خبرها و تازه‌ها

در اختلالات طیف اتیسم، همانند سایر اختلالات رشدی، سیستم حسی عملکرد طبیعی ندارد. افرادی که در این طیف قرار می‌گیرند، ممکن است نسبت به محرک‌های محیطی (دیداری، شنیداری، لمسی و…) واکنش حسی ضعیف و یا افراطی از خودشان نشان بدهند. این عملکرد‌ نامناسب سیستم حسی، زمینه را برای تجلی رفتارهایی مانند چرخیدن، تکان دادن و برخی ناهنجاری‌های حرکتی در کودک فراهم می‌کند. در این مطلب در مورد یکپارچگی حسی در اتیسم صحبت خواهیم کرد. با تهران اتیسم همراه باشید.

یکپارچگی حسی از دیدگاه آیرز (۱۹۷۲)، یک فرایند عصب‌شناختی است که در طی آن دریافت‌های حسی که از محیط دریافت شده است، تفسیر و یکپارچه می‌شوند. وظیفه این فرایند انتخاب، مقایسه، تفسیر و تحلیل محرک‌های حسی و یکپارچه نمودن آن‌ها برای سازگاری بیشتر با محیط است. اگر این سیستم دچار مشکل شود، فرد نمی‌تواند به تقاضاها و فرمان‌های محیطی واکنش‌های مناسبی بدهد. فرایند یکپارچه سازی حسی بیان می‌کند که یکپارچگی دریافت‌های حسی، خاستگاه تمامی مهارت‌ها و عملکردهای فرد است و هر گونه اختلال در این فرایند، منجر به اختلال در ارائه مهارت‌های فرد و توانایی سازگاری او با محیط می‌شود. به عبارت دیگر، یادگیری در کودکان بر اساس درکی که از دیده‌ها و شنیده ها ایجاد می‌شود به وجود می‌آید. در نتیجه اگر مشکلات حسی کودک مانع درک صحیح او شوند میان کودک و دانش او از دنیای پیرامونش تضاد و سردرگمی به وجود می‌آید.

کودکان مبتلا به طیف اتیسم، در تنظیم، سازمان‌دهی و یکپارچه کردن دریافت‌ها و اطلاعات حسی دچار مشکل هستند. در پی این مشکلات، کودکان طیف اتیسم در مقابل محرک‌های محیطی، حساسیت بیشتر یا کمتر از حد طبیعی دارند. آنها ممکن است در مقابل محرک‌هایی مثل نور، صدا، لمس و نظیر آن واکنش شدید یا خفیف‌تر از حد طبیعی نشان دهند.

این ویژگی حتی زمانی که آنها را مورد خطاب قرار می‌دهیم نیز ممکن است کاملا مشخص شود، به طوری که کودک یا واکنش افراطی نشان دهد یا وانمود کند که صدا را نشنیده است. به همین دلیل غالباً تصور می‌شود که نمی‌شنوند. در عین حال، ممکن است کودک علاقه غیر عادی به صدای یک ساعت مچی یا حرکت آب در یک بطری نشان دهد. برخی از آن‌ها ممکن است نسبت به محرک‌های دردناک واکنش خفیفی نشان دهند و یا از برخی تحریکات مانند دور خود چرخیدن، تاب خوردن و بالا و پایین پریدن های افراطی لذت خاصی ببرند. صداها، بوها و مزه ها یا تماس با لباس کمی ضخیم ممکن است برای این کودکان آزارنده باشد. برخی صداها مانند صدای شوفاژ، جاروبرقی، زنگ تلفن، حرکت امواج و سروصدای فروشگاه‌های بزرگ نیز ممکن است باعث شود آنها گوش‌هایشان را بگیرند یا قشقرق به راه بیاندازند.

تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند که یک کودک مبتلا به اتیسم ممکن است حتی هر دو ویژگی حساسیت بیشتر یا کمتر از حد معمول را نسبت به محرک‌ها داشته باشد. برای مثال ممکن است یک کودک نسبت به برخی محرک‌های دردناک واکنش نشان ندهد اما بر اثر تماس با یک زیرپوش کمی ضخیم قشقرق راه بیندازد. برخی تحقیقات علاقه این کودکان به موسیقی و لذت آنها از تحریکات وستیبولار (چرخیدن بالا و پایین پریدن) آن ها را مرتبط با مسائل حسی می‌دانند.

در مطالب آینده بیشتر به موضوع یکپارچگی حسی در اتیسم خواهیم پرداخت. با تهران اتیسم همراه باشید.

برگرفته شده از کتاب «اتیسم، ارزیابی و درمان» از طلعت رافعی گردآوری از مرضیه رحیمی

---

در یکی از مطالب پیشین بخش مطالب علمی و آموزشی وب‌سایت مرکز تهران اتیسم در مورد فرسودگی در والدین به ویژه در والدین کودکان دارای اتیسم صحبت کردیم و گفتیم: فرسودگی والدگری ناشی از استرس‌های متعدد افراد به عنوان والد یا سرپرست کودکان است و این خستگی یا فرسودگی می‌تواند ذهنی و جسمی باشد. می‌تواند باعث شود برخی از مادران و پدران از ادامه مسیر زندگی به عنوان سرپرست کودک زده شوند. والدینی که فرسودگی والدگری را تجربه می‌کنند ممکن است احساس غم، حمایت نشدن و قطع ارتباط با دیگران را داشته باشند. اگر هنوز آن مطلب را مطالعه نکردید پیشنهاد می‌کنیم قبل از آغاز مطالعه راهکارهایی برای مقابله با فرسودگی، مطلب فرسودگی در والدین کودکان دارای اتیسم را مطالعه کنید.

در این مطلب راهکارهایی را برای مقابله با فرسودگی در والدین ارائه خواهیم داد.

کمک بخواهید

ممکن است سخت باشد که بپذیرید برای انجام همه چیز به کمک نیاز دارید. اما این درخواست کمک، شما را به پدر و مادری ضعیف تبدیل نمی‌کند.
به این فکر کنید که می‌توانید با چه کسی برای کمک صحبت کنید. شاید شریک زندگیتان، اعضای خانواده یا دوستان گزینه‌های مناسبی باشند. همچنین به انواع خاصی از کمکها فکر کنید که می‌توانند تفاوت ایجاد کنند. شاید آن‌ها بتوانند در امور منزل کمک کنند، فرزندانتان را به مدرسه ببرند یا برگردانند، در انجام تکالیف به فرزندانتان کمک کنند، یا بچه‌ها را برای مدتی نگه دارند تا شما فرصتی برای تنها بودن داشته باشید.

نیازهای خود را اولویت بندی کنید

والدین اغلب برای اینکه نیازهای فرزندانشان را بالاتر از نیازهای خودشان قرار می‌دهند، پاداش می‌گیرند. اما نیازهای شما نیز مهم است. مراقبت از خود منجر به این می‌شود که والدینی شادتر و مراقبتر باشید. گرفتن پرستار بچه یا کمی زودتر بیدار شدن و انجام فعالیتهای شخصی و لذت بخش می‌تواند کمک کننده باشد. نکته اصلی این است که وقتی نیازهای شما برآورده شد، می‌توانید بهترین مراقب ممکن برای فرزندان خود باشید.

برای سلامت جسمانی خود وقت بگذارید

مراقبت از خود از نظر جسمی مهم است. سعی کنید به اندازه کافی بخوابید، فعال بمانید و خوب غذا بخورید. اگر این نیازها برآورده نشود، داشتن انرژی در طول روز دشوار می‌شود. و وقتی از نظر فیزیکی احساس بهتری داشته باشید، از نظر روحی نیز احساس بهتری خواهید داشت.

ایجاد تغییرات کوچک یک راه عالی برای شروع است. شاید بتوانید ۱۵ یا ۳۰ دقیقه زودتر به رختخواب بروید، برای قدم زدن بیرون بروید، یا از میان وعده‌های سالم تری استفاده کنید. اما اگر هنوز از نظر جسمی احساس خوبی ندارید یا مشکلات خواب شما همچنان ادامه دارد، بهتر است با مراجع مراقبت‌های بهداشتی تماس حاصل فرمایید.

با کسی صحبت کنید

افرادی که فرسودگی را تجربه می‌کنند باید با یک فرد حمایت کننده صحبت کنند. این فرد ممکن است یک دوست، شریک زندگی، یکی از اعضای خانواده یا والدین یا مراقب دیگری باشد. همچنین ممکن است صحبت با یک درمانگر با تجربه کمک کننده باشد. وقتی مسائل را به اشتراک می‌گذارید کمتر احساس تنهایی می‌کنید و درمانگر یا یکی از عزیزانتان ممکن است ایده‌های عملی برای دستیابی به احساس بهتر داشته باشد.

دیدگاه متفاوتی اتخاذ کنید

اگر از نقش والدینی خود احساس خستگی می‌کنید، دیدگاه خود را مجددا بررسی کنید. به دنبال فرصت‌هایی برای رشد یا بخش‌هایی از زندگی‌تان باشید که بخاطر آن‌ها سپاسگزار هستید. ممکن است به جای تهدیدی که شما را به عنوان یک قربانی ناتوان نشان می‌دهد، مشکل را به عنوان یک چالش -چیزی که می‌توانید بر آن غلبه کنید- در نظر بگیرید.

مهارت های فرزندپروری خود را ارتقا دهید

ارتقا مهارت‌های فرزندپروری می‌تواند به والدین احساس کارآمدی در کاهش استرس‌های مرتبط با والدگری بدهد و در نتیجه احساس فرسودگی را کاهش دهد. به عقیده روسکام در حالی که خواندن کتاب‌هایی در مورد فرزندپروری می‌تواند احساس شکست و شرم را برای بسیاری افزایش دهد، منابع دیگر می‌توانند با ارائه مهارت‌های هدفمند، اعتماد به نفس مورد نیاز را در فرزندپروری ایجاد کنند. استفاده از کارگاه‌ها و همایش‌ها، استفاده از منابع بهداشت روان و فرزندپروری که مرکز خدماتی فرزندتان ارائه می‌کند، یا پیدا کردن درمانگری که از برنامه‌های آموزش رفتاری مبتنی بر شواهد علمی استفاده می‌کند، می تواند کمک کننده باشد.

گفتن “باید” را متوقف کنید

تحقیقات نشان می‌دهد والدینی که کمال‌گرا هستند و کسانی که فشار زیادی به خود می‌آورند، میزان فرسودگی والدگری بالاتری را تجربه می‌کنند. یافتن راه‌های عملی برای کاهش این فشار می‌تواند خطر فرسودگی را کاهش دهد.
معمولاً توصیه می‌شود از عبارت «باید» اجتناب کنید، که به عقیده متخصصان باعث شرمساری می‌شود. سعی کنید عبارت «باید» را با «خوب می‌شود اگر انرژی بیشتری برای بازی با بچه هایم بگذارم» جایگزین کنید.

از زمان‌های استراحت کوتاه استفاده کنید

خودمراقبتی یکی از اجزای حیاتی برای رهایی از هر نوع استرس است، اما این لزوماً به این معنا نیست که حتما زمان زیادی را از کودک خود فاصله بگیرید تا بهبودی حاصل شود. اما حتی استراحت‌های کوتاه هم می‌تواند کمک‌کننده باشد، مثلاً ماندن در حمام به مدت ۵ دقیقه برای نفس عمیق کشیدن یا نشستن در ماشین برای مدیتیشن پس از خرید مواد غذایی می‌تواند انعطاف‌پذیری را در فرزندپروری افزایش دهد. برنت زیگلر گفت: “به جای یک تعطیلات آخر هفته کامل یا حتی یک ساعت، بر یافتن فرصت‌هایی برای آرامش و لذت از راه‌هایی که برای شما قابل کنترل است، تمرکز کنید.”

گردآوری و ترجمه از زهرا نادری، ارزیاب مرکز تهران اتیسم

---

 

آیا برای شما به عنوان یک والد فرزند دارای اتیسم تا حالا این سوال پیش آمده که چرا فرزند عزیزتان یک سوال تکراری را بارها و بارها می‌پرسد؟ دلیل سوالات مکرر افراد دارای اتیسم چیست؟ 

همین پرسش از یک نویسنده شده است، نویسنده‌ای که خود دارای اتیسم است. “چرا سوالات را مکرر می‌پرسی؟“

او چنین پاسخ می‌دهد:

درسته که من همیشه از این مدل سوالات تکراری را می پرسم، سوالاتی مثل «امروز چه روزی است؟» یا «آیا فردا روز مدرسه است؟» و…

من هر روز بارها و بارها مسائل ساده‌ای مثل اینها را می‌پرسم. ولی من سوالم را به این دلیل که جواب را متوجه نشدم تکرار نمی‌کنم. در واقع، حتی همان زمان که می‌پرسم، جواب را می‌دانم! پس چرا می‌پرسم!؟

چون خیلی زود فراموش می‌کنم که چه چیزی شنیدم. در درون ذهن من واقعاً تفاوت زیادی بین آنچه که اکنون به من گفته شد و آنچه مدت‌ها قبل شنیده بودم وجود ندارد. بنابراین من چیزها را درک می‌کنم، اما روش من برای به خاطر سپردن آنها با دیگران متفاوت است. تصور می‌کنم حافظه یک فرد عادی به‌طور پیوسته مثل یک خط با نظم است با این حال، حافظه من بیشتر شبیه به حوضچه ای از نقطه‌ها است.

اما دلیل دیگری برای پرسش‌های مکرر ما وجود دارد: به ما اجازه می‌دهد با کلمات بازی کنیم! ما در مکالمه مثل افراد عادی خوب نیستیم، و هر چقدر هم که تلاش کنیم، شاید مثل شما بدون زحمت صحبت نمی‌کنیم. با این حال، این یک استثنای بزرگ، کلمات یا عباراتی است که ما با آنها بسیار آشنا هستیم. تکرار اینها سرگرم کننده است. مثل بازی کردن با توپ! تکرار سوالاتی که از قبل پاسخ آنها را می‌دانیم می‌تواند لذت بخش باشد، این یک بازی با صدا و ریتم است.

 

مطلبی که خواندید بخشی از کتاب «می‌دانی چرا می‌پرم: صدای ذهن یک پسر سیزده‌ساله دارای اتیسم» اثر نواکی هیگاشیدا، پسر جوان دارای اتیسم اهل ژاپن است. این کتاب به بیش از ۳۰ زبان در دنیا ترجمه شده است و عنوان پرفروش ترین کتاب سال نیویورک تایمز را به دست آورده. این کتاب به ما کمک می‌کند بفهمیم درون ذهن یک فرد دارای اتیسم چه می‌گذرد و پاسخ پرسش‌هایی مثل دلیل سوالات مکرر افراد دارای اتیسم یا بالا و پایین پریدن آن‌ها را توضیح می‌دهد.

 

گردآوری و ترجمه از رسول رحمتی، ارزیاب مرکز تهران اتیسم

 

---