شما به احتمال زیاد در مورد کج خلقی و فروپاشی در اتیسم مطالبی خوانده‌اید. یا آن‌ها در در کودک دارای اتیسم خود تجربه کرده اید. اگرچه ممکن است فروپاشی حسی در اتیسم و کج‌خلقی شبیه به هم به نظر برسند، اما کج‌خلقی و فروپاشی حسی اساساً متفاوت هستند.
به عنوان والدین، ما معمولاً می‌توانیم تشخیص دهیم که چه زمانی کودکمان عصبانی یا کج‌خلق می‌شود. معمولاً شنیدن کلمه “نه” باعث تحریک آن‌ها شده و ناگهان تبدیل به یک موجودی با صورت قرمز و چشم‌های وحشی می شوند که نشان می‌دهد از وقوع چنین شرایطی عصبانی شده‌اند. اما مورد دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند آن‌ها را وادار به انجام چنین عملی کند، و آن یک فروپاشی حسی است. فروپاشی‌ها یا بحران‌ها معمولاً از یک منبع کمتر مستقیم می‌آیند. اما چگونه می‌توان بین این دو تمایز گذاشت؟
دکتر فران والفیش، روان‌درمانگر خانواده و روابط می‌گوید: «برای والدین و بسیاری از متخصصان بسیار دشوار است که بین فروپاشی حسی و کج‌خلقی تفاوت قائل شوند».
کج‌خلقی به یک خواسته یا نیاز مربوط می شود. به عنوان مثال اگر کودک شما احساس می‌کند که نیاز دارد ۵ دقیقه بیشتر بازی کند، اما زمان حمام او فرا رسیده‌است، احتمالاً کج‌خلق یا عصبانی می‌شود و سعی می‌کند کار خود را ادامه دهد. اما فروپاشی حسی اغلب واکنشی به یک موقعیت است. مثلا اگر در یک فروشگاه شلوغ هستید و کودک شما بدون دلیل یا به صورت غیر منتظره کنترل احساسات خودش رو از دست دهد این احتمالا یک فروپاشی حسی است.
به گفته دکتر والفیش، سه راه اصلی برای تشخیص تمایز بین کج‌خلقی و فروپاشی حسی وجود دارد که عبارتند از:
- شدت
شکی نیست که کج‌خلقی‌ها می‌توانند شدید باشند، اما بچه‌ها معمولاً در هنگام عصبانیت سطحی از آگاهی دارند. کج‌خلقی ممکن است شامل جیغ زدن، پا زدن یا ضربه زدن برای به دست آوردن هر چیزی که می‌خواهند باشد. به طور مشابه، بحران‌ها یا فروپاشی‌ها هم ممکن است همانگونه باشد، فروپاشی از شدت بالا شروع می شوند و به تشدید ادامه می‌دهند. - مدت زمان
مدت زمانی که فروپاشی کودک به طول می‌انجامد تا او آرام شود. کودکی که عصبانی یا کج‌خلق می‌شود، اگر متوجه شود که آن چیزی که می‌خواهد را نمی‌تواند بدست آورد ممکن است نسبتاً سریع رفتار وی متوقف شود. اگر رفتار وی را نادیده بگیرید و رفتار نیز خاموش شود، احتمالاً با یک کج‌خلقی روبرو هستید. فروپاشی ها احتمالاً آرام کردن کودک را دشوارتر می‌کند. ممکن است لازم باشد آن‌ها را از چیزی که باعث تحریک بیش از حد می شود دور کنید (کودک را از فروشگاه خارج کنید) تا آرام شوند. - فرکانس تکرار
اینکه آیا کج خلقی برای مدت طولانی ادامه دارد یا خیر. کج خلقی، به ویژه در کودکان خردسال، رایج است. آن‌ها از این روش به عنوان راهی برای آزمودن مرزهایی که والدین برایشان گذاشته‌اند استفاده می کنند. این احتمال وجود دارد که اگر آن‌ها چهار بار به خواسته خود نرسند، حداقل دو بار از این موارد به کج‌خلقی وی ختم شود. این در حالی است که فروپاشی‌ها چندان هم مکرر نیستند.
چه شما با یک عصبانیت مواجه شوید یا یک بحران، داشتن برنامه‌ای برای مدیریت آن برای والدین نکته کلیدی است. به رسمیت شناختن احساسات کودکان مهم ترین چیز است. با کج‌خلقی، شما همیشه می‌خواهید در به انجام رساندن خواسته خود قاطع باشید. به این ترتیب، کودکان در نهایت یاد می‌گیرند که کج‌خلقی راه مؤثری برای رسیدن به آنچه می‌خواهند نیست.
فروپاشی‌ها اغلب به مراقبت ملایم‌تری نیاز دارند. از آنجایی که بچه‌ها کنترلی بر بحران ندارند، از آن‌ها بخواهیم که نفس عمیق بکشند تا زمانی که آرام شوند، یا آن‌ها را به فضای امنی انتقال دهیم.
در این مطلب درباره کج خلقی و فروپاشی در اتیسم خواندید، در مطالب آینده ۴ نکته برای مدیریت کج خلقی فراخواهید گرفت.
ترجمه از حانیه صیادی