مقاله‌ها و چکیده‌ها

مولفه‌های موثر در درمان کودکان دچار درخودماندگی از منظر والدین، ۱۳۹۳

صنم باقریان خسروشاهی۱، حمیدرضا پوراعتماد۲ و جلیل فتح آبادی۳

۱. دانشجوی دکتری روان شناسی، دانشگاه شهید بهشتی
۲. استاد گروه روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی
۳. دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی

 

چکیده
هدف: هدف این مطالعه تعیین عوامل مؤثر در درمان درخودماندگی از منظر والدین بود. روش:روش مطالعه از نوع کیفی و جامعه آماری، والدین ۱۵۰ کودک دچار درخودماندگی دو مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک-تهران اتیسم و به‌آرا در سنین دو تا هشت سال در زمان اجرای پژوهش بود. نمونه‌گیری به صورت در دسترس تا جایی ادامه یافت که داده جدیدی اضافه نشود و به اشباع برسد و اشباع مورد نظر با انتخاب ۳۰ والد (۲۸ مادر و ۲ پدر) اتفاق افتاد. برای گردآوری اطلاعات از شیوه مصاحبه نیمه‌ساختاریافته استفاده و داده‌ها با شیوه تحلیل محتوا تحلیل شد. یافته‌ها: پس از تحلیل، یازده عامل به دست آمد که به ترتیب شامل والد‌-کودک، محیط خانواده، عامل‌های ثابت، ویژگی شخصیتی، ژنتیک، درمان، ویژگی کودک، دانش خانواده درباره درخودماندگی، والد-والد، آسیب‌شناسی روانی و عوامل فراخانواده بود. نتیجه‌گیری: از میان عامل‌های مطرح شده، عامل‌های ثابت، و همچنین ویژگی‌های کودک و درمان، قابل دستکاری در برنامه‌های درمانی والد محور نیستند و باید به عنوان متغیرهای همتاسازی گروه‌های مقایسه در نظر گرفته شوند. سایر عامل‌ها در طراحی برنامه‌های خانواده محور باید مد نظر قرار گیرد.

منتشر شده در نشریه فصلنامه روان شناسی کاربردی، سال ۸، زمستان ۱۳۹۳

 

 

 

 

 

 

Reading the mind in the face and voice in parents of children with Autism Spectrum Disorders., 2013

Tajmirriyahi, M., Nejati, V., Pouretemad, H., Mansuri-Sepehr, R. (2013). Reading the mind in the face and voice in parents of children with Autism Spectrum Disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 1543–۱۵۵۰.

Abstract

One core feature of Autism Spectrum Disorders (ASD) is impairment in social functioning and inferring mental states and emotions referred to theory of mind (TOM). The “Broad Autism Phenotype” (BAP) proposes that defining features of autism express in milder form among first degree relatives of these patients. Theory of mind deficits has been examined using advanced TOM tasks such as “Reading the Mind in the Eyes”. This study has furthered previous findings using another test designed to tap higher TOM abilities named “Mind Reading in the Voice”. The objective of this study is to examine theory of mind abilities from two main communicative sources in parents of children with ASD in contrast to two groups, one clinical and one non-clinical. Forty-eight parents of individuals with autism, 31 parents of individuals with Down syndrome and 30 parents of typically developed children were administered two tests of mind-reading. Analysis revealed that although there is not a significant difference between three groups’ performance in “Mind Reading from Eyes”, parents of children with ASD have significantly lower performance in “Mind Reading from Voice”. It can be concluded that TOM deficits in parents of children with ASD are not restricted to inferring mental states form eyes and deficits in mind-reading from voice could also be a part of BAP.

 

 

بررسی تاثیر توان بخشی شناختی بر ترمیم توانایی شناخت اجتماعی کودکان اتیسم با عملکرد بالا، اسماعیل شیری و همکاران، مجله تحقیقات علوم رفتاری، ۱۳۹۲.

بررسی تأثیر توان بخشی شناختی بر ترمیم توانایی شناخت اجتماعی کودکان اتیسم با عملکرد بالا
اسماعیل شیری۱، وحید نجاتی۲، حمیدرضا پوراعتماد۳ ، نرگس چیمه۴

۱. کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشگاه شهید بهشتی، مرکز توان بخشی رسش اصفهان
۲. استادیار، گروه توان بخشی شناختی، پژوهشکده علوم شناختی و مغز، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
۳. دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روا نشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
۴. استادیار، گروه روانشناسی، پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

چکیده
مقدمه: نقصان تئوری ذهن یکی از زیربناهای اختلال در مهارت های اجتماعی در کودکان اتیسم است. هدف این مطالعه بررسی تأثیر
توان بخشی شناختی بر بهبود توانایی شناخت اجتماعی کودکان اتیسم با عملکرد بالا است.
مواد و روشها: این مطالعه از نوع طرح های تک آزمودنی است که ۴ کودک مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا به عنوان نمونه با استفاده
از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. هر ۴ کودک، ۱۴ جلسه انفرادی توان بخشی شناختی را دریافت کردند . ارزیابی ها در ۶
مرحله، دو هفته پیش از شروع درمان، دو هفته بعد یعنی قبل از شروع درمان، بعد از پنچ جلسه درمان، بعد از ده جلسه درمان، یک روز
بعد از پایان درمان و در نهایت مرحله پیگیری (چهار هفته بعد از پایان درمان)، انجام شد. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر، تکلیف
باور- کاذب سالی- آن، ذهن خوانی از طریق تصاویر چشم و آزمون ذهن خوانی تماشاچی بود . جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش
تحلیل بصری و اندازه اثر استفاده شد.
یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد عملکرد آزمودنی های مطالعه در آزمون باور کاذب سالی- آن و ذهن خوانی تماشاچی بهبود یافته است .
هم چنین تغییری در توانایی ذهن خوانی از طریق تصاویر چشم مشاهده نشد. هم چنین اندازه اثر نشان داد این برنامه آموزشی بر باور کاذب
و ذهن خوانی مؤثر بوده است.
نتیجه گیری: یکی از رویکردهای توان بخشی شناختی که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت و اثربخشی آن نشان داده شد، ترمیم نقایص
است. پیشنهاد می شود درمانگران به جای آموزش راهبردهای درمانی که سعی در اصلاح رفتار بیمار اتیسم در جهت کاهش نیاز به شناخت
اجتماعی دارد، از رویکرد ترمیم استفاده نمایند. بر اساس یافته های این مطالعه با مداخله کوتاه مدت و فشرده امکان ترمیم توانایی تئوری ذهن در
کودکان مبتلا به اتیسم وجود دارد.

کلمات کلیدی: اتیسم، تئوری ذهن، شناخت اجتماعی، توان بخشی شناختی

منتشر شده در نشریه تحقیقات علوم رفتاری، دوره ۱۱، شماره ۵، ۱۳۹۲

 

 

 

بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی بر بهبود تشخیص حالات هیجانی در کودکان دارای اتیسم با عملکرد بالا، اسماعیل شیری و همکاران، فصلنامه کودکان استثنایی، پاییز ۱۳۹۲.

بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی بر بهبود تشخیص حالات هیجانی در کودکان دارای اتیسم با عملکرد بالا

اسماعیل شیری۱، دکتر وحید نجاتی۲، دکتر حمیدرضا پوراعتماد۳
۱. کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه شهید بهشتی
۲. استادیار دانشگاه شهید بهشتی
۳. دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

منتشر شده در فصلنامه کودکان استثنایی، سال سیزدهم، شماره ۳ (پیاپی ۴۹)، پاییز ۱۳۹۲

چکیده

هدف: هدف این مطالعه، بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی بر ترمیم تشخیص حالات هیجان در کودکان دارای اختلال اتیسم با عملکرد بالا است. روش: این مطالعه از نوع طرح های تک آزمونی است که ۴ کودک دارای اتیسم با عملکرد بالا به عنوان نمونه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. هر ۴ کودک، ۱۴ جلسه انفرادی توانبخشی شناختی دریافت کردند. ارزیابی ها در ۶ مرحله، دو هفته پیش از شروع درمان، دو هفته بعد یعنی قبل از شروع درمان، بعد از پنج جلسه درمان، بعد از ده جلسه درمان، یک روز بعد از پایان درمان و در نهایت مرحله پیگیری (چهار هفته پس از پایان درمان) انجام شد. ابزار مورد استفاده پژوهش حاضر نسخه اصلاح شده بازشناسی چهره بنتون بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل بصری و اندازه اثر استفاده شد. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که عملکرد آزمودنی های مطالعه در آزمون بازشناسی چهره بنتون بهبود یافته است. همچنین اندازه اثر نشان داد که این برنامه آموزشی بر تشخیص حالات هیجانی موثر بوده است. نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که با استفاده از روش های آموزش کوتاه مدت متمرکز و فشرده، کودکان دارای اتیسم موفق به امکان ترمیم توانایی تشخیص حالات هیجان شدند. نتایج این پژوهش از قابلیت برنامه پرشیا بر ترمیم مشکلات تشخیص حالات هیجان در کودکان اتیسم با عملکرد بالا حمایت می کند و پس از انجام مداخله، مهارت های تشخیص حالات هیجان به نحو بارزی در این کودکان بهبود یافته است.