خبرها و تازه‌ها

شما به احتمال زیاد در مورد کج خلقی و فروپاشی در اتیسم مطالبی خوانده‌اید. یا آن‌ها در در کودک دارای اتیسم خود تجربه کرده اید. اگرچه ممکن است فروپاشی حسی در اتیسم و کج‌خلقی شبیه به هم به نظر برسند، اما کج‌خلقی و فروپاشی حسی اساساً متفاوت هستند.

به عنوان والدین، ما معمولاً می‌توانیم تشخیص دهیم که چه زمانی کودکمان عصبانی یا کج‌خلق می‌شود. معمولاً شنیدن کلمه “نه” باعث تحریک آن‌ها شده و ناگهان تبدیل به یک موجودی با صورت قرمز و چشم‌های وحشی می شوند که نشان می‌دهد از وقوع چنین شرایطی عصبانی شده‌اند. اما مورد دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند آن‌ها را وادار به انجام چنین عملی کند، و آن یک فروپاشی حسی است. فروپاشی‌ها یا بحران‌ها معمولاً از یک منبع کمتر مستقیم می‌آیند. اما چگونه می‌توان بین این دو تمایز گذاشت؟ 

دکتر فران والفیش، روان‌درمانگر خانواده و روابط می‌گوید: «برای والدین و بسیاری از متخصصان بسیار دشوار است که بین فروپاشی حسی و کج‌خلقی تفاوت قائل شوند». 

کج‌خلقی به یک خواسته یا نیاز مربوط می شود. به عنوان مثال اگر کودک شما احساس می‌کند که نیاز دارد ۵ دقیقه بیشتر بازی کند، اما زمان حمام او فرا رسیده‌است، احتمالاً کج‌خلق یا عصبانی می‌شود و سعی می‌کند کار خود را ادامه دهد. اما فروپاشی حسی اغلب واکنشی به یک موقعیت است. مثلا اگر در یک فروشگاه شلوغ هستید و کودک شما بدون دلیل یا به صورت غیر منتظره کنترل احساسات خودش رو از دست دهد این احتمالا یک فروپاشی حسی است.

به گفته دکتر والفیش، سه راه اصلی برای تشخیص تمایز بین کج‌خلقی و فروپاشی حسی وجود دارد که عبارتند از:

• شدت
  شکی نیست که کج‌خلقی‌ها می‌توانند شدید باشند، اما بچه‌ها معمولاً در هنگام عصبانیت سطحی از آگاهی دارند. کج‌خلقی ممکن است شامل جیغ زدن، پا زدن یا ضربه زدن برای به دست آوردن هر چیزی که می‌خواهند باشد. به طور مشابه، بحران‌ها یا فروپاشی‌ها هم ممکن است همانگونه باشد، فروپاشی از شدت بالا شروع می شوند و به تشدید ادامه می‌دهند.

• مدت زمان
  مدت زمانی که فروپاشی کودک به طول می‌انجامد تا او آرام شود. کودکی که عصبانی یا کج‌خلق می‌شود، اگر متوجه شود که آن چیزی که می‌خواهد را نمی‌تواند بدست آورد ممکن است نسبتاً سریع رفتار وی متوقف شود. اگر رفتار وی را نادیده بگیرید و رفتار نیز خاموش شود، احتمالاً با یک کج‌خلقی روبرو هستید. فروپاشی ها احتمالاً آرام کردن کودک را دشوارتر می‌کند. ممکن است لازم باشد آن‌ها را از چیزی که باعث تحریک بیش از حد می شود دور کنید (کودک را از فروشگاه خارج کنید) تا آرام شوند. 

• فرکانس تکرار
  اینکه آیا کج خلقی برای مدت طولانی ادامه دارد یا خیر. کج خلقی، به ویژه در کودکان خردسال، رایج است. آن‌ها از این روش به عنوان راهی برای آزمودن مرزهایی که والدین برایشان گذاشته‌اند استفاده می کنند. این احتمال وجود دارد که اگر آن‌ها چهار بار به خواسته خود نرسند، حداقل دو بار از این موارد به کج‌خلقی وی ختم شود. این در حالی است که فروپاشی‌ها چندان هم مکرر نیستند.
  

چه شما با یک عصبانیت مواجه شوید یا یک بحران، داشتن برنامه‌ای برای مدیریت آن برای والدین نکته کلیدی است. به رسمیت شناختن احساسات کودکان مهم ترین چیز است. با کج‌خلقی، شما همیشه می‌خواهید در به انجام رساندن خواسته خود قاطع باشید. به این ترتیب، کودکان در نهایت یاد می‌گیرند که کج‌خلقی راه مؤثری برای رسیدن به آنچه می‌خواهند نیست.

فروپاشی‌ها اغلب به مراقبت ملایم‌تری نیاز دارند. از آنجایی که بچه‌ها کنترلی بر بحران ندارند، از آن‌ها بخواهیم که نفس عمیق بکشند تا زمانی که آرام شوند، یا آن‌ها را به فضای امنی انتقال دهیم.

در این مطلب درباره کج خلقی و فروپاشی در اتیسم خواندید، در مطالب آینده ۴ نکته برای مدیریت کج خلقی فراخواهید گرفت.

ترجمه از حانیه صیادی

یادگیری توالت ممکن است برای بعضی از کودکان به ویژه کودکان دارای اختلال طیف اتیسم دارای چالش‌هایی باشد. خانواده‌ها نیز به دلیل کم تجربگی ممکن است به این مشکلات دامن بزنند. برای آموزش توالت کودک دارای اتیسم توجه به نکات زیر به شما کمک می‌کند تا در این مرحله از رشد کودک با اطمینان بیشتری گام بردارید.

۱- ارزیابی سن عقلی کودک

۲- توانایی فیزیکی کودک در نشستن و نگه داشتن بالاتنه بصورت راست

۳- داشتن سطحی از آگاهی در جهت بیرون آوردن لباس قبل از رفتن به توالت

۴- عدم وجود شرایط پزشکی خاص مثل یبوست و دفع دردناک

۵- تغییر رفتار کودک به هنگام خیس و کثیف شدن پوشک و لباس

برای آموزش توالت کودک دارای اتیسم سن کودک نباید کمتر از ۱۸ ماه باشد و باید سطح رشد عقلی وی ارزیابی شود و کودکان کمتر از ۳ سال نباید در معرض آموزش توالت قرار گیرند. خشک و تمیز ماندن به مدت دو ساعت و در جریان خواب نیم روزی و خواب شبانه و داشتن ساعات منظم دفع از جمله توانایی های فیزیکی کودک به شمار می‌آیند.

اگر تصور می‌کنید کودک شما در هرکدام از این مراحل دارای مشکلاتی است می‌توانید از مرکز تهران اتیسم کمک بگیرید. در مجموعه خدمات مرکز تهران اتیسم خدمات آموزش توالت کودکان دارای اتیسم نیز ارائه می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با تلفن مرکز تماس حاصل نمایید.

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که آیا ممکن است من اتیسم داشته باشم؟ 

افرادی که دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا هستند معمولا توانایی‌های شناختی و زبانی عادی دارند اما با ارتباطات اجتماعی و هماهنگی با اجتماع به طرق مختلف مشکل دارند. همچنین مواردی مانند حساسیت مفرط به سر و صدا، نور، بوها، رنگ‌ها، مزه و حتی تماس‌های فیزیکی از جمله مواردی است که می‌توان در این افراد مشاهده نمود.

موارد زیر مثالهایی است که ممکن است نشان دهنده قرار داشتن در طیف اتیسم باشد:

• این افراد توانایی محدودی در درک زبان بدن، تغییر تُن صدا، درک طرز تفکر دیگران و حتی نشان دادن واکنش احساسی مناسب به رفتارهای دیگران دارند.
• افرادی که دچار اختلال اتیسم با عملکرد بالا هستند با یک تُن صدای خاص که معمولا بلند هم هست صحبت می‌کنند و در این حین تُن صدا را تغییر نمی‌دهند
• دشواری در پیش بینی کارهایی که دیگران در اجتماع انجام می‌دهند؛ مثلا شوخ طبعی، رفتارهای رمانتیک، سرد بودن و خشم دیگران را به سختی متوجه می‌شوند.
• ایستادن در نزدیکی افراد، زمانی که در حال صحبت با آنها هستند.
• مشکل در برقراری ارتباط چشمی. مثلا زمانی که با کسی صحبت می‌کنند ترجیح می‌دهند به صورت و چشم‌های او نگاه نکنند.
• صحبت کردن بدون توقف در مورد یک موضوع خاص بدون اینکه احساس کند شنونده به حرف‌های او توجه نمی‌کند.
• کمبود همدلی و درک اینکه دیگران به چه چیزی فکر می‌کنند.
• این افراد در درک و نشان دادن هنجارها و علائم اجتماعی و نشانه‌ها مشکل دارند.
• لباس پوشیدن به صورت نامناسب.
• عدم انعطاف. مثلا آنها مایلند برنامه روزانه یکسانی را هر روز تکرار کنند. آنها نیاز دارند بدانند بعدا دقیقا چه اتفاقی می‌افتد و مطابق هر روز به آن اتفاق پاسخ دهند. مثلا مایلند هر روز یک غذای خاص بخورند و کارهای روزانه یکسانی را انجام بدهند.
• تمرکز شدید بر روی یک موضوع خاص که معمولا به این موضوع علاقه دارند.
• تحرکات هیجانی که معمولا شامل پریدن منظم، پچ پچ کردن، هم همه کردن، یا بازی کردن با پاهای آویزان خود.

کودکان با اختلال طیف اتیسم همراه با عملکرد بالا ترجیح می‌دهند زودتر به مراحل بالاتر زندگی برسند اما با بزرگ شدن خود علائم اختلال را نشان می‌دهند؛ آن هم زمانی که انتظار می‌رود یاد بگیرند چگونه در اجتماع زندگی کنند، در مکالمات خود موفق باشند، با چالش‌های حسی به خوبی برخورد کنند و روابط اجتماعی خود را کنترل کنند. در واقع در هنگامی که کودک کمی بیشتر در اجتماع قرار می‌گیرد علائم اتیسم را نشان می‌دهد.

برخلاف اکثر سطوح اختلال طیف اتیسم با عملکرد بالا معمولا در کودکان مسن‌تر و حتی نوجوانان راحت‌تر تشخیص داده می‌شود.

– آرزو بصیری
مربی کار با کودک دارای اتیسم