-rfk-jr-rcna201305
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6406684/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21610500/

 

 

 


 

رژیم غذایی بدون گلوتن و کازئین برای کودکان دارای اوتیسم

رژیم غذایی بدون گلوتن و کازئین برای کودکان اوتیسم: یک راهنمای ساده و کاربردی

رژیم غذایی بدون گلوتن و کازئین (GFCF) یکی از رویکردهای مورد توجه برخی خانواده‌ها و درمانگران در مدیریت علائم اختلال طیف اوتیسم است. گرچه این رژیم درمان اتیسم نیست، ولی برخی گزارش‌ها حاکی از بهبودهایی در زمینه‌های رفتاری، ارتباطی و گوارشی در تعدادی از کودکان است. در این مقاله کوتاه تلاش کرده‌ایم تا با زبانی ساده و بر پایه شواهد موجود، این رژیم، دلایل پیشنهاد آن، تجربه خانواده‌ها، چالش‌های اجرایی و نکات مهم پیش از شروع را بررسی کنیم. اگرچه شواهد علمی همچنان در حال تکامل‌اند، آگاهی والدین و اجرای آگاهانه تحت نظارت متخصصان می‌تواند نقشی مثبت در فرآیند مراقبت از کودکان با اتیسم داشته باشد. با تهران اتیسم همراه باشید.

رژیم بدون گلوتن و کازئین دقیقا چیست؟

این رژیم شامل حذف دو نوع پروتئین از برنامه غذایی کودک می‌شود:

  • گلوتن: پروتئینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد. یعنی نان، پاستا، بیسکویت، کیک و هر چیزی که با آرد گندم تهیه شده باشد باید حذف شود.
  • کازئین: پروتئین اصلی موجود در شیر و فراورده‌های لبنی. بنابراین محصولاتی مانند شیر، پنیر، ماست، خامه و بستنی باید از رژیم حذف شوند.

شاید در نگاه اول حذف این مواد بسیار سخت به نظر برسد، اما در این رژیم غذایی سعی می‌شود تا از جایگزین‌های بدون گلوتن (مثل آرد برنج، آرد بادام، کینوآ و…) و شیرهای گیاهی (مثل شیر بادام، شیر نارگیل یا شیر سویا) استفاده شود.

 

چرا رژیم غذایی بدون گلوتن و کازئین گاهی از اوقات برای کودکان دارای اوتیسم پیشنهاد می‌شود؟

برخی پزشکان و خانواده‌ها بر این باورند که:

  • این پروتئین‌ها (یعنی گلوتن و کازئین) ممکن است در دستگاه گوارش برخی از کودکان دارای اتیسم به خوبی تجزیه نشوند. در نتیجه، پپتیدهایی شبه-مخدر تولید می‌شود که می‌تواند از سد خونی-مغزی عبور کرده و مانند مواد مخدر طبیعی بر عملکرد مغز اثر بگذارد و در نتیجه بر شدت برخی از علایم اتیسم بیافزاید. بنابراین این با حذف این دو پروتئین از مواد غذایی در برخی از کودکان علایم اوتیسم کاهش پیدا می‌کند.
  • همچنین، برخی از کودکان دارای اوتیسم که دچار مشکلات گوارشی مزمن مانند نفخ، یبوست، اسهال و دل‌درد هستند با حذف این مواد مشکلات گوارشی آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.

آیا رژیم فاقد گلوتن و کازئین برای کودکان اوتیسم واقعا جواب می‌دهد؟

تجربه خانواده‌ها متفاوت است و پژوهش‌های علمی نیز هنوز به نتایج قطعی نرسیده‌اند:

  • برخی کودکان پس از شروع این رژیم بهبودهایی در رفتار، خواب، تمرکز و ارتباط چشمی نشان می‌دهند.
  • در بعضی موارد، کاهش علائم گوارشی، مانند نفخ و یبوست مشهود است.
  • اما در تعدادی دیگر از کودکان نیز تغییری مشاهده نمی‌شود یا حتی ممکن است کودک دچار کمبود مواد مغذی یا مشکلات تغذیه‌ای ثانویه شود.

تحقیقات علمی چه می‌گویند؟
مروری بر مطالعات علمی نشان می‌دهد که برخی پژوهش‌ها تاثیر مثبت رژیم را گزارش کرده‌اند، اما اکثرا به محدودیت‌هایی مانند حجم نمونه کم یا نبود گروه کنترل اشاره دارند. بنابراین، نیاز به مطالعات جامع‌تری وجود دارد که تاثیر این رژیم را در زیرگروه‌های خاص‌تری از کودکان بررسی کند.

 

چالش‌های اصلی رژیم غذایی بدون گلوتن و کازیین چیست؟

  • وسوسه‌انگیز بودن غذاهای ممنوعه: پیتزا، بستنی، شیرینی‌ها و خوراکی‌هایی که سایر کودکان می‌خورند، ممکن است کودک را دچار احساس طرد یا ناکامی کند.
  • مهمانی‌ها، مدرسه و تعاملات اجتماعی: در این محیط‌ها نیاز به آموزش معلمان، مراقبین و آگاهی اطرافیان وجود دارد.
  • هزینه‌های بالا: غذاهای بدون گلوتن یا لبنیات فاقد کازئین معمولا گران‌تر هستند و ممکن است برای برخی خانواده‌ها مقرون‌به‌صرفه نباشد.
  • ریسک سوءتغذیه: اگر رژیم به درستی تنظیم نشود، ممکن است کودک دچار کمبودهایی مانند پروتئین، ویتامین B12، کلسیم یا ویتامین D شود.

نکات مهم پیش از اجرای رژیم غذایی بدون گلوتن و کازیین چیست؟

اگر تصمیم دارید این رژیم غذایی را برای کودک خود امتحان کنید حتما موارد زیر را در نظر داشته باشید.

  • ارزیابی کامل قبل از شروع: باید بررسی دقیق گوارشی و تغذیه‌ای توسط پزشک و متخصص تغذیه صورت گیرد.
  • اجرا با نظارت تخصصی: رژیم غذایی باید توسط تیمی متشکل از متخصص گوارش اطفال، متخصص تغذیه و روانپزشک کودک اجرا و پیگیری شود.
  • آمادگی روانی خانواده: پذیرش چالش‌ها و تطبیق خانواده با شرایط جدید نقش مهمی در موفقیت رژیم دارد.
  • توجه به نیازهای هیجانی کودک: محروم کردن کودک از غذاهای موردعلاقه‌اش می‌تواند به فشار روانی منجر شود. باید جایگزین‌های جذاب و خوشمزه به او معرفی شود.

 

کلام آخر

تغذیه تنها بخشی از مداخله‌های چندوجهی برای کودکان دارای اوتیسم است. رفتاردرمانی، گفتاردرمانی، کاردرمانی، آموزش‌های ساختارمند و حمایت روانی از خانواده بخش‌های ضروری دیگری هستند که نباید نادیده گرفته شوند.

هر کودک دارای اتیسم، دنیایی منحصر به فرد دارد. آنچه برای یک کودک مفید است، ممکن است برای دیگری بی‌اثر یا حتی مضر باشد. اگر شما از والدین، درمانگران یا فعالان این حوزه هستید، رعایت اصول اخلاقی، پرهیز از تعمیم و ترویج راهکارهای بدون پشتوانه علمی و حفظ شان خانواده‌ها و کودکان باید همواره در اولویت باشد.

منابع علمی این مقاله

۱.	American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.).
۲.	Cade, R., et al. (2000). Nutritional Neuroscience, 3(1), 57-72.
۳.	Chaidez, V., et al. (2014). Journal of Autism and Developmental Disorders, 44(5), 1117-1127.
۴.	Hyman, S. L., et al. (2016). Pediatrics, 137(Supplement 2), S181-S188.
۵.	Reichelt, K. L., et al. (1991). Peptides, 12(6), 1323-1325.
۶.	Whiteley, P., et al. (2010). Nutritional Neuroscience, 13(2), 87-100.

نویسنده مقاله: رسول رحمتی
بازبینی و ویرایش: دکتر محمد کیانی


 

 

فعالیت مرکز تهران اتیسم در روز جهانی آگاهی از اوتیسم 2025 در فروردین 1404 در شیراز و اصفهان - آرزو بصیری از مرکز تهران اتیسم

از شیراز تا هرمزگان با مرکز تهران اتیسم در روز جهانی آگاهی از اوتیسم ۲۰۲۵ (۱۴۰۴) – قسمت دوم

فروردین‌ماه امسال نیز، همانند سال‌های گذشته، با مناسبت‌های مهمی چون روز جهانی آگاهی از اوتیسم ۲۰۲۵ و ماه جهانی اطلاع‌رسانی در مورد این اختلال همراه شده است.

در همین راستا، مرکز تهران اتیسم، همچون سالهای گذشته و در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی خود، مجموعه‌ای از برنامه‌ها و فعالیت‌ها را برای گسترش دانش عمومی درباره اختلال طیف اتیسم در ایران طراحی و اجرا کرده است.

یکی از اقدامات قابل توجه امسال، حضور میدانی در چندین شهر کشور با هدف آگاه‌سازی و ترویج شناخت صحیح از اتیسم در میان اقشار مختلف جامعه بوده است.

این ماموریت ارزشمند در سال جاری توسط سرکار خانم آرزو بصیری، از اعضای پرتلاش مرکز تهران اتیسم، انجام پذیرفته است. در ادامه، دومین بخش از گزارش فعالیت‌های ایشان را مشاهده خواهید کرد. بخش اول را نیز می‌توانید در این صفحه تماشا کنید.

 

با سپاس ویژه از سرکار خانم آرزو بصیری – مرکز تهران اتیسم


روز جهانی اوتیسم 2025 شعار سال 2025 - شعار روز جهانی اوتیسم 1404 - مرکز تهران اتیسم

پادکست روز جهانی اتیسم – درک، پذیرش و حمایت

در این اپیزود به شناخت علائم و نشانه‌های اوتیسم و همچنین بررسی زندگی کودکان دارای اتیسم پرداخته‌ شده است.

آنچه در این اپیزود خواهید شنید:

  • شناخت علائم اتیسم و اهمیت تشخیص زودهنگام
  • راهکارهای علمی برای بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اتیسم
  • چگونگی نقش والدین، مربیان و جامعه در حمایت از این افراد
  • خلاصه یکی از روایت‌های کتاب اتیسم در هفت آینه پروفسور حمیدرضا پوراعتماد

 

گوینده پادکست: زهرا طاهری، با همکاری رسول رحمتی (ارزیاب مرکز تهران اتیسم) و اتحادیه روانشناسی، علوم تربیتی و مشاوره



پادکست ویژه روز جهانی اتیسم

دکتر حمیدرضا پوراعتماد

گفت و گوی اختصاصی روزنامه شرق با پروفسور حمیدرضا پوراعتماد در روز جهانی آگاهی از اوتیسم

روزنامه شرق به مناسبت روز جهانی آگاهی از اوتیسم در ۱۳ فروردین سال جاری (۱۴۰۴) گفت‌وگویی اختصاصی با پروفسور حمیدرضا پوراعتماد داشته است که در ادامه خلاصه آن را می‌خوانید.

دکتر پوراعتماد، بنیان گذار خدمات اتیسم و پدر اتیسم ایران، توضیح می‌دهد که اتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که به دلیل نارسایی در شبکه‌بندی مغز بروز می‌کند. او تاکید می‌کند که این اختلال می‌تواند در مراحل اولیه زندگی شناسایی شود و علائم آن از کمبودهای ارتباطی مانند تاخیر در زبان و رفتارهای اضافی مثل علاقه‌های خاص و رفتارهای تکراری تشکیل می‌شود. دکتر پوراعتماد همچنین بر اهمیت مداخلات زودهنگام تاکید می‌کند و می‌گوید که اگر درمان‌ها در سنین پایین شروع شوند، می‌توان از شدت اتیسم کاسته یا حتی آن را از بین برد.

وی در ادامه به تغییر نگرش‌ها در ایران نسبت به اتیسم اشاره می‌کند و بیان می‌دارد که پیش از سال ۱۳۸۰، اتیسم در طبقه معلولیت‌های ذهنی در نظر گرفته می‌شد، اما تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که باید اتیسم را به‌عنوان یک تنوع عصبی و نه یک ناتوانی شناخت. دکتر پوراعتماد می‌گوید علی‌رغم پیشرفت‌هایی که در این زمینه در ایران صورت گرفته، مشکلاتی نظیر اتیسم هراسی و عدم ادغام افراد دارای اتیسم در جامعه همچنان وجود دارد.

او در پایان از سازمان بهزیستی و رسانه‌ها می‌خواهد که نقش خود را در بهبود وضعیت افراد مبتلا به اتیسم ایفا کنند تا این افراد بتوانند به‌طور موثر و سازنده در جامعه مشارکت داشته باشند. برای مطالعه کامل مصاحبه می‌توانید به لینک کامل مصاحبه مراجعه کنید.

 

 


 

فعالیت مرکز تهران اتیسم در روز جهانی آگاهی از اوتیسم 2025 در فروردین 1404 - آرزو بصیری از مرکز تهران اتیسم

از شیراز تا هرمزگان با مرکز تهران اتیسم در روز جهانی آگاهی از اوتیسم ۲۰۲۵ (۱۴۰۴)

فروردین امسال همچون هرسال مصادف شده است با رویدادهایی همچون روز جهانی آگاهی از اوتیسم ۲۰۲۵ و ماه آگاهی رسانی درباره اوتیسم.

مرکز تهران اتیسم نیز به رسم هرساله در این زمان، در راستای عمل به مسئولیت اجتماعی خود، فعالیت‌هایی را در جهت افزایش و ارتقاء دانش ایرانیان درباره اختلال طیف اتیسم انجام می‌دهد.

یکی از این فعالیت‌ها، حضور در شهرهای مختلف کشور عزیزمان ایران و آگاهی رسانی درباره اوتیسم است.

امسال این وظیفه ارزشمند را سرکار خانم آرزو بصیری از مرکز تهران اتیسم بر عهده داشته‌اند. در ادامه می‌توانید بخش اول گزارش فعالیت‌های ایشان را مشاهده نمایید.

با سپاس ویژه از سرکار خانم آرزو بصیری – مرکز تهران اتیسم


روز جهانی اوتیسم 2025 شعار سال 2025 - شعار روز جهانی اوتیسم 1404 - مرکز تهران اتیسم

شرکت در مراسم روز جهانی آگاهی از اوتیسم ۲۰۲۵ سازمان ملل بصورت آنلاین

در مقاله‌ای که پیرامون روز جهانی آگاهی از اتیسم ۲۰۲۵ در تهران اتیسم منتشر شد بیان شد که سازمان ملل متحد هر ساله دوم آوریل را به عنوان روز جهانی آگاهی از اوتیسم گرامی می‌دارد و با برگزاری برنامه‌های متنوع، بر اهمیت حمایت از افراد دارای اتیسم و ارتقای درک عمومی نسبت به تنوع عصبی تاکید می‌کند. این مقاله را می‌توانید اینجا بخوانید.

مراسم امسال سازمان ملل در دوم آوریل (مصادف با ۱۳ فروردین ۱۴۰۴ در ایران)، با گرد هم آوردن متخصصان جهانی، سیاست‌گذاران و افراد دارای اتیسم، شامل سخنرانی‌های کلیدی، میزگردها و نشست‌های تعاملی خواهد بود. در این برنامه، موضوعاتی مانند مراقبت‌های بهداشتی فراگیر، آموزش، اشتغال و توسعه‌ی شهری بررسی می‌شود.

بحث‌های امسال بر نقش تنوع عصبی در سیاست‌گذاری‌هایی تمرکز دارد که دسترسی‌پذیری، برابری و نوآوری را در بخش‌های مختلف تقویت می‌کنند. از جمله موضوعات مورد بررسی می‌توان به مراقبت‌های بهداشتی فراگیر، آموزش باکیفیت، دسترسی‌پذیری در محیط‌های کاری، کاهش نابرابری‌ها، و طراحی شهرها و جوامع دوستدار اوتیسم اشاره کرد.

مراسم روز جهانی آگاهی از اوتیسم ۲۰۲۵ توسط موسسه‌ی تنوع عصبی (ION) و با حمایت بخش ارتباطات جهانی سازمان ملل متحد برگزار می‌شود. ION یک سازمان جهانی است که توسط اقلیت‌های عصبی تاسیس و هدایت شده و دفتر مرکزی آن در سوئیس قرار دارد. این سازمان در ۴۰ کشور حضور دارد و به عنوان بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین ابتکار تنوع عصبی در جهان، در جهت توانمندسازی اقلیت‌های عصبی، حمایت از فرصت‌های برابر و ترویج پذیرش و آموزش فعالیت می‌کند.

با ایجاد گفت‌وگو و همکاری در بخش‌های مختلف، مراسم روز جهانی آگاهی از اوتیسم ۲۰۲۵ بر لزوم تلاش‌های مستمر برای حذف موانع، ترویج سیاست‌های فراگیر و به رسمیت شناختن مشارکت افراد دارای اتیسم در جامعه و تحقق اهداف توسعه پایدار تاکید خواهد کرد.

 

اگر علاقه‌مند به شرکت در این مراسم آنلاین هستید لازم است که این فرم را تکمیل نمایید. اطلاعات شرکت در مراسم برای شما بصورت یک ایمیل ارسال خواهد شد.

 

زمان برگزاری مراسم: ۱۳ فروردین ساعت 16:۳۰

 

 


 

روز جهانی اوتیسم 2025 شعار سال 2025 - شعار روز جهانی اوتیسم 1404 - مرکز تهران اتیسم

روز جهانی اوتیسم ۲۰۲۵ (۱۴۰۴) با شعار پیشبرد تنوع عصبی و اهداف توسعه پایدار

سازمان ملل متحد هر ساله دوم آوریل را به عنوان روز جهانی آگاهی از اوتیسم گرامی می‌دارد و با برگزاری برنامه‌های متنوع، بر اهمیت حمایت از افراد دارای اتیسم و ارتقای درک عمومی نسبت به تنوع عصبی تاکید می‌کند. این روز از سال ۲۰۰۷، پس از تصویب قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل (A/RES/62/139)، به یک رویداد جهانی تبدیل شده است. هر ساله، سازمان ملل همراه با نهادهای بین‌المللی، دولت‌ها، و فعالان حوزه اتیسم، برنامه‌هایی برای آگاهی‌بخشی، ارتقای حقوق افراد دارای اتیسم و ایجاد سیاست‌های فراگیر اجرا می‌کند.

در کنار گرامیداشت این روز، سازمان ملل یک عنوان ویژه برای هر سال معرفی می‌کند که نشان‌دهنده‌ی تمرکز جهانی بر یک جنبه مهم از زندگی افراد دارای اتیسم است. این شعارها اغلب موضوعاتی مانند دسترسی به آموزش، اشتغال، حقوق بشر، فناوری‌های کمکی و مشارکت اجتماعی را شامل می‌شود.

نام‌گذاری سالانه نه‌تنها موجب افزایش آگاهی عمومی می‌شود، بلکه به سیاست‌گذاران، محققان و سازمان‌های حمایتی جهت می‌دهد تا برای بهبود شرایط زندگی افراد دارای اوتیسم اقدامات عملی انجام دهند.

 

شعار روز جهانی اتیسم سال ۲۰۲۵  (۱۴۰۴)

سازمان ملل متحد هر ساله تلاش کرده است تا تحقق کامل حقوق بشر و آزادی‌های اساسی افراد دارای اوتیسم را ترویج کند و مشارکت برابر آن‌ها در جامعه را تضمین نماید. در طول سال‌ها، پیشرفت‌های قابل توجهی در این زمینه حاصل شده است که بخش عمده‌ای از آن به لطف تلاش‌های بی‌وقفه‌ی مدافعان افراد دارای اتیسم بوده است، افرادی که تجارب زیسته‌ی خود را به مباحث جهانی وارد کرده‌اند.

امروزه، پس از گذشت بیش از ۱۷ سال، این جنبش جهانی از سطح آگاهی‌رسانی فراتر رفته و به سمت پذیرش، قدردانی و گنجایش اجتماعی حرکت کرده است و بر نقش و مشارکت ارزشمند افراد اوتیستیک در جوامع و سراسر جهان تاکید می‌کند.

مراسم سال ۲۰۲۵، با موضوع «پیشبرد تنوع عصبی و اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs)»، بر تلاقی میان تنوع عصبی و تلاش‌های جهانی برای توسعه‌ی پایدار تمرکز دارد. این رویداد نشان می‌دهد که چگونه سیاست‌ها و شیوه‌های فراگیر می‌تواند تغییرات مثبتی برای افراد دارای اوتیسم در سراسر جهان ایجاد کرده و به تحقق اهداف توسعه پایدار کمک کند.

 

تنوع عصبی (Neurodiversity) چیست؟

تنوع عصبی مفهومی است که بیان می‌کند مغزهای انسان‌ها به‌طور طبیعی به روش‌های متفاوتی عمل می‌کنند و این تفاوت‌ها بخشی از تنوع طبیعی گونه‌ی انسانی هستند. این اصطلاح که در دهه ۱۹۹۰ توسط جودی سینگر، جامعه‌شناس دارای اتیسم، مطرح شد، بر این اصل تاکید دارد که شرایط عصبی مانند اوتیسم، ADHD (اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی)، دیسلکسیا (نارساخوانی)، دیسپراکسیا (اختلال هماهنگی رشدی) و سایر تفاوت‌های شناختی نه به‌عنوان اختلال، بلکه به‌عنوان تنوع طبیعی در عملکرد مغز دیده شوند.

مفهوم تنوع عصبی تلاش می‌کند نگرش‌های سنتی پزشکی و آسیب‌شناسانه را که این شرایط را به عنوان مشکلاتی برای اصلاح یا درمان می‌بینند، به چالش بکشد و در عوض، به پذیرش و حمایت از این تفاوت‌ها بپردازد.

از دیدگاه تنوع عصبی، جامعه باید محیط‌هایی ایجاد کند که همه افراد، بدون در نظر گرفتن نوع پردازش شناختی‌شان، بتوانند پتانسیل‌های خود را شکوفا کنند. این دیدگاه به فراگیری در آموزش، محیط‌های کاری، مراقبت‌های بهداشتی و سیاست‌گذاری عمومی مربوط می‌شود. حمایت از تنوع عصبی به این معناست که به جای تلاش برای تغییر افراد، محیط را تغییر دهیم تا همه افراد، از جمله کسانی که به شیوه‌های متفاوتی فکر و عمل می‌کنند، بتوانند بدون تبعیض و محدودیت در جامعه مشارکت کنند.

شعار «پیشبرد تنوع عصبی و اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs)» در سال ۲۰۲۵، بر اهمیت ارتباط بین فراگیری عصبی و توسعه پایدار جهانی تاکید دارد. این شعار نشان می‌دهد که احترام به تنوع عصبی و ایجاد فرصت‌های برابر برای افراد با تفاوت‌های شناختی، نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند جوامع را نوآورتر، عادلانه‌تر و پایدارتر سازد.

 

اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs) چیست؟

اهداف توسعه پایدار (Sustainable Development Goals – SDGs) مجموعه‌ای از ۱۷ هدف جهانی است که توسط سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ به عنوان بخشی از دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار تصویب شد. این اهداف به‌منظور از بین بردن فقر، محافظت از محیط‌ زیست و اطمینان از برخورداری همگان از صلح و رفاه طراحی شده‌ است. SDGs جایگزین اهداف توسعه هزاره (MDGs) شدند و بر چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی جوامع تاکید دارد.

 

اهمیت و محورهای اصلی SDGs

اهداف توسعه پایدار، یک چارچوب جهانی برای کشورها، سازمان‌های بین‌المللی و جوامع فراهم می‌کند تا در مسیر توسعه عادلانه و پایدار حرکت کنند. این اهداف در سه بعد اصلی توسعه پایدار یعنی اقتصاد، جامعه و محیط‌زیست تمرکز دارند و تلاش می‌کنند تا به مسائلی مانند تغییرات اقلیمی، نابرابری، حقوق بشر و دسترسی به منابع ضروری بپردازند.

برخی از اهداف کلیدی SDGs شامل موارد زیر هستند:

  • محو فقر (SDG 1) و پایان دادن به گرسنگی (SDG 2): تلاش برای از بین بردن فقر شدید و تضمین امنیت غذایی برای همگان.
  • سلامت و رفاه (SDG 3): بهبود سلامت عمومی و دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی و درمانی.
  • آموزش باکیفیت (SDG 4): تضمین آموزش فراگیر، عادلانه و باکیفیت برای همگان.
  • برابری جنسیتی (SDG 5): توانمندسازی زنان و دختران و از بین بردن نابرابری‌های جنسیتی.
  • اقدام برای تغییرات اقلیمی (SDG 13): کاهش اثرات تغییرات آب‌وهوایی و ترویج اقدامات پایدار برای محافظت از محیط زیست.
  • کاهش نابرابری‌ها (SDG 10): کاهش شکاف‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در جوامع.
  • ساختن شهرها و جوامع فراگیر (SDG 11) – طراحی فضاهایی که برای همه مناسب باشد.

 

نقش SDGs در زندگی روزمره و آینده جهان

اهداف توسعه پایدار نه‌تنها برای دولت‌ها، بلکه برای کسب‌وکارها، سازمان‌های غیردولتی و افراد جامعه نیز اهمیت دارند. شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از این اهداف، مدل‌های تجاری پایدار ایجاد کنند، سازمان‌های غیردولتی می‌توانند در اجرای پروژه‌های اجتماعی نقش‌آفرینی کنند و افراد می‌توانند از طریق سبک زندگی آگاهانه، در کاهش مصرف منابع و ترویج عدالت اجتماعی سهیم باشند.

با نزدیک شدن به سال ۲۰۳۰، توجه جهانی به پیشرفت و موانع تحقق SDGs افزایش یافته است. برخی کشورها و سازمان‌ها دستاوردهای قابل توجهی داشته‌اند، اما چالش‌هایی مانند بحران‌های اقتصادی، تغییرات آب‌وهوایی، و نابرابری‌های اجتماعی همچنان مانع تحقق کامل این اهداف هستند. به همین دلیل، همکاری بین‌المللی، سیاست‌های پایدار، و مشارکت جوامع، برای دستیابی به آینده‌ای عادلانه، سالم و پایدار ضروری است.

 

سخن پایانی

تحقق دنیایی عادلانه، پایدار و فراگیر نیازمند درک، پذیرش و همکاری همه‌جانبه است. روز جهانی آگاهی از اتیسم فرصتی ارزشمند برای یادآوری این موضوع است که احترام به تنوع عصبی نه‌تنها یک ضرورت اخلاقی، بلکه گامی اساسی در مسیر توسعه پایدار و عدالت اجتماعی است. با ایجاد محیط‌های فراگیر، بهبود دسترسی به فرصت‌های برابر و حمایت از سیاست‌های عادلانه، می‌توان جوامعی ساخت که در آن همه افراد، صرف‌نظر از تفاوت‌های شناختی خود، امکان شکوفایی و مشارکت فعال را داشته باشند.

اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد، همراه با تلاش‌های مداوم برای پذیرش تنوع عصبی، می‌تواند به ساخت جهانی کمک کند که در آن هیچ‌کس به حاشیه رانده نشود و همه افراد بتوانند در شکل‌دهی به آینده‌ای بهتر نقش‌آفرینی کنند.

اکنون زمان آن رسیده است که از آگاهی فراتر برویم، پذیرش را تقویت کنیم و برای دنیایی عادلانه‌تر و پایدارتر گام برداریم.

 

نویسنده: دکتر محمد کیانیمرکز تهران اتیسم

 

 


 

گزارش پیشرفت آموزش و درمان برایان کودک دارای اوتیسم در مرکز تهران اتیسم

گزارش پیشرفت برایان

نمودارها و روایت پیشرفت برایان

تاریخ به روز رسانی: ۸ اسفندماه ۱۴۰۳ ارزیابی سوم

۱۱ مرداد ۱۴۰۱

گزارش پیشرفت آموزش و درمان برایان کودک دارای اوتیسم در مرکز تهران اتیسم

آغاز داستان برایان: روز ورود به مرکز

برایان عزیز متولد بهار ۱۳۹۹ در ایالات متحده آمریکا است. خانواده گرامی برایان با مشاهده برخی از علائم اوتیسم در برایان کوچولو نگران می‌شوند و با مراجعه به مرکزی تخصصی در نزدیکی محل سکونتشان در این کشور متوجه می‌شوند که برایان عزیز دارای اتیسم است.

پیش از ادامه گزارش باید این نکته را خاطر نشان کنیم که این گزارش کمی با گزارش‌های دیگر متفاوت است زیرا با توجه به شرایط سکونت خانواده در آمریکا و ایران، امکان برگزاری جلسات بصورت هر ۶ ماه یکبار مقدور نبوده. بنابراین این جلسات در زمان‌های منعطفی برگزار شده است.

برایان عزیز در مرداد ۱۴۰۱ در حالی که ۲ سال و چندماه داشت برای اولین بار به همراه خانواده گرامی برای ارزیابی جامع وارد مرکز تهران اتیسم شد.

پیش از این زمان، مادر گرامی برایان از آمریکا با مرکز تهران اتیسم آشنا شده بود و از طریق خدمات مرکز تهران اتیسم ویژه ایرانیان خارج از کشور، در یک جلسه‌ مشاوره آنلاین با پروفسور پوراعتماد مقدمات دریافت خدمات از راه دور برنامه‌ریزی شده بود.

بلافاصله بعد از این جلسه برخی از خدمات آموزشی والدمحور از جمله برنامه دایه‌گری دیجیتال و آموزش ارتباط از طریق بازی بصورت آنلاین برای برایان عزیز و مادر گرامی او آغاز شده بود و همچنین مادر آموزش دیده بود که تغییرات اساسی در سبک زندگی برایان ایجاد کند.

۹ آبان ۱۴۰۲

گزارش پیشرفت آموزش و درمان برایان کودک دارای اوتیسم در مرکز تهران اتیسم

پیشرفت‌های بسیار خوب و تصمیم به حضور در ایران

حالا چندماه از دریافت خدمات آموزشی والدمحور مرکز تهران اتیسم برای برایان عزیز می‌گذرد. در طی این مدت مادر بصورت مداوم آموزش دید که چگونه در ساعات بیداری کودک، تمرین‌ها و آموزش‌ها را با کودک اجرا کند و پیشرفت‌ها توسط ارزیاب مسئول کودک مورد بررسی قرار می‌گرفت.

حالا برایان ۲ سال دارد و خانواده با مشاهده پیشرفت‌های کودک در اثر آموزش‌های از راه دور تهران اتیسم تصمیم می‌گیرند که برای دریافت مجموعه خدمات حضوری به ایران مراجعه کنند.

برایان عزیز در حالی که دو سال و سه ماه داشت همراه با مادر خود به ایران آمد و بلافاصله خدمات آموزشی و توانبخشی مرکز از جمله خدمات جامع ABA و منزل محور (بصورت فشرده، ۶ روز در هفته، هر روز ۳ ساعت) آغاز گردید.

بعد از گذشت ۲ ماه از آغاز خدمات ABA، پیشرفتهای برایان عزیز بسیار مثبت بود، به همین جهت تصمیم گرفته شد که کودک در مهدکودک نیز ثبت‌نام شود.

در آبان ۱۴۰۲ اولین جلسه ارزیابی جامع پیشرفت برایان عزیز با حضور او، مادر گرامی، پروفسور پوراعتماد، مدیر فنی مرکز (خانم صنیعی) و ارزیاب مسئول کودک برگزار شد.

در این جلسه با بررسی پرونده کودک، مشاهدات بالینی، مرور گزارشات و مصاحبه با مربی و مادر و همچنین انجام ارزیابی‌های ساختارمند، پیشرفت کودک بسیار مثبت ارزیابی شد (برخی از جزئیات در صفحه ۲ آمده است).

پروفسور پوراعتماد در این جلسه به خانواده گرامی برایان پیشنهاد دادند با توجه به سطح پیشرفت‌ برایان و از آنجایی که محل اصلی سکونت خانواده در آمریکا است، اکنون می‌توانند به این کشور بازگردند و ادامه خدمات را از طریق مجموعه خدمات مرکز تهران اتیسم ویژه ایرانیان خارج از کشور ادامه دهند.

۳ خردادماه ۱۴۰۳

گزارش پیشرفت آموزش و درمان برایان کودک دارای اوتیسم در مرکز تهران اتیسم

ادامه دریافت خدمات بصورت آنلاین و بازگشت کوتاه‌مدت به ایران

حالا مدتی است که برایان عزیز و خانواده گرامی بعد از بازگشت به آمریکا از طریق خدمات آنلاین مرکز تهران اتیسم آموزش می‌بینند.

در خردادماه ۱۴۰۳ مادر گرامی برایان برای دریافت خدمات آموزشی و توانبخشی تکمیلی، درخواست می‌دهد که برای مدتی مجددا از خدمات حضوری مرکز تهران اتیسم بهره‌مند شوند و به همین جهت دوباره به ایران مراجعه می‌کنند.

بعد از حضور در ایران خدمات گروهی ABA آغاز می‌شود و همچنین مجددا کودک در مهدکودک ثبت‌نام می‌شود. بعلاوه بعد از مدتی خدمات ABA فردی نیز از سر گرفته می‌شود.

در جلسه ارزیابی که در تاریخ ۱۷ مهرماه ۱۴۰۳ با حضور افراد مسئول در پرونده برایان عزیز برگزار شد. به مادر گرامی کودک این خبر خوب اعلام شد که او اکنون از جهت نشانگان اتیسم از طیف خارج شده است و خانواده می‌توانند با خیال آسوده به آمریکا بازگردند. بعلاوه به جهت ارتقاء برخی از مهارت‌ها از جمله زبان یا تئوری ذهن و… می‌توانند با مرکز از راه دور در ارتباط باشند.

۸ اسفندماه ۱۴۰۳

گزارش پیشرفت آموزش و درمان برایان کودک دارای اوتیسم در مرکز تهران اتیسم

ادامه پیشرفت‌ها و خبرهای خوب در آمریکا

برایان عزیز در سن ۳ سال و ۹ ماهگی در اولین جلسه سنجش ورود به سیستم آموزشی آمریکا شرکت کرد، او تمامی مراحل سنجش را با موفقیت سپری کرد و آماده ورود به مدرسه، ارزیابی شد.

طی بررسی مدرسه از شرایط رشدی کودک، تمامی حیطه های رشدی برایان عزیز در سطح طبیعی ارزیابی شد.
برایان حالا به سیستم آموزشی آمریکا وارد شده و به مرور در حال آشنایی و یادگیری زبان انگلیسی نیز هست. خدمات از راه دور مرکز تهران اتیسم نیز برای برایان عزیز و مادر گرامی او ادامه دارد.

بر اساس گزارش مدرسه برایان در آمریکا، او در همه حوزه‌های رشدی از جمله مهارت‌های اجتماعی، هیجانی، شناختی، زبانی، جسمانی و سواد آموزی در محدوده انتظارات سنی خود قرار دارد. همچنین در مهارت‌های مختلف مانند مدیریت احساسات، حل مسئله، درک و بیان زبان، حرکات درشت و ظریف و آگاهی از مفاهیم اولیه خواندن و نوشتن در سطح مورد انتظار برای سن خود عمل می‌کند. به طور کلی، پیشرفت کودک در همه ابعاد رشدی در محدوده استاندارد قرار دارد.
در حال حاضر برایان عزیز ۴ سال و ۱۰ ماه دارد و تفاوت معناداری با گروه همسالان در هیچ یک از حیطه های رشدی مشاهده نمی‌شود.

برخی از جزییات پیشرفت برایان عزیز از زمان تشخیص اتیسم و آشنایی با مرکز تهران اتیسم تا بازگشت به آمریکا را می‌توانید در صفحه ۲ مشاهده کنید و از زبان مادر گرامی او نیز بشنوید.


جزییات بیشتر روند پیشرفت برایان را با آمار و نمودار و همچنین از زبان مادر برایان در صفحه ۲ بخوانید و بشنوید.

  • تصاویر کودک تزیینی است.
گزارش پیشرفت آموزش و درمان هیوا کودک دارای اوتیسم در مرکز تهران اتیسم

گزارش پیشرفت هیوا

نمودارها و روایت پیشرفت هیوا

تاریخ به روز رسانی: ۷ اسفند ۱۴۰۳ ارزیابی اول

۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳

گزارش پیشرفت آموزش و درمان هیوا کودک دارای اوتیسم در مرکز تهران اتیسم

آغاز داستان هیوا: روز ورود به مرکز

هیوا کوچولو اولین بار در بهار ۱۴۰۳ برای برگزاری یک جلسه ارزیابی تشخیصی به همراه خانواده میهمان مرکز تهران اتیسم شد. علایم اوتیسم و تاخیرهای رشدی دلیل نگرانی خانواده بود.

در جلسه جامع ارزیابی تشخیصی با حضور متخصصان مرکز تهران اتیسم و همچنین پروفسور پوراعتماد، تشخیص اتیسم قطعی شد.

در ادامه جلسه، برای آموزش و درمان هیوای عزیز مراحل زیر برنامه ریزی شد:

  • ویزیت توسط روانپزشک متخصص کودک و نوجوان
  • شرکت خانواده در برنامه دایه‌گری دیجیتال مرکز تهران اتیسم
  • شرکت والدین در دوره آموزش ارتباط از طریق بازی
  • انجام آزمایش متابولیک
  • ویزیت توسط متخصص برای بررسی آلرژی
  • آغاز برنامه ABA مرکز تهران اتیسم

۷ اسفند ۱۴۰۳

گزارش پیشرفت آموزش و درمان هیوا کودک دارای اوتیسم در مرکز تهران اتیسم

۵ ماهِ دشوار اما امید بخش

جلسات جامع ارزیابی پیشرفت کودکان در مرکز تهران اتیسم هر ۶ ماه یکبار برگزار می‌شود. اما گاهی بنا به دلایل مختلف ممکن است این جلسات زودتر یا با تاخیر برگزار شود.

جلسه ارزیابی پیشرفت هیوا کوچولو امروز با گذشت حدود ۵ ماه از آغاز خدمات ABA برگزار شد. دلیل برگزاری جلسه زودتر از موعد میزان بالای پافشاری‌ها و مقاومت کودک در جلسات ABA و تماس‌های مکرر مربی از شرایط و روند کلاس‌ها بود.

هیوای عزیز در این ۵ ماه، ۴ برنامه دریافت کرده بود.

در جلسه ارزیابی با حضور هیوای عزیز، مادر گرامی او و متخصصان مسئول در پرونده شامل پروفسور پوراعتماد، خانم صنیعی مدیر فنی مرکز و ارزیاب مسئول کودک، میزان پیشرفت هیوا کوچولو و مسائل او در این مدت مورد بررسی قرار گرفت.

هیوای عزیز در ۳ برنامه دریافتی بطور میانگین ۶۷ درصد پیشرفت داشته است. همچنین روند رشد کودک در IEP مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان از پیشرفت خوب در تمامی حیطه‌ها بود (برخی از جزییات در صفحه ۲ آمده است).

نقاط ضعف کودک اما وجود پافشاری‌ها، مقاومت در کودک و همچنین مشکلات رفتاری بود. همچنین نبود ساختار هدفمند برای فعالیت کودک در طول روز از موارد دیگری بود که به آن اشاره شد. بعلاوه برنامه ABA هیوای عزیز بصورت ۳ روز در هفته برگزار می‌شد و ارزیابی متخصصین در جلسه این بود که ادامه جلسات به این صورت به اندازه کافی پتانسیل‌های رشدی کودک را شکوفا نخواهد کرد.

در جمع بندی جلسه موارد زیر برای ادامه مسیر آموزش، درمان و توانبخشی هیوای عزیز پیشنهاد شد:

  • استمرار آموزش و درمان به روش ABA اما با افزایش تعداد جلسات در هفته
  • مشاهده فیلم‌های جوفراست توسط والدین
  • شرکت در دوره PMT مرکز تهران اتیسم با هدف مدیریت صحیح مشکلات رفتاری کودک توسط والدین
  • شرکت در دوره مدیریت رفتارهای اضافه مرکز تهران اتیسم

جزییات بیشتر روند پیشرفت هیوای عزیز را با آمار و نمودار و همچنین از زبان مادر گرامی او در صفحه ۲ بخوانید و بشنوید.

  • تصاویر کودک تزیینی است.