خبرها و تازه‌ها

دلیل بال بال زدن در اتیسم؟ شاید شما به عنوان یکی از والدین کودک دارای اتیسم یا یک فرد آشنا به کودکان اتیسم از کودک یا بزرگسال دارای اتیسم این سوال را داشته باشید که چرا کودکان دارای اتیسم بال بال می‌زنند؟ با تهران اتیسم همراه باشید تا دلیل آن را از زبان یک نوجوان دارای اتیسم بشنویم.

نواکی هیگاشیدا، که یک پسر جوان دارای اتیسم اهل ژاپن و البته نویسنده بسیار موفقی است، به همین پرسش پاسخ داده است. با تهران اتیسم همراه باشید.

نواکی هیگاشیدا می‌گوید:

تاحالا به این فکر کردید که وقتی دست‌هایم را کف می‌زنم بالا و پایین می‌پرم، چه احساسی دارم؟ شرط می‌بندم به نظرتان می‌آید که من واقعا چیزی فراتر از شادی شیدایی در سراسر صورتم احساس نمی‌کنم.

اما وقتی در حال پریدن هستم، انگار احساسات من به سمت آسمان پرواز می‌کند. واقعا اصرار من برای بلعیده شدن توسط آسمان کافی است که دلم را به لرزه درآورد. وقتی در حال پریدن هستم، می‌توانم قسمت‌های بدنم را نیز به خوبی حس کنم – پاهای بسته و دست‌هایم که کف می‌زنند – و این باعث می‌شود احساس خیلی خوبی داشته باشم.

بنابراین این یکی از دلایلی است که من می‌پرم و اخیرا متوجه دلیل دیگری شده‌ام. افراد دارای اتیسم از نظر جسمی به احساس شادی و غم واکنش نشان می‌دهند. بنابراین وقتی اتفاقی می‌افتد که از نظر عاطفی روی من تاثیر می‌گذارد، بدنم مثل صاعقه می‌گیرد. “گرفتن” به این معنی نیست که ماهیچه‌های من به معنای واقعی کلمه سفت و بی حرکت می‌شوند – بلکه به این معنی است که من آزاد نیستم آنطور که می‌خواهم حرکت کنم. بنابراین با بالا و پایین پریدن، گویی طناب‌هایی را که بدنم را بسته است، تکان می‌دهم. وقتی می‌پرم، احساس سبکی بیشتری می‌کنم، و فکر می‌کنم دلیل کشیده شدن بدنم به سمت آسمان این است که این حرکت باعث می‌شود که بخواهم به پرنده تبدیل شوم و به یک مکان دور پرواز کنم.

اما با محدودیت خودمان و اطرافیانمان، تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که بال بزنیم و در قفس بپریم. آه، اگر فقط می‌توانستم بال بزنم و اوج بگیرم، به آن سوی آبی بزرگ، بر فراز تپه‌ها و دورتر…!

مطلبی که خواندید بخشی از کتاب «می‌دانی چرا می‌پرم: صدای ذهن یک پسر سیزده‌ساله دارای اتیسم» اثر نواکی هیگاشیدا، پسر جوان دارای اتیسم اهل ژاپن است. این کتاب به بیش از ۳۰ زبان در دنیا ترجمه شده است و عنوان پرفروش ترین کتاب سال نیویورک تایمز را به دست آورده. این کتاب به ما کمک می‌کند بفهمیم درون ذهن یک فرد دارای اتیسم چه می‌گذرد و پاسخ پرسش‌هایی مثل دلیل سوالات مکرر افراد دارای اتیسم یا بالا و پایین پریدن آن‌ها را توضیح می‌دهد.

گردآوری و ترجمه: رسول رحمتی

بازبینی و ویرایش دکتر محمد کیانی

مطالب پیشنهادی از این کتاب

• دلیل سوالات مکرر افراد دارای اتیسم چیست؟ نواکی نویسنده دارای اتیسم پاسخ می‌دهد
• خیلی عصبی میشم وقتی با من مثل بچه‌ها حرف می‌زنید‌!!!
• چرا سراشتباهات کوچک سر و صدای زیادی به پا می‌کنم؟ (چرا قشقرق می‌کنم؟!)

یک استراتژی برای یادگیری مهارت‌های اجتماعی که معمولا افراد دارای اتیسم با عملکرد بالا دنبال می‌کنند این است که این افراد یاد می‌گیرند برای انطباق با محیط اجتماعی، با آزمون و خطا پاسخ‌های مناسب به موقعیت‌های اجتماعی مختلف را بیابند و در حافظه خود ذخیره کنند. زمانی که موقعیت مشابهی پیش بیاید آن‌ها از حافظه خود برای انتخاب رفتار مناسب استفاده می‌کنند. این استراتژی مشکلاتی دارد. فرد در واقع یک پاسخ خاص در یک موقعیت خاص را یاد می‌گیرد و طبعا اگر موقعیت تغییر کند نمی‌تواند موفق شود. با تهران اتیسم همراه باشید تا یک تکنیک بهتر بیاموزید.

آیا استراتژی بهتری وجود دارد؟

یک استراتژی دیگر برای یادگیری مهارت‌های اجتماعی، خودآموزی درباره دلایل موجود در پس تعاملات اجتماعی و انتظارات افراد از موقعیت‌ها است. با این روش وقتی موقعیت خاصی پیش بیاید فرد با کنار هم گذاشتن دانش خود درباره دلایل و موقعیت‌ها، پاسخ مناسب را انتخاب می‌کند. البته کسب مهارت اجتماعی از این طریق نیز زمان‌بر و تدریجی خواهد بود و هرگز یک شبه اتفاق نمی‌افتد. به مرور زمان و با تمرین زیاد این نحوه تصمیم‌گیری مثل زبان دوم و بخشی از طبیعت ثانویه فرد می‌شود.

این استراتژی چه مزیت‌هایی نسبت به ذخیره موقعیت‌ها و پاسخ‌ها در حافظه دارد؟

برای حفظ کردن، زمان خیلی بیشتری لازم است صرف شود چون تعداد موقعیت‌ها خیلی بیشتر از تعداد قواعد اجتماعی است و با این حال موفقیت کمتری هم حاصل می‌شود. فرد از نگه داشتن لیست بلند بالای موقعیت‌ها در حافظه بی‌نیاز می‌شود و حتی در موقعیت‌هایی که هرگز مشابه آن را تجربه نکرده‌است می‌تواند به کمک دانش قبلی و منطق خود، اقتضائات را حدس بزند.

برای خودآموزی درباره چرایی‌های روابط اجتماعی چه تکنیک‌هایی وجود دارد؟

• مشاهده تعاملات اجتماعی و فکر کردن به تعدادی حدس احتمالی درباره انتظارات افراد.
• گفتگو با دوستان و اعضای خانواده درباره انتظارات اجتماعی و دلایل در پس تعاملات.
• پرسیدن از خود و فکر کردن به اینکه افراد چه انتظاری از یک موقعیت دارند.
• مطالعه کتاب

گردآوری و ترجمه: هانیه قاسمی، فاطمه مسرور، ارزیاب مرکز تهران اتیسم

منابع: +, +

شاید تاکنون از دیگران شنیده یا جایی خوانده باشید که تماشای زیاد تلویزیون یا سایر وسایل دیجیتال در کودکان باعث اتیسم می‌شود! در این مطلب درباره همین موضوع صحبت خواهیم کرد و نکات ظریفی که در این باره وجود دارند را مرور می‌کنیم تا موضوع روشن شود. با تهران اتیسم همراه باشید.

این سوال قدیمی که آیا ژن‌ها یا محیط، سرنوشت ما را تعیین می‌کنند، در حال کمرنگ شدن است، دیگر می‌دانیم که هر دو نقش مهمی دارند. ژن‌ها یک طرح اولیه را ارائه می‌دهند، اما محیط نحوه بیان آن طرح را شکل می‌دهد. این امر به ویژه در مورد رشد مغز که تحت تأثیر تجربیات و تعاملات در طول زندگی است، صادق است. اما چقدر از فرآیند و طبیعت رشد مغز آگاه هستیم؟ به نظر می‌رسد نیاز به تحقیقات زیست‌شناسی عصب تحولی بیشتری است، تا به ما درک بهتری از رشد شناختی بدهد. پاسخ‌ این سوالات برای درک منشأ فکر و شناخت انسان نیز مهم است.

رشد مغز و وسایل دیجیتال: دلیلی برای نگرانی وجود دارد؟

امروزه شاهد تغییرات چشمگیری در نحوه گذران اوقات فراغت خردسالان هستیم. در گذشته، بیشتر وقت کودکان به بازی‌های با فعالیت بدنی بالا، معاشرت با دوستان و خانواده و گذراندن وقت در فضای باز اختصاص می‌یافت. اما امروزه ساعات زیادی از زمان بیداری کودکان صرف تماشای تلویزیون، بازی با گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها می‌شود.

در سال ۱۹۷۰ کودکان از ۴ سالگی شروع به تماشای منظم تلویزیون می‌کردند اما در حال حاضر آمارها نشان می‌دهد که یک کودک از ۴ ماهگی در معرض تماشای تلویزیون قرار می‌گیرد و و به مرور ۳۰ تا ۴۰ درصد از زمان بیداری جلوی صفحه نمایش می‌گذرد.

بیشتر این تغییرات همراه با ساخت برنامه‌هایی بوده که برای نوزادان و کودکان زیر سه سال طراحی می‌شدند و تصور می‌شد برنامه‌های مناسبی برای این رده سنی هستند. اما این تصور اشتباه بود! در ادامه می‌خوانید چرا.

اولین بار در پژوهش‌های هب در سال ۱۹۴۷ مشخص شد که غنی سازی محیط زندگی موش‌ها، عملکردهای حافظه آنها را بهتر می‌کند. نتیجه گیری اولیه این بود که غنی سازی محیط زندگی کودکان با اشیاء و فیلم‌های محرک به رشد مغز آن‌ها نیز کمک می‌کند. این امر منجر به رونق محصولات آموزشی برای نوزادان شد. با این حال، در طراحی و توسعه این محصولات، به شواهد علمی کافی مبنی بر اثربخشی آنها توجه نشده بود. علاوه بر آن، سرعت تحریک در ویدئوها و برنامه‌های آموزشی بسیار سریع‌تر از سرعت تحریک در محیط واقعی است. این امر می‌تواند منجر به وابستگی به محرک‌های مصنوعی و کاهش توانایی توجه به دنیای واقعی در کودکان شود.

قرار گرفتن بیش از حد در معرض دستگاه‌های دیجیتال ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• مشکلات توجه: تغییر سریع تصاویر در ویدئوها ممکن است تمرکز کودکان را بر روی تجربیات آهسته‌تر دنیای واقعی دشوارتر کند.
• مسائل مربوط به تعامل اجتماعی: استفاده بیش از حد از وسایل دیجیتال می‌تواند فرصت‌ها را برای تعاملات مهم چهره به چهره محدود کند و مانع رشد اجتماعی و عاطفی شود.
• تغییرات مغزی: مطالعات حاکی از تغییرات بالقوه عصب-شیمیایی و آناتومیکی در مغز کودکان به دلیل تماشای بیش از حد صفحه نمایش وسایل دیجیتال هستند.

نیاز به تحقیقات بیشتر برای درک عواقب طولانی مدت استفاده از وسایل دیجیتال بر سلامت و رشد کودکان وجود دارد. با توجه به نگرانی‌های موجود در خصوص تأثیر تحریک حسی بیش از حد بر مغز کودکان، انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه ضروری است. این تحقیقات باید به بررسی دقیق‌تر مکانیسم‌های تغییرات مغزی ناشی از تحریک حسی بیش از حد و پیامدهای بلندمدت آن بر سلامت و عملکرد کودکان بپردازند.

استفاده‌ بیش از حد از وسایل دیجیتال، زمان و فرصتی که کودکان برای برقراری ارتباط چهره به چهره با افراد دیگر، به خصوص والدین خود دارند را به شدت کاهش می‌دهد. این امر، کیفیت و کمیت تعاملات آنها با دیگران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در نتیجه، روند یادگیری و درک احساسات، حالات چهره و زبان بدن را با اختلال مواجه می‌کند.

دایه گری دیجیتال و اتیسم

پروفسور حمیدرضا پوراعتماد در ادبیات علمی، پدیده‌ای را که در آن وسایل دیجیتال جایگزین تعاملات فعال کودک با محیط و روابط انسانی می‌شوند، “دایه‌گری دیجیتال” نامیده است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که مراقبت از کودک با کیفیت پایین و روابط اجتماعی محدود انجام می‌شود و کودک در ساعات زیادی از روز (بیش از نیمی از ساعات بیداری) در معرض صفحه نمایش تلویزیون، گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها قرار می‌گیرد.

پیامدهای منفی دایه‌گری دیجیتال

در دوره‌ی حساس رشد مغز، کودکان برای یادگیری مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی به تعاملات و محرک‌های اجتماعی نیاز دارند. محرومیت از این تعاملات در اثر دایه‌گری دیجیتال می‌تواند پیامدهای منفی متعددی به همراه داشته باشد، از جمله:

• تغییر در معماری شبکه‌های عصبی: مطالعات نشان داده‌اند که محرومیت از تعاملات اجتماعی در دوران کودکی می‌تواند بر معماری شبکه‌های عصبی مغز تأثیر بگذارد و منجر به تشکیل شبکه‌های عصبی غیر اجتماعی شود.
• ظهور علائم اتیسم: برخی از مطالعات شواهدی را ارائه می‌کنند که نشان می‌دهد دایه‌گری دیجیتال می‌تواند با ظهور علائم شبیه به اتیسم در کودکان خردسال مرتبط باشد. این پدیده به عنوان “سندرم اتیسم پس از دایه‌گری دیجیتال” (PDNAS) شناخته می‌شود.
• اختلالات دیگر: دایه‌گری دیجیتال می‌تواند منجر به بروز مشکلات دیگری مانند تأخیر در رشد زبان، مشکلات رفتاری، اضطراب و افسردگی در کودکان شود

در پایان در پاسخ به سوال “آیا تماشای زیاد تلویزیون یا سایر وسایل دیجیتال در کودکان باعث اتیسم می‌شود؟” باید گفت که هرچند تماشای زیاد وسایل دیجیتال نمی‌تواند منجر به اتیسم شود، اما از آنجایی که در سال‌های ابتدایی رشد، مغز در حال تکامل است و شبکه‌های مغزی در حال شکل گیری هستند، استفاده زیاد از وسایل دیجیتال در این سن منجر به ایجاد اختلالات گسترده‌ای در رشد و نمو کودک از نظر مهارت‌های اجتماعی خواهد شد و کودک ممکن است با علایمی شبیه به اختلال اتیسم همراه با  تأخیر در رشد زبان، مشکلات رفتاری، اضطراب و افسردگی رو به رو شود. از طرف دیگر تماشا و تعامل زیاد با وسایل دیجیتال در کودکانی که دارای اتیسم هستند تاثیرات منفی بسیار بیشتری خواهد گذاشت زیرا بیش از پیش آن‌ها را از فرصت‌های تعاملات اجتماعی محروم می‌کند و سال‌های طلایی رشد از دست می‌روند.

نویسنده: موژان پارسا

بازبینی و ویرایش: دکتر محمد کیانی

منابع: 

• https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ejn.15837
• sciencedirect.com/science/article/pii/S0006322315005430
• karger.com/fpl/article-abstract/73/3/233/148942
• frontiersin.org/journals/psychiatry/articles/10.3389/fpsyt.2021.619994
• researchgate.net/publication/322315279_Digital_Nanning_and_autism_spectrum_disorderncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9693544/